ĐBQH Phạm Thị Minh Hiền: Có hay không đường dây chạy điểm thi?

- Thưa bà, dưới góc nhìn của một đại biểu quốc hội, xin bà cho biết quan điểm về vụ việc sửa điểm thi tốt nghiệp THPT tại Hà Giang mới đây?

- Vụ việc này một lần nữa đã làm giảm niềm tin về giáo dục trong xã hội. Đấy là tôi vẫn còn nhiều lạc quan với tư cách của một phụ huynh học sinh có con, có cháu đang thụ hưởng nền giáo dục công lập của nước nhà. Còn nếu không có niềm tin vào sự đổi mới giáo dục hiện nay, tôi biết đặt con cháu mình vào đâu trong hành trình tiếp thu tri thức khi không còn sự lựa chọn nào khác?

Ở vị trí đại biểu dân cử, tôi đã nhìn thấy nhiều “cú rơi tự do” về niềm tin đối với nền giáo dục đào tạo trong dư luận xã hội suốt một thời gian dài. Rất nhiều tiếng nói từ lương tri đã được cất lên liên quan đến vấn đề thi cử trong giáo dục ở các cấp chứ không riêng gì kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhưng dường như vẫn không nhận được câu trả lời thấu đáo.

Cá nhân tôi hiểu được sự bức xúc và giận dữ của dư luận, nhất là với những phụ huynh và các em học sinh tham gia kỳ thi vừa rồi. Phải nói thẳng rằng, kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia vừa rồi nó chả nhẹ nhàng gì, có đánh giá thực chất trình độ thí sinh không, có khách quan không, có tiết kiệm cho ngân sách hay không thì chúng ta cũng thấy rất rõ.

Nhưng, việc dư luận xã hội nhìn nhận đánh giá và việc Bộ Giáo dục và Đào tạo có báo cáo đánh giá kết quả kỳ thi quốc gia vừa qua, được công khai minh bạch trước công luận lại là 2 câu chuyện khác nhau.

- Dư luận cho rằng một người thì không thể nào thực hiện được việc sửa điểm, mà phải có sự móc ngoặc của rất nhiều người. Bà có cho rằng cần phải khởi tố vụ việc này đề làm rõ?

- Tôi rất mong, sau kết luận thẳng thắn và trách nhiệm của Cục Khảo thí Kiểm định chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo), thì cơ quan điều tra cần phải vào cuộc quyết liệt.

Không chỉ làm rõ hành vi gian lận có chủ đích của chỉ một cá nhân mà cần làm rõ và trả lời cho được những nghi ngờ của dư luận xã hội, có hay không việc đang tồn tại “đường dây” chạy điểm thi với quy mô ra sao, hoặc còn ai khác đứng đằng sau vụ gian lận gây chấn động này.

Hiện nay, dư luận đang có những suy đoán theo chiều hướng tiêu cực khiến cho phụ huynh và học sinh ở những địa phương khác rất hoang mang, lo lắng và bức xúc. Tôi đề nghị, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc để điều tra làm rõ. Nếu phát hiện sai phạm thì phải có hình thức xử lý thích đáng và cần thiết là truy cứu trách nhiệm hình sự.

Không thể để một hành vi gian lận được thực hiện rất ngang nhiên giữa thanh thiên bạch nhật, vô pháp vô thiên trong phạm vi của một kỳ thi cấp quốc gia, được kiểm soát nghiêm ngặt về an ninh theo quy định pháp luật.

Chúng ta cần phải nhìn rộng ra rằng, có thể đó chỉ là hành vi sai phạm của một cá nhân, nhưng kết quả của kỳ thi này lại là kết quả của một địa phương và của cả quốc gia.

Nếu vụ việc không bị phát hiện thì chắc chắn đó là kết quả được công nhận hợp pháp nhưng thực chất lại chứa đựng sự gian dối vô cùng nguy hiểm. Sự bất công rất lớn và cả sự nhẫn tâm không thể dung tha bởi đã cướp đi không ít những cơ hội của không ít em học sinh xứng đáng nhận được.

Với hình thức thi 2 trong 1 mà Bộ đang áp dụng hiện nay, chắc chắn nó sẽ không gây hậu quả một lần, hai lần mà thậm chí là dài lâu. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần phải nhìn thẳng vào sự thật này và nhận thấy trách nhiệm của mình trước những tiêu cực đã xảy ra để rồi có những bước tiếp theo trong việc rà soát toàn bộ kết quả kỳ thi trên cả nước và phương án khắc phục hậu quả.

Tôi cho rằng, sự vào cuộc rất nhanh và câu trả lời rõ ràng của cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo là một động thái hết sức tích cực và trách nhiệm. Tuy nhiên tôi nghĩ rằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần phải thấy rõ trách nhiệm cao hơn của mình trong thời gian tới và nhất là trách nhiệm của Bộ trưởng.

- Dư luận cũng đang rất mong chờ Bộ trưởng Bộ GD-ĐT lên tiếng về vấn đề này, bà nghĩ sao? Thưa bà.

Tôi biết rằng dư luận mà cụ thể là các quý bậc phụ huynh, các em học sinh, báo chí đang chờ đợi sự thể hiện quan điểm của cá nhân Bộ trưởng trước vụ việc gây chấn động này.

Dù hiện nay, không có quy định bắt buộc các Bộ trưởng phải phát ngôn trước công luận về những bê bối, tiêu cực xảy ra trong lĩnh vực ngành đang quản lý. Nhưng xét cho cùng, không cần phải có những quy định bắt buộc thì sự lên tiếng thể hiện quan điểm hoặc trấn an, trả lời dư luận là một việc nên làm đối với một tư lệnh ngành.

Hơn nữa, đây lại là lĩnh vực giáo dục đào tạo, là xây dựng và phát triển con người, góp phần quyết định sự thành bại của một quốc gia, dân tộc.

- Bà có đánh giá gì về hình thức thi tốt nghiệp như hiện nay? Thưa bà?

- Tôi cho rằng, đã đến lúc ngành giáo dục cần nghiêm túc xem xét lại có nên duy trì việc tổ chức thi chuyển các cấp nữa hay không. Rõ ràng chúng ta thấy rằng, hầu như năm nào ở các kỳ thi chuyển cấp, từ cấp tiểu học cho đến cấp THPT, đặc biệt, kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia đều luôn có những bài viết phản ánh trên báo chí về những tiêu cực liên quan đến kỳ thi, từ đề thi cho đến hình thức thi, tính kỷ luật cho đến chất lượng thi...

Nên chăng, việc thi Tốt nghiệp THPT giao cho các địa phương chủ động tổ chức, nội dung đề thi, hình thức thi phù hợp với điều kiện và sức học thực tế của thí sinh ở từng vùng miền, từng địa phương.

Để kỳ thi diễn ra nghiêm túc thì các địa phương sẽ thực hiện theo quy chế chung do Bộ ban hành.

Với sự gian lận về kết quả thi như thế này, có em chưa thi đã biết mình sẽ đậu, có em học quên ăn quên ngủ lại phụ thuộc vào độ may rủi, đánh đu với số phận tương lai, trong khi mục đích, ý nghĩa của của tốt nghiệp THPT và đầu vào Đại học hoàn toàn khác nhau.

Hình thức thi trắc nghiệm đã nhận nhiều ý kiến trái chiều, nhiều ý kiến cảnh báo của dư luận và chuyên gia, nó kiềm hãm sự phát triển năng lực sáng tạo của học sinh và đồng thời tổ chức tú tài Quốc tế IB đã khuyến cáo nên hạn chế.

Đặc biệt, nó lại làm biến dạng kết quả đầu vào đại học bởi kỳ thi 2 trong 1 hiện nay. Điều đó, đồng nghĩa với việc làm biến dạng 1 lớp công dân theo mục tiêu mà giáo dục đặt ra.

Thật tâm tôi muốn nói rằng, giáo dục và đào tạo là hành trình tiếp nạp tri thức của nhân loại, xây dựng con người, kiến tạo xã hội. Nó không phải là thực phẩm chúng ta tiếp nạp mỗi ngày, để rồi trước tình trạng thực phẩm bẩn tràn lan hiện nay, người tiêu dùng không còn sự lựa chọn nào khác bằng cách đi chợ mua cân cá mớ rau bằng niềm tin và tiếp nạp chất độc hại tiềm ẩn bằng niềm tin... Tôi thật sự thấy đau khi đành phải so sánh như vậy.

- Xin cảm ơn bà!

Trí Lâm thực hiện