Biến thể SARS-CoV-2 lây truyền nhanh nhất hiện nay gây ra các triệu chứng gì?

BA.2.12.1, biến thể phụ mới của Omicron, đang chiếm 42,6% ca mắc COVID-19 ở Mỹ, theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC). Đó là mức tăng lớn so với 7,5% ca mắc COVID-19 mà BA.2.12.1 gây ra vào đầu tháng 4.2022.

Đây là một biến số phụ của BA.2 mà các quan chức y tế công cộng đang để mắt tới và cố gắng tìm hiểu thêm.

“Đánh giá bổ sung đang được tiến hành để hiểu tác động của BA.2.12.1 với hiệu quả của vắc xin. Nhưng quan trọng là chúng tôi tiếp tục tin rằng những người đã tiêm vắc xin và đặc biệt là những người ai nhận mũi tăng cường tiếp tục được bảo vệ mạnh mẽ chống lại bệnh nghiêm trọng, ngay cả từ BA.2.12.1”, Giám đốc CDC - Rochelle Walensky cho biết trong một cuộc họp báo cuối tháng trước.

Sự gia tăng ca mắc COVID-19 do BA.2.12.1 diễn ra không lâu sau khi hầu hết quy định đeo khẩu trang trên nước Mỹ kết thúc, kể cả trên các phương tiện giao thông công cộng. Với điều đó, nhiều người có thể đặt ra một số câu hỏi về biến thể này và bạn nên lo lắng như thế nào. Đây là những gì bạn cần biết.

BA.2.12.1 là gì?

BA.2.12.1 là biến thể phụ của BA.2, theo tiến sĩ William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và là giáo sư tại Trường Y Đại học Vanderbilt (Mỹ). Ông nói: “Bạn có thể coi nó như một đứa con trai hay con gái của Omicron. Chúng thực sự rất giống nhau".

Thế nhưng, BA.2.12.1 đã thu hút nhiều sự chú ý về mức độ lây lan của nó. Tiến sĩ Amesh A. Adalja, học giả cấp cao tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins (Mỹ), cho biết: “Đây là dạng lây truyền mạnh nhất của SARS-CoV-2”.

Tiến sĩ William Schaffner cho biết BA.2.12.1 có một số đột biến nhất định trong protein gai khiến nó dễ lây nhiễm hơn.

Tại sao BA.2.12.1 lại gia tăng ở Mỹ?

Theo tiến sĩ Thomas Russo, giáo sư và trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại Đại học Buffalo ở New York (Mỹ), có một vài lý do khác nhau giải thích cho sự gia tăng ca mắc COVID-19 do BA.2.12.1 ở Mỹ. Một là nó lây nhiễm như thế nào, ông nói.

Tiến sĩ Thomas Russo giải thích: “Omicron ban đầu (BA.1) có khả năng lây nhiễm cao hơn các biến thể trước đó. BA.2 được cho là có khả năng lây nhiễm cao hơn khoảng 30% so với BA.1 và BA.2.12.1 được cho có khả năng lây nhiễm cao hơn 30% so với BA.2”.

Ông nói rằng sự lan truyền nhanh chóng của BA.2.12.1 cũng xảy ra cùng lúc khi những hạn chế được nới lỏng ở khắp mọi nơi trên nước Mỹ.

“Cả hai điều đó thực sự là những gì đang thúc đẩy sự lây lan của nó”, Thomas Russo nhấn mạnh.

Theo tiến sĩ Amesh A. Adalja, có một thực tế đơn giản là BA.2.12.1 đang đánh bại các biến thể khác để khiến nhiều người mắc bệnh.

Ông nói: “Nó đang phát triển theo các nguyên tắc đơn giản của Darwin — lây truyền hiệu quả hơn và đang cạnh tranh với các dòng SARS-CoV-2 khác”.

Các triệu chứng của BA.2.12.1 là gì?

Các bác sĩ và quan chức y tế công cộng vẫn đang tìm hiểu thêm về BA.2.12.1 nhưng hiện tại, tiến sĩ William Schaffner nói rằng nó được cho gây ra các triệu chứng tương tự như các biến thể SARS-CoV-2 khác. Theo CDC, các triệu chứng đó gồm:

Sốt hoặc ớn lạnh

Ho

Thở gấp hoặc khó thở

Mệt mỏi

Đau nhức cơ hoặc cơ thể

Đau đầu

Mất vị giác hoặc khứu giác

Viêm họng

Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi

Buồn nôn hoặc nôn mửa

Bệnh tiêu chảy

Tiến sĩ William Schaffner nhận xét: “Nó không có vẻ nghiêm trọng hơn các biến thể SARS-CoV-2 khác. Và rất quan trọng, các loại vắc xin hiện có dường như cung cấp khả năng bảo vệ khá tốt trước biến thể phụ này, nhưng bạn phải tiêm liều thứ ba”.

Cần lo lắng đến mức nào về BA.2.12.1?

Tiến sĩ Amesh A. Adalja nói sự lây lan nhanh của BA.2.12.1 là “hoàn toàn trong dự kiến”, đồng thời cho biết thêm rằng vi rút SARS-CoV-2 sẽ tiếp tục phát triển để ngày càng dễ lây lan hơn. Điều đó có nghĩa là nhiều biến thể lây nhiễm mạnh hơn sẽ xuất hiện trong tương lai.

BA.2.12.1 là mối lo ngại của nhiều người. Song, tiến sĩ Thomas Russo nói rằng đối tượng nên lo ngại nhất là người có nguy cơ cao bị các biến chứng nghiêm trọng với COVID-19.

“Hãy tiêm mũi vắc xin tăng cường nếu bạn đủ điều kiện. Nếu bạn được coi là rủi ro cao, hãy cẩn thận. Ít người đang đeo khẩu trang vào thời điểm này. Bạn nên cân nhắc đeo khẩu trang để bảo vệ bản thân để tránh cho cộng đồng phải mang gánh nặng bệnh tật lớn”, Tiến sĩ Thomas Russo nói.

Cuối tháng 4.2022, các nhà khoa học Nam Phi phát hiện BA.4 và BA.5, hai dòng phụ khác của Omicron, có thể tránh kháng thể được tạo ra do lần nhiễm BA.1 trước đó đủ tốt để gây ra làn sóng dịch mới. Thế nhưng, BA.4 và BA.5 ít có khả năng phát triển trong máu ở những người đã tiêm vắc xin COVID-19.

Tại một cuộc họp ngắn ngày 10.5, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho biết BA.4 và BA.5 đang thúc đẩy sự gia tăng số các ca nhiễm ở Nam Phi. 

Các nhà khoa học từ nhiều tổ chức kiểm tra BA.4 và BA.5 mà WHO tháng trước đã thêm vào danh sách giám sát của mình. Họ đã lấy mẫu máu của 39 người tham gia từng nhiễm BA.1 khi biến thể này xuất hiện lần đầu tiên vào cuối năm ngoái.

15 người đã được tiêm vắc xin COVID-19 (8 người nhận vắc xin Pfizer và 7 người nhận vắc xin Johnson & Johnson), trong khi 24 người còn lại thì không.

"Nhóm được tiêm vắc xin cho thấy khả năng trung hòa cao hơn gấp 5 lần và được bảo vệ tốt hơn", nghiên cứu cho biết.

Trong những người chưa được tiêm vắc xin, sự sản xuất kháng thể trung hòa khi tiếp xúc với BA.4 và BA.5 giảm gần 8 lần, so với BA.1. Ở những người đã tiêm vắc xin thì con số này giảm 3 lần. Xem chi tiết tại đây.