Hiệp ước buôn bán vũ khí: Mỹ muốn rút lui, Trung Quốc sẽ tham gia

Ngoại trưởng Vương nhấn mạnh ký kết ATT minh chứng cho cam kết bảo vệ chủ nghĩa đa phương. Bộ Ngoại giao Trung Quốc sau đó thông báo chính quyền Bắc Kinh đang xúc tiến thủ tục pháp lý trong nước để tham gia hiệp ước.

ATT là hiệp ước đa phương kiểm soát hoạt động buôn bán vũ khí thông thường (khí tài hạng nhẹ, xe tăng, tàu chiến cùng máy bay chiến đấu) trên quy mô toàn cầu. Hiện có 101 quốc gia đã phê chuẩn, 29 quốc gia ký kết nhưng chưa phê chuẩn.

Nước phê chuẩn ATT có trách nhiệm đảm bảo các hợp đồng buôn bán vũ khí không vi phạm lệnh cấm vận quốc tế, luật nhân quyền hay rơi vào tay đối tượng vi phạm nhân quyền.

Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 4 trước tỏ ý rút khỏi ATT, Nhà Trắng chỉ trích hiệp ước chỉ kiềm chế quốc gia có trách nhiệm nhưng lại để cho quốc gia thiếu trách nhiệm tiếp tục hoạt động buôn bán. Trung Quốc và Nga hiện đều chưa tham gia.

Ngoại trưởng Vương cũng nhân dịp phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc lên tiếng phản đối việc triển khai tên lửa phóng từ mặt đất đến châu Á - Thái Bình Dương. Theo quan chức ngoại giao Trung Quốc: “Chúng tôi kêu gọi nước sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới thực hiện trách nhiệm giải trừ hạt nhân”.

Sau khi chính thức rút khỏi Hiệp ước về vũ khí tầm trung (INF) vào tháng 8, Lầu Năm Góc ngay lập tức công khai kế hoạch đưa nhiều hệ thống tên lửa tầm trung phóng từ mặt đất – vốn bị cấm trong INF – sang châu Á nhằm đối phó mối đe dọa từ Nga, Trung.

Đại tá Trung Quốc về hưu Nhạc Cương nhận xét chính quyền Trung Quốcgia nhập ATT với mục đích muốn gia tăng danh tiếng trên trường quốc tế. Còn nhà bình luận quân sự Tống Trung Bình tại Hồng Kông đánh giá làm vậy có tác dụng “giữ chân” nhà xuất khẩu vũ khí số 1 là Mỹ (để giới chức Mỹxét lại ý định rút khỏi hiệp ước) - qua đó duy trì thế cân bằng quân sự chiến lược ở khu vực.