Anh sẽ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường trong điều tra phòng vệ thương mại

Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) vừa cho biết trong khuôn khổ Vương quốc Anh gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Vương quốc Anh sẽ công nhận các ngành sản xuất của Việt Nam hoạt động theo các điều kiện kinh tế thị trường. 

Trên cơ sở đó, Vương quốc Anh sẽ không áp dụng các quy định bất lợi đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam trong trường hợp tiến hành điều tra các vụ việc phòng vệ thương mại.

Theo Cục Phòng vệ thương mại, nền kinh tế thị trường là một khái niệm được một số nước sử dụng khi tiến hành điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu từ các nước khác. 

Việc xác định một nước có nền kinh tế thị trường thường dựa trên đánh giá về mức độ can thiệp của nhà nước đối với các quyết định kinh doanh của doanh nghiệp cũng như mức độ kiểm soát và can thiệp của nhà nước đối với các yếu tố sản xuất như vốn, lao động. Một quốc gia có sự can thiệp quá sâu của nhà nước có thể không được xem là một nền kinh tế thị trường.

Nếu nước xuất khẩu hàng hóa không được coi là một nền kinh tế thị trường, thay vì sử dụng các thông tin về chi phí và giá thành của chính doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu để tính toán biên độ phá giá, nước nhập khẩu sẽ sử dụng các thông tin có tính đại diện của doanh nghiệp một nước thứ ba thay thế được coi là có nền kinh tế thị trường.

Hậu quả là biên độ phá giá thường được xác định cao hơn, dẫn đến mức thuế phòng vệ thương mại cũng cao hơn nhiều so với các nước được coi là nền kinh tế thị trường. Trong một số trường hợp, mức thuế phòng vệ thương mại đối với các doanh nghiệp đến từ các nước không được coi là nền kinh tế thị trường có thể lên đến trên 100%.

Tính đến nay, Việt Nam đã được 71 quốc gia và vùng lãnh thổ công nhận là một nền kinh tế thị trường thông qua nhiều hình thức khác nhau, trong đó có nhiều đối tác thương mại quan trọng. 

Được công nhận nền kinh tế thị trường sẽ tạo điều kiện cho hàng hóa xuất khẩu được đối xử công bằng hơn, có điều kiện thâm nhập và mở rộng thị trường tốt hơn, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp ổn định hơn. Môi trường ổn định và minh bạch sẽ thu hút được nguồn vốn đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.

Trong hơn 10 năm qua, trao đổi thương mại giữa Việt Nam - Vương quốc Anh tăng trưởng hơn 3 lần, từ 2,19 tỉ USD năm 2010 khi hai nước tuyên bố quan hệ Đối tác Chiến lược lên 6,84 tỉ USD năm 2022 dù kinh tế, thương mại toàn cầu chịu nhiều tác động tiêu cực do dịch COVID-19 và bất ổn chính trị - kinh tế - xã hội tại một số khu vực trên thế giới.

Trong năm 2022, giá trị xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam sang Anh đạt hơn 6,06 tỉ USD, tăng 5,2% so với năm 2021, giúp Việt Nam thặng dư thương mại gần 5,3 tỉ USD, tăng 7,7% so với năm 2021.

Các mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn gồm điện thoại các loại và linh kiện chiếm 18,75%; nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng chiếm 14%; hàng dệt may (13,25%); giày dép các loại (12,6%); máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (6,8%)...

Riêng trong quý 1/2023, tổng giá trị thương mại hai chiều Việt Nam - Vương quốc Anh đạt 1,58 tỉ USD, giảm 0,6% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, giá trị xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Anh đạt hơn 1,4 tỉ USD, giảm nhẹ 0,3% so với cùng kỳ năm 2022. Đáng lưu ý, Việt Nam thặng dư thương mại 1,23 tỉ USD, tăng 88,6 nghìn USD so với cùng kỳ năm 2022.