Gần một nửa số thành phố lớn của Trung Quốc đang sụt lún

Dựa trên dữ liệu vệ tinh toàn quốc, nhóm nghiên cứu do tiến sĩ Ngạo Tổ Nhuệ (Đại học Sư phạm Hoa Nam) dẫn đầu xác định 45% diện tích đất đô thị sụt hơn 3mm mỗi năm, trong đó 16% sụt hơn 10mm mỗi năm. Nguyên nhân chủ yếu là nước ngầm suy giảm và xây dựng quá nhiều công trình lớn.

Họ cảnh báo với dân số thành thị vượt quá 900 triệu người thì chỉ một phần đất sụt lún cũng có thể trở thành mối đe dọa đến cuộc sống đô thị. Ước tính sụt lún khiến Trung Quốc thiệt hại hơn 7,5 tỉ nhân dân tệ (1,04 tỉ USD) hằng năm và trong thế kỷ tới, gần 1/4 đất ven biển có thể thấp hơn mực nước biển gây ra nguy cơ ngập lụt nghiêm trọng.

Thành phố Thiên Tân hơn 15 triệu dân là một trong những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Năm ngoái, tại một khu dân cư trên địa bàn xuất hiện hiện tượng mặt đất bị nứt và sụt lún buộc 3.000 người phải sơ tán. Cơ quan chức năng xác định thảm họa do nước ngầm cạn kiệt cộng thêm việc xây dựng giếng khai thác năng lượng địa nhiệt.

Nhiều nơi từng là điểm khai thác than cũng gặp tình trạng tương tự. Giới chức địa phương giải quyết bằng cách bơm bê tông vào hầm mỏ cũ để gia cố đất.

Giáo sư Robert Nicholls (Đại học East Anglia) đánh giá nghiên cứu trên cho thấy sụt lúc là vấn đề quốc gia chứ không chỉ giới hạn ở vài nơi trên lãnh thổ Trung Quốc, đồng thời tình cảnh của Trung Quốc cũng phản ánh tình cảnh của thế giới hiện tại. Một nghiên cứu khác được công bố vào tháng 2 cảnh báo khoảng 6,3 triệu ki lô mét vuông đất trên toàn cầu đang gặp nguy cơ sụt lún. Indonesia thuộc nhóm quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất, phần lớn thủ đô Jakarta hiện đã thấp hơn mực nước biển.

Theo ông Nicholls, các thành phố đối mặt với nguy cơ có thể học hỏi Tokyo. Thủ đô của Nhật Bản sụt lún khoảng 5 mét cho đến khi ban hành lệnh cấm khai thác nước ngầm vào những năm 1970, xây dựng đê điều và tìm cách thích ứng.

Một nghiên cứu năm 2022 của Singapore xác định trong số 44 thành phố ven biển gặp tình trạng sụt lún, 30 thành phố ở châu Á. Chuyên gia địa vật lý Matt Wei (Đại học Rhode Island) cho biết: “Đây là vấn đề liên quan đến đô thị hóa cùng tăng dân số. Mật độ dân số lớn hơn, khai thác nước nhiều hơn thì sụt lún nhiều hơn”.