Hãng tin AP ngày 9.4 dẫn thông tin từ Bộ Quốc phòng Nga cáo buộc không quân Israel tấn công căn cứ quân sự Nga ở Syria bằng 8 quả tên lửa vào sáng sớm cùng ngày.
Bộ Quốc phòng Nga nói hai chiến đấu cơ Israel bay vượt không phận Lebanon, tấn công căn cứ không quân T-4 ở miền trung Syria. Quân đội Syria đã bắn hạ 5/8 quả tên lửa mà Israel phóng tới căn cứ. 3 quả còn lại rơi vào phía tây căn cứ T-4.
Trong khi đó, Đài truyền hình nhà nước Syria dẫn lời các sĩ quan giấu tên, nói chiến đấu cơ F-15 của không quân Israel đã phóng nhiều tên lửa trong lúc bay trong không phận Lebanon. Đài này nói nhiều khả năng đó là “một đòn tấn công của Mỹ”, nhưng Lầu Năm Góc tuyên bố không tấn công Syria “vào lúc này”.
Căn cứ T-4 còn gọi là căn cứ Tiyas do không quân Nga sử dụng và là nơi chiến đấu cơ cất cánh tấn công các vùng do quân nổi dậy kiểm soát, trong nỗ lực Nga giúp bảo vệ chế độ Tổng thống Bashar Al Assad chống quân nổi dậy trong cuộc chiến 8 năm qua.
Hiện không rõ có máy bay Nga vào lúc căn cứ T-4 bị tấn công hay không. Đài truyền hình Syria nói có những tiếng nổ ở gần sân bay gần thành phố Homs vốn cũng sát thành phố cổ Palmyra ở miền trung Syria. Hãng thông tấn nhà nước Syria SANA tuyên bố “hầu như chắc chắn đó là đòn xâm lược của Mỹ”.
Cũng đã có các đồn đoán Israel đứng sau vụ phóng tên lửa này. Khiđược hỏi về những tiếng nổ, người phát ngôn của Israel từ chối bình luận.Hồi tháng 2, không quân Israel từng tấn công căn cứ T-4, với lý do máy bay không người lái của Iran cất cánh từ căn cứ này bay vào lãnh thổ Israel.
Quân đội Israel cũng thường tấn công nhiều vị trí quân sự Syria trong cuộc nội chiến 8 năm ở nước này, đánh trúng nhiều đoàn xe và quân tình nguyện có Iran yểm trợ chiến đấu cùng quân đội Syria.
Vụ tấn công xảy ra trước cuộc họp đặc biệt của Hội đồng Bảoan LHQ tối 9.4, theo yêu cầu của Anh, Pháp và Nga, sau khi có cáo buộc trực thăng quân đội Syria đã thả một quả bom thùng có chứa khí độc thần kinh Sarin ở thị trấn Douma - ổ kháng cự cuối cùng của quân nổi dậy ở vùng ngoại ô Đông Ghouta của thủ đô Damascus.
Vụ thả bom này tác động đến ít nhất 300 người dân, và làm chết 42 người đang trốn trong tầng hầm một tòa nhà bị trúng bom sau 19 giờ 30 tối 7.4. Các bác sĩ địa phương thiếu điều kiện hoạt động, nói họ đã chữa trị cho các nạn nhân bị ngạt,trào nước bọt ở miệng, mắt bị phỏng và đồng tử bị giãn.
Các nạn nhân cho biết họ ngửi được mùi chlorine - một hóa chất công nghiệpnhưng cựu thanh sát viên vũ khí LHQ Jerry Smith (từng điều tra nhiều vụ tấn công VKHHkhác ở Syria) nói số người chết cao, tốc độ chết nhanh và dấu hiệu co giật nơi vài bệnh nhânđã cho thấy có vẻ một chất độc khác đã được bổ sung thêm.
Nga và Iran đều nói vụ tấn công bằng VKHH mới nhất là “phất cờ giả”, và Iran nói đây là cớ để Mỹ can thiệp, trong khi Syria nói quân nổi dậy đang thất bại nên gieo rắc “tin vịt”.
Nhưng Liên hiệp châu Âu (EU) đã khẳng định “đấy là một vụ tấn công hóa học khác của chế độ Syria”và kêu gọi cộng đồng quốc tế phản ứng.
Ngày 8.4, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói Syria sẽ phải trả giá đắt, sau khi các tổ nhóm y tế nói có hàng chục dân thường gồm phụ nữ và trẻ em bị chết vì khí độc thần kinh Sarin.
Nhà Trắng cũng công bố một tuyên bố chung giữa ông Trump với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, qua đó hai nhà lãnh đạo “đều cực lực lên án vụ tấn công bằng VKHH ở Syria, đồng ý rằng chính phủ Syria phải bị quytrách nhiệm vì tiếp tục ngược đãi nhân quyền. Hai vị Tổng thống cũng đồng ý trao đổi thông tin về bản chất các cuộc tấn công và điều phối một sự phản ứng mạnh chung”.
Trước khi xảy ra vụ tấn công này, ông Macron đã gọi điện nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Macron “đồng ý kết thúc leo thang quân sự trong vài tháng qua”.
Tổng thống Macron cũngnói tấn công VKHHở Syria sẽ là “sự vượt lằn ranh đỏ”, và Pháp sẽ bỏ phiếu ủng hộ tấn công quân sự, nếu như chứng minh được chính phủ Assad liên quan.
Cố vấn an ninh nội địa Thomas Bossert của ông Trump cho biết: ông và Hội đồng an ninh quốc gia Nhà Trắng (NCS) đã bàn cách phản ứng với Tổng thống Trump. Và ông không loại trừ khả năng Mỹ tấn công Syria bằng tên lửa.
Nghị sĩ Mike Rounds trong Ủy ban quân vụ Thượng viện, nói đảng Cộng hòa ủng hộ một cuộc tấn công, khi ông trả lời phỏng vấn của NBC News,ông cho rằng Tổng thống Mỹ “nay sẽ phải phát đi thông điệp rằng Tổng thống đã thề điều gì thì sẽ làm điều đó”.
Nghị sĩ Ben Cardin của đảng Dân chủ ở Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ nói với kênh thời sự CBS: “phải có một sự phản ứng quốc tế”.
Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain cáo buộc ông Trump “kích động” chính phủ Syria tiếp tục tấn công dân thường bằng VKHN, khi tuần trước chính Tổng thống Trumpnói sẽ sớm rút quân Mỹ khỏi Syria.
Ông McCain nhắc chuyện năm ngoái, Tổng thống Mỹ “phản ứng đầy quyết đoán”, và kêu gọi chủ nhân Nhà Trắng hãy tiếp tục hành xử “để cho thấy rằng Assad sẽ phải trả giá cho những tội ác chiến tranh mà ông ta gây ra”.
Ngày 7.4.2017,Tổng thống Trumptừng ra lệnh cho tàu chiến hải quân Mỹ ở Địa Trung Hải phóng 59 tên lửa hành trình "búa"Tomahawk vào căn cứ không quân Al Shayrat ở thành phố Homs của Syria trong 14 phút, với cớ chiến đấu cơ Syria cất cánh tấn công thảm sát dân thườngbằng chất độc thần kinh Sarin ở vùng Khan Sheikhoun (tây bắc Syria) hôm 4.4.2017.
Lúc đó, ông Trump đang tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở khu nghỉ dưỡng tại bang Florida, đã nói: “Bằng cách sử dụng chất độc thần kinh làm chết người, Assad bóp chết mạng sống của nhiều đàn ông, phụ nữ và trẻ em tuyệt vọng. Đó là một cái chết bạo tàn, đến chậm với nhiều người, thậm chí là các em bé xinh đẹp bị giết hại dã man trong vụ tấn công này”.
Nhưng vụ tấn công bằng “búa” này chỉ mang tính biểu tượng, phá hỏng 20 máy bay không quân Stria, một kho xăng, một căn cứ phòng không, vài đường băng và hàng chục nhà chứa máy bay vốn được sửa sang lại nhanh chóng.
Đòn trả đũa này là một hành động đơn phương, không thông qua Hội đồng bảo an LHQ. Nga phàn nàn nhưng không có phản ứng quân sự nào.
Trung Trực (theo AP, Reuters)