Hơn 80 con gấu quý hiếm ở Quảng Ninh chết vì...bị bỏ đói

Trong khi đó, công tác quản lý và vấn đề bảo tồn loại động vật quý hiếm này đang có nhiều nghịch lý.

Gấu chết đói, chủ nuôi cũng đang “chết” vì nợ nần

Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Ninh, riêng trong năm 2014, số lượng gấu chết trên toàn tỉnh là trên 80 cá thể.

Cùng với đó, những đánh giá và con số đáng báo động được đưa ra trong báo cáo đánh giá sức khoẻ gấu khu vực thành phố Hạ Long, thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh) của Tổ chức Động vật Châu Á cho thấy toàn bộ số gấu tại 3 trại nuôi gấu qua kiểm tra đều trong tình trạng suy dinh dưỡng ở cấp độ nặng.

Theo thang mức đánh giá sức khoẻ từ 0 đến 5, số gấu đã kiểm tra trung bình chỉ đạt chỉ số 1,1 (0 là suy dinh dưỡng nghiêm trọng, 5 là béo phì); chỉ có 16,7% tổng số gấu đạt mức 3 điểm - mức chấp nhận được về tình trạng dinh dưỡng. 100% gấu bị sừng hóa ở các lòng bàn chân bàn tay; 77% gấu có vết thương trên cơ thể; 58,3% gấu có biểu hiện bất ổn về tâm lý; 37,5% gấu bị vấn đề về răng; 16,7% gấu bị cụt ít nhất 1 chi...

Xót xa thay khi chỉ vài năm trước đây, chính những con gấu này đã mang lại nguồn thu lớn cho chủ nuôi từ việc cho khách du lịch vào tham quan và hút mật gấu.

Từ năm 2006 ở Quảng Ninh, các chủ nuôi gấu rộ lên phong trào vận chuyển trái phép gấu từ các tỉnh khác về làm tăng đột biến số lượng gấu nuôi nhốt trên địa bàn tỉnh.

Vào giai đoạn cao điểm nhất tại Quảng Ninh có đến 365 cá thể gấu nhưng hiện tại số lượng đã giảm đi đáng kể, trên địa bàn tỉnh chỉ còn 81 cá thể gấu, tại 14 cơ sở nuôi nhốt tư nhân.

Ông Nguyễn Trọng Bờ, chủ trang trại gấu tại phường Đại Yên (thành phố Hạ Long) cho biết: Nuôi gấu trước đây trừ mọi chi phí cũng kiếm được vài chục nghìn đồng/ngày/con nên có kinh phí để chăm cho lũ gấu.

Trong khi hiện trạng gấu vẫn đang chết dần chết mòn lại tồn tại nghịch lý là nếu làm tốt công tác quản lý thì việc bảo tồn lại khó- Ảnh minh họa

Càng quản lý tốt, gấu càng chết nhiều

Trong khi hiện trạng gấu vẫn đang chết dần chết mòn lại tồn tại nghịch lý là nếu làm tốt công tác quản lý thì việc bảo tồn lại khó.

Lý giải về mâu thuẫn này, ông Mạc Văn Xuyên - Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Ninh cho biết: Những năm trước đây, công tác quản lý gấu nuôi nhốt chưa được chặt chẽ, đồng nhất, chế tài xử phạt hành vi chích hút mật gấu chưa cụ thể, các chủ nuôi gấu lén lút hút chích, mua bán mật gấu trái phép vì vậy vẫn có nguồn thu, điều kiện kinh tế chăm sóc gấu tốt hơn.

Thời gian gần đây, do có sự chỉ đạo quyết liệt của UNBD tỉnh và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng nên việc các đoàn khách lữ hành lợi dụng tham quan mua mật gấu trái phép đã được ngăn chặn, vì vậy chủ gấu không có nguồn thu để chi cho việc chăm sóc nuôi dưỡng gấu.

Qua kiểm tra cho thấy, hiện chi phí khẩu phần ăn hàng ngày cho gấu tại các trại tư nhân chỉ khoảng 10-15 nghìn đồng/cá thể gấu. Với lượng thức ăn ít ỏi này, gấu hầu hết bị suy dinh dưỡng nặng, số lượng gấu chết ngày càng tăng.

Nhưng việc nuôi gấu như thế nào lại hoàn toàn phụ thuộc vào các chủ trại gấu. Cơ quan chức năng chỉ xử lý khi chủ nuôi vi phạm các quy định về việc chích hút, kinh doanh mật gấu, buôn bán gấu.

Một vướng mắc lớn nữa đối với các cơ quan quản lý là chủ nuôi dù không có điều kiện để nuôi nhưng không chịu giao lại gấu cho các trung tâm bảo tồn động vật hoang dã mà đòi phải bồi thường. Các chủ nuôi đã bỏ ra một khoản đầu tư lớn để mua gấu nên không chịu mất không gấu.

Nhiều chủ trại gấu cũng cho biết hiện họ đang rơi vào tình trạng “nuôi không được mà thanh lý, chuyển giao cũng không xong”.

Tiến sĩ Tuấn Bendixsen, Giám đốc Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam cho biết: “Chúng tôi không thể trả tiền cho chủ nuôi để nhận gấu về trung tâm cứu hộ vì gấu là động vật hoang dã, quý hiếm và Nhà nước không công nhận quyền sở hữu gấu, các chủ nuôi không thể ra giá bồi thường được. Gấu ở các trang trại tư nhân đã bị khai thác quá nhiều rồi.

Tôi nghĩ các chủ trại gấu hiện không đủ điều kiện nuôi nên tự nguyện giao nộp gấu về các trung tâm cứu hộ, bảo tồn để giữ lại được đàn gấu. Tình hình hiện tại là rất tồi tệ. Nếu không có những biện pháp kịp thời, số gấu còn lại ở Quảng Ninh sẽ không trụ lại lâu được”.

Đã có nhiều cuộc họp để tìm lối ra cho những con gấu còn lại của Quảng Ninh nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp nào đột phá.

Bảng thông tin cấm thăm quan, mua bán trái phép gấu cảnh báo khách du lịch.

Theo TTXVN