Apple chi gần nửa tỉ USD giải quyết vụ kiện tập thể cáo buộc CEO Tim Cook lừa dối cổ đông

Một thỏa thuận giải quyết sơ bộ đã được đệ trình hôm 15.3 lên tòa án ở thành phố Oakland (bang California, Mỹ) và cần có sự chấp thuận của thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers.

Vụ kiện bắt nguồn từ thông báo của Apple vào ngày 2.1.2019 rằng công ty sẽ cắt giảm dự báo doanh thu hàng quý lên tới 9 tỉ USD, nguyên nhân là do căng thẳng thương mại Mỹ - Trung.

Tim Cook nói với các nhà đầu tư vào ngày 1.11.2018 rằng, dù Apple đối mặt với áp lực bán hàng ở các thị trường như Brazil, Ấn Độ, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, nơi tiền tệ đã suy yếu, nhưng "tôi sẽ không đưa Trung Quốc vào danh mục đó".

Apple thông báo với các nhà cung cấp vài ngày sau đó rằng hãy cắt giảm sản xuất.

Đó là dự báo doanh thu giảm của Apple lần đầu tiên kể từ khi iPhone ra mắt vào năm 2007. Cổ phiếu Apple giảm 10% vào ngày hôm sau, xóa bỏ 74 tỉ USD vốn hóa thị trường của công ty.

Apple và các luật sư của hãng không trả lời ngay lập tức các câu hỏi của Reuters về quyết định này.

Giấy tờ tòa án cho thấy Apple phủ nhận trách nhiệm pháp lý nhưng chấp nhận chi trả 490 triệu USD để tránh phát sinh chi phí và sự phiền nhiễu của vụ kiện.

Shawn Williams, chuyên gia tại hãng luật Robbins Geller Rudman & Dowd đại diện cho các cổ đông, gọi việc dàn xếp là một "kết quả nổi bật" với họ.

Thỏa thuận giải quyết cho cả các nhà đầu tư đã mua cổ phiếu Apple trong hai tháng từ lúc Tim Cook đưa ra những bình luận đến khi Apple cắt giảm dự báo doanh thu.

Apple đã công bố thu nhập ròng 97 tỉ USD trong năm tài chính gần nhất và khoản thanh toán 490 triệu USD chỉ là số nhỏ trong đó.

Tháng 6.2023, thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers từ chối bác bỏ vụ kiện.

Bà thấy có lý để tin rằng Tim Cook đã thảo luận về triển vọng bán hàng của Apple chứ không phải biến động tiền tệ, đồng thời nói công ty biết nền kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng chậm lại và nhu cầu iPhone có thể giảm.

Luật sư đại diện cho các cổ đông có thể yêu cầu khoản phí lên đến 25% số tiền thanh toán. Giá cổ phiếu Apple đã tăng hơn bốn lần kể từ tháng 1.2019, mang lại cho công ty vốn hóa thị trường hơn 2.600 tỉ USD.

Đầu tháng 2 vừa qua, Apple đã dự báo doanh số iPhone sẽ giảm trong quý 1/2024 và đặt mục tiêu tổng doanh thu là 90 tỉ USD, thấp hơn gần 6 tỉ USD so với kỳ vọng của Phố Wall, khi hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc bị ảnh hưởng.

Điều này làm lu mờ việc tổng doanh thu và lợi nhuận quý 4/2023 (quý tài chính đầu tiên năm 2024 theo cách gọi của Apple) vượt kỳ vọng từ các nhà phân tích, được thúc đẩy bởi sự tăng trưởng iPhone.

Kết quả này khẳng định mối lo ngại từ một số nhà phân tích rằng iPhone, sản phẩm nổi tiếng nhất của Apple, đang mất chỗ đứng ở Trung Quốc, nơi nhiều người tiêu dùng mua smartphone và điện thoại màn hình gập Huawei với chip tiên tiến được sản xuất ở trong nước.

“Trung Quốc là thị trường smartphone cạnh tranh nhất thế giới và điều đó không thay đổi”, Tim Cook nói với hãng tin Reuters trong một cuộc phỏng vấn. Ông cho biết doanh số iPhone ở Trung Quốc đã giảm "một con số" trong quý 4/2023, khi xét đến tỷ giá hối đoái.

"Tại Trung Quốc, Apple đang phải đối mặt với nhiều thách thức cạnh tranh hơn không chỉ vì Huawei mà còn bởi smartphone màn hình gập, một phân khúc rất phổ biến và đang phát triển nhanh chóng. Như chúng ta đều biết, Apple vẫn chưa có thiết bị màn hình gập", nhà phân tích Nabila Popal của hãng nghiên cứu thị trường IDC nhận xét.

Apple cho biết doanh số bán hàng tại Trung Quốc trong quý 4/2023 là 20,82 tỉ USD, thấp hơn ước tính của nhà phân tích là 23,53 tỉ USD, theo dữ liệu của LSEG (Sở giao dịch chứng khoán London).

Luca Maestri, Giám đốc tài chính Apple, nói với các nhà phân tích trong một cuộc gọi hội nghị rằng doanh thu công ty trong quý 1/2024 sẽ thấp hơn ít nhất 5 tỉ USD so với cùng kỳ năm trước.

Bình luận của Luca Maestri ngụ ý dự báo tổng doanh thu Apple khoảng 90 tỉ USD và doanh số iPhone khoảng 46 tỉ USD trong quý 1/2024. Trong khi Phố Wall kỳ vọng doanh thu Apple gần 96 tỉ USD và doanh số iPhone là 50 tỉ USD trong quý 1/2024.

Điều đó sẽ khiến ba tháng đầu năm 2024 trở thành quý 1 tồi tệ nhất về doanh số iPhone của Apple kể từ khi tình trạng phong tỏa do COVID-19 diễn ra trên diện rộng vào tháng 3.2020.

Ben Bajarin, Giám đốc điều hành công ty nghiên cứu Creative Strategies, nhận xét: “Lực cản sẽ đến từ Trung Quốc và mọi thứ liên quan đến tính mùa vụ (các biến động trong hành vi mua sắm của người tiêu dùng tùy thuộc vào thời gian trong năm - PV) cũng như chu kỳ thay thế smartphone kéo dài (ngày càng có nhiều người giữ máy trong thời gian dài hơn trước khi nâng cấp hay thay thế bằng một sản phẩm mới - PV). Bất kể điều gì xảy ra, doanh số iPhone giảm so với cùng kỳ năm trước sẽ là điều đáng lo ngại hơn là một quý nào đó”.

Trong quý 4/2023, Apple báo cáo doanh thu 119,58 tỉ USD và lợi nhuận 2,18 USD trên mỗi cổ phiếu, cả hai đều cao hơn kỳ vọng của các nhà phân tích là 117,91 tỉ USD và 2,10 USD trên mỗi cổ phiếu.

Doanh số iPhone đạt 69,70 tỉ USD trong quý 4/2023, tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái, vượt kỳ vọng của các nhà phân tích là 67,82 tỉ USD.

Tim Cook cho biết: “Chúng tôi đã có mức tăng trưởng hai con số đặc biệt mạnh mẽ trên iPhone tại các thị trường mới nổi bên ngoài Trung Quốc”.

Doanh số iPhone tại Trung Quốc đã giảm 24% trong 6 tuần đầu năm 2024, đẩy hãng này xuống vị trí thứ 4 trong số các nhà cung cấp smartphone tại nước này sau Vivo, Huawei và Honor, theo dữ liệu của hãng nghiên cứu Counterpoint Research.

Theo Counterpoint Research, Apple mất danh hiệu nhà sản xuất smartphone bán chạy nhất Trung Quốc vào tay Vivo, công ty có trụ sở tại thành phố Đông Hoản đã làm tốt hơn việc nhắm mục tiêu vào phân khúc bình dân. Tuy nhiên, cả hai công ty này đều ghi nhận sự sụt giảm về doanh số smartphone ở Trung Quốc trong 6 tuần đầu năm 2024 khi thị trường tổng thể giảm 7%, làm dấy lên nghi ngờ về sự phục hồi sắp xảy ra.

Được thúc đẩy doanh số mẫu Mate 60 Pro tăng mạnh và làn sóng mua sắm smartphone vì yêu nước, Huawei đã chứng kiến thị phần tăng lên 16,5% trong 6 tuần đầu năm 2024 so với 9,4% của cùng kỳ năm ngoái.

Tách khỏi Huawei vào năm 2020, Honor là hãng smartphone Trung Quốc hiếm hoi khác cho thấy mức tăng trưởng doanh số bán hàng (ở mức 2%) trong khoảng thời gian này. Theo các nhà nghiên cứu, Apple chiếm 15,7% thị phần trong 6 tuần đầu năm 2024, giảm từ mức 19% ở cùng kỳ năm trước.

Apple phải vật lộn để tái tạo thành công cho iPhone thường thấy ở Trung Quốc, một phần là do tình trạng bất ổn trên thị trường rộng lớn hơn. Để kích thích nhu cầu, Apple đã triển khai các đợt giảm giá hiếm hoi trên cửa hàng trực tuyến của mình vào tháng 1 và các đại lý trực tuyến đang giảm giá mạnh dòng iPhone 15.

Nhà phân tích Ivan Lam của Counterpoint Research bình luận: “Dù niềm tin của người tiêu dùng suy giảm, những cải tiến trong sản xuất của Huawei đã giúp công ty đáp ứng nhu cầu cho dòng Mate 60 nổi tiếng. Giai đoạn cùng kỳ năm ngoái khá ảm đạm, nhưng với Apple, còn nhiều khả năng xoay chuyển tình thế trong ngắn hạn. Các chương trình khuyến mãi mạnh mẽ trước Ngày Quốc tế Phụ nữ (8.3) chỉ là một ví dụ”.