Theo thiếu tướng Nguyễn Minh Hoàng, trong năm 2016 liên tiếp xảy ra các vụ tai nạn máy bay.Tổng số vụ máy bay quân sự của không quân Việt Nam gặp tai nạn trong 10 năm qua là 17 vụ, trong đó có 10 vụ cấp 1 và 7 vụ cấp 2. So với giai đoạn 1995-2005, giảm 11 vụ. Tuy nhiên trong năm 2016 đột biến xảy ra 4 vụ máy bay rơi.
Thông tin từ các nước lớn, các nước gần Việt Nam cũng cho thấy đã xảy ra nhiều vụ rơi máy bay trong vài năm trở lại đây. Chẳng hạn, không quân Mỹ từ 2014 đến nay có 33 vụ, riêng năm 2016 có 13 vụ; không quân Trung Quốc từ 2006-2016 có 40 vụ, làm chết 70 phi công, riêng năm 2013-2016 có 16 vụ; không quân Ấn Độ trong 10 năm có 90 vụ máy bay rơi, trong đó 2 năm gần đây có 35 vụ; không quân hoàng gia Thái Lan từ 2006-2016 có 35 vụ, riêng năm 2016 chỉ có 1 vụ.
Theo tính toán của các chuyên gia hàng không, cứ tính tỷ lệ trung bình 9.000 giờ bay của không quân, sẽ có 1 máy bay gặp tai nạn.
Thiếu tướng Hoàng cho biếthiện nay không quân Việt Nam có 4 đơn vị có lực lượng không quân là Quân chủng Phòng không - Không quân Quân chủng Hải quân, Cảnh sát biển và Binh đoàn 18 (phục vụ bay thương mại bằng trực thăng bay phục vụ các hoạt động dầu khí, du lịch).
Về vụ tai nạn máy bay quân sự lần thứ nhất trong năm 2016, theo thiếu tướng Hoàng, Su 30-MK2 số hiệu 8585 bị rơi ngày 14.6.2016 trong quá trình bay huấn luyện. Trong vụ việc này, phi công Nguyễn Hữu Cường còn sống và phi công Trần Quang Khải hy sinh. Hộp đen đã vỡ, hiện nay đang kiểm tra hộp đen tại Liên bang Nga, chưa có kết quả.
Đánh giá chủ quan là trình độ của phi công trong quá trình hiệp đồng bay không thống nhất với nhau.
Thứ hai là vụ máy bay CASA-212 số hiệu 8983 gặp tai nạn vào ngày 16.6.2016 trong quá trình bay tìm kiếm máy bay Su 30-MK2. Trong quá trình điều khiển máy bay tuần thám đi tìm kiếm, phi công Lê Kiêm Toàn phát hiện vật thể lạ, nghi là dấu hiệu của liệt sĩ Trần Quang Khải, nên đã bay thấp để quan sát. Do nghiêng đột ngột, trong thời tiết xấu, nên khả năng chạm phải nước biển nên xảy ra tai nạn.
Theo thiếu tướng Hoàng, hiện tại hộp đen vẫn đang đưa đi khám nghiệm. Có thể kết luận nguyên nhân là do tầm nhìn hạn chế và góc tiếp cận xuống mặt biển quá gần, bị tác động của sóng đánh vào cuốn luôn máy bay xuống.
Vụ tai nạn thứ ba xảy ra với máy bay L-39 của Trung đoàn bay huấn luyện 910 của Trường sĩ quan không quân. Bay huấn luyện ngày 26.8.2016, khi cất cánh không bao lâu thì máy bay bi hỏng động cơ, phi công đã điều khiển ra khỏi khu dân cư và đường điện cao thế và không có cơ hội để thoát. Sau khi điều khiển như vậy, máy bay hết tầm không thể điều khiển được nữa và không bung dù được, học viên đã hy sinh.
Vụ tai nạn thứ tư xảy ra với trực thăng EC130 T2 số hiệu VN T8632, ngày 18.10, đang bay huấn luyện làm quen với bảng hệ thống điều khiển của trực thăng thì gặp tai nạn. Đây là máy bay bay thương mại nên hội đồng điều tra tai nạn đang làm việc với Cục Hàng không Việt Nam để điều tra, đã gửi hộp đen đi giám định nhưng chưa có kết quả.
Đã kiểm điểm, xử lý hơn 40 cán bộ, gồm 2 cấp tướng
Theo thiếu tướng Hoàng, số vụ tai nạn máy bay đột biến trong năm 2016 gây tổn thất nghiêm trọng cho không quân, Quân đội nhân dân Việt Nam. Các vụ tai nạn xảy ra đã được Đảng, Chính phủ, trực tiếp là Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòngchỉ đạo xử lý đầy đủ trách nhiệm, nghiêm túc, từ việc tổ tìm kiếm, xử lý hậu quả, giải quyết chế độ chính sách cho những người hy sinh, đến việc điều tra kết luận các vụ tai nạn máy bay.
Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo tổ chức rút kinh nghiệm nghiêm túc tìm ra nguyên nhân từ các cơ quan đơn vị, kể cả nhà trường để làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm. Vừa qua đã xử lý kỷ luật hơn 40 người, trong đó có 2 sĩ quan cấp tướng.
Nguyên nhân được xác định trước hết là công tác lãnh đạo, chỉ đạo an toàn bay còn có vấn đề, nhất là tổ chức rút kinh nghiệm chưa nghiêm túc các lỗi tai nạn máy bay trước đó. Từ chỉ huy cơ quan, đơn vị huấn luyện bay thì việc thực hành kiểm tra công tác an toàn bay còn đơn giản và không kịp thời. Nguyên nhân khác, theo thiếu tướng Hoàng, Quân ủy T.Ư và Bộ Quốc phòng qua kiểm điểm trách nhiệm thấy rằng công tác cán bộ, đào tạo cán bộ chưa cơ bản. Đánh giá và sử dụng một số vị trí không đúng năng lực. Nhận thức về công tác bảo đảm an toàn bay là chưa đáp ứng với yêu cầu.
Lý do khác là phương tiện cứu hộ cứu nạn thiếu đồng bộ. “Chúng ta cũng muốn điều nhiều máy bay để tìm kiếm cứu nạn nhưng không phải máy bay nào cũng cứu hộ cứu nạn được mà phải là máy bay chuyên dụng. Hiện nay phương tiện tìm kiếm cứu nạn cứu hộ hàng không của Việt Nam là rất ít”, thiếu tướng Hoàng cho biết.
Ngoài ra, công tác quản lý đội ngũ phi công được đánh giá còn lỏng lẻo, việc này Quân chủng Phòng không - Không quân cũng đã nhận lỗi và các đơn vị xảy ra mất an toàn bay đã nhận lỗi, kể cả công tác tập huấn cho đội ngũ phi công.
Quân ủy T.Ư xác định trách nhiệm trước tiên là do Quân ủy T.Ư và Bộ Quốc phòng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp là lỗi của các đơn vị không quân có tai nạn máy bay xảy ra. Liên quan đến các vụ việc trên, đã kiểm điểm, quy trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, đơn vị, xử lý kỷ luật hơn 40 cán bộ, trong đó có 2 cán bộ cấp tướng.
Sữa chữa, tăng hạng máy bay
Qua các vụ việc nói trên, Quân ủy T.Ư và Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo rà soát chất lượng máy bay, nhà trường và đơn vị. Thiếu tướng Hoàng nhấn mạnh đây là điều đáng lẽ ra phải làm từ lâu rồi nhưng thực tế là chúng ta bắt đầu tiến lên hiện đại thì việc đồng bộ của đơn vị nhà trường hiện đại cũng là một vấn đề, còn có những việc phải quan tâm.
“Vì đồng bộ, hiện đại thì trước hết là con người phải đồng bộ, hiện đại. Trong khi đó, hầu hết phi côngđều được đào tạo trong nước, các chủng loại máy bay ngoài SU-27, SU- 30 và SU30-MK2, CASA ra, hầu hết là máy bay cũ, chúng ta có đến 27 chủng loại máy bay, do đó vấn đề mất an toàn bay là một nguy cơ, nếu không xử lý một cách nghiêm túc rốt ráo nghiêm túc thì còn xảy ra”, đại diện Bộ Quốc phòng nhìn nhận.
Theo thiếu tướng Hoàng, Quân ủy T.Ư và Bộ Quốc phòng đã nhận ra điều này và sẽ làm tốt công tác rà soát đánh giá máy bay, kể cả đánh giá cơ quan, nhà trường huấn luyện bay, kiểm tra toàn diện các đơn vị phòng không không quân. Trước đó thì yêu cầu các đơn vị tự kiểm tra đánh giá báo cáo.
Đồng thời với đó, lập phương án đưa cán bộ, công nhân viên đi đào tạo trong và ngoài nước để đảm bảo đủ trình độ hiện đại hóađồng bộ lực lượng không quân và có phương án sửa chữa tăng hạng máy bay. Giải pháp khác là kiến nghị Đảng, Nhà nước tăng cường mua sắm thiết bị đồng bộ để bảo đảm an toàn bay. Theo thiếu tướng Hoàng, đây là vấn đề quan trọng. Có con người rồi nhưng phải có phương tiện.
“Rất mong các ĐBQH chia sẻ, tổn thất này của Quân đội nhân dân Việt Nam cũng chính là tổn thất tài sản của nhân dân. Nhưng quan trọng hơn hết là con người, các phi công mất đi không tìm lại được. Những phi công này có nhiều người rất lão luyện, những giờ bay của họ là giờ bay vàng. Mất máy bay có thể dành dụm mua lại nhưng phi công lão luyện mất đi thì tổn thất rất lớn mà đất nước phải gánh chịu. Quân ủy T.Ư nhận trách nhiệm này trước Đảng, Nhà nước và nhân dân”, thiếu tướng Hoàng bày tỏ.
Theo Trường Sơn/Thanh Niên
