LHP ngắn quốc tế Tampere lần thứ 4: Phác thảo thế giới trong thời đại tin giả

Liên hoan phim ngắn Quốc tế Tampere (Tampere Film Festival – TFF) vừa khai mạc tại Phần Lan vào 18 giờ (giờ địa phương) ngày 8 tháng 3 năm 2017.

“Ngắn mới ngọt”

Ra đời từ năm 1970, TFF được đánh giá là một trong 3 Liên hoan phim ngắn quan trọng nhất thế giới. Ban giám khảo TFF tuyển chọn những phim ngắn xuất sắc nhất cho đề cử Oscar, BAFTA (Viện Hàn lâm Nghệ thuật Điện ảnh & Truyền hình Anh), EFA (Giải thưởng phim châu Âu), và được các tổ chức này rất tin tưởng.

Mỗi năm, TFF giới thiệu với khán giả 110 phim ngắn từ 40 quốc gia, được sàng lọc từ4.000 phim tham gia vòng loại. Các phim sẽ tranh hai giải thưởng quan trọng nhất là giải Quốc tế và giải Quốc gia (dành cho phim Phần Lan).

Ngoài phim dự thi, TFF còn trình chiếu khoảng 300 bộ phim trong các hạng mục: Trẻ em và thanh niên; Người mở đường; Ngọc quý trong kho (chiếu lại những bộ phim kinh điển hướng đến kỉ niệm 100 năm Quốc khánh Phần Lan); phim của Anh, Canada, Colombia, Ả Rập…

Không chỉ xem phim, khán giả của TFF còn có dịp giao lưu với các nhà làm phim nổi tiếng qua những buổi thảo luận theo chủ đề: Biên giới cuối cùng của đô hộ văn hóa, Làm sao để Trung Quốc và phương Tây hợp tác sản xuất phim ngắn, Mua sự im lặng… Những ai yêu thích làm phim cũng có cơ hội học viết kịch bản và làm việc nhóm để tiến gần hơn đến đam mê của mình.

Với slogan “Ngắn mới ngọt” (Short is sweet), TFF phác thảo thế giới bằng những tác phẩm điện ảnh thời lượng có khi chỉ vài phút nhưng động chạm đến vấn đề tầm cỡ nhân loại. Mỗi bộ phim như một mảnh ghép mà màu sắc, hình dạng, kích thước… của nó đều có một không hai. Vài phim ngắn trình chiếu trong Lễ khai mạc cũng đủ thấy thế giới của chúng ta phân cực đến chừng nào.

Nhà (Home) của đạo diễn Daniel Mulloy (Anh, Kosovo sản xuất) kể chuyện một gia đình trẻ trong hành trình đi tìm miền đất hứa, với những cảnh quay rất quen với khán giả hay xem thời sự: giấu mình trong cốp xe để qua biên giới, oằn mình trong bom đạn, khu trại tồi tàn giữa rừng… Nhà đã thắng giải phim ngắn xuất sắc nhất BAFTA 2016, mở màn hoàn hảo cho một liên hoan phim rất quan tâm đến khủng hoảng di cư và số phận con người.

Nghẹn (Choke) của đạo diễn Michelle Latimer (Canada) dùng hoạt hình stop motion để diễn tả cuộc sống bế tắc, khác xa ước nguyện của một thanh niên bỏ quê nhà ra thành phố.

Đôi vợ chồng già trong Chân dung (Portraits) của Iván D. Gaoma (Colombia) khiến người xem cũng vui lây với niềm hạnh phúc giản dị khi với chiếc máy ảnh lạ lẫm, bất chấp cái nghèo đến độ không mua nổi con gà để ăn.

Còn đại diện nước chủ nhà là “Tranh luận” (Taking the floor), một tác phẩm trào phúng dựa trên scandal cười ra nước mắt của Tampere: hội đồng thành phố họp suốt 5 tiếng mà không thể thông qua dự án xây dựng hệ thống xe điện (tram). Cần biết thêm là dự án này đã được đề xuất từ hơn… 100 năm trước, nhưng vướng 2 cuộc thế chiến, vướng những năm tháng người Phần chạy ăn từng bữa, và giờ đây vướng những “phản biện” kiểu: Tụi sóc bay Siberia sẽ cảm kích lắm nếu chúng ta không làm xe điện, Có xe điện thì dễ phân biệt người thất nghiệp lắm, họ cứ leo lên đó đi tối ngày, Người điếc không nghe được còi xe điện, Xe điện đụng thì thảm hơn xe buýt… Cuộc họp này vốn đã đi vào “huyền sử” Tampere, nên khán giả địa phương tán thưởng bộ phim nhiệt liệt bằng tiếng vỗ tay nối tiếp tràng cười suốt 9 phút trình chiếu, chứ không đợi hết phim như thường lệ. Trong khi TFF rất ưu ái đề tài tự do ngôn luận, thì phim này phản biện vui vẻ mà sâu cay để người ta định nghĩa nghiêm túc hơn về quyền này.

Điều không tưởng trong thế giới “tin giả”

TFF tỏ ra vô cùng cập nhật, với những lời nói đùa trên sân khấu nhạy sự cố trao nhầm Oscar, còn lời mở đầu quyển catalogue liên hoan phim thì được Chủ tịch “giật tít”: Tin giả (Fake news). Theo Chủ tịch TFF Jukka-Pekka Laakso, trong thời đại truyền thông hậu-sự-thật (post factual media) hiện nay, không hiếm khi những lời nói dối trắng trợn lại được nhiều tờ báo có tiếng “nghiêm túc” lăng-xê. “TFF chúng tôi không đòi hỏi mỗi bộ phim trình chiếu ở đây đều nói lên sự thật, kể cả các tác phẩm được định nghĩa là phim tài liệu. Phim chúng tôi giới thiệu thường thể hiện ý kiến từ một phía, đầy tranh cãi, và nhiều khi sự thật mà phim trình bày lại không chống đỡ nổi các chỉ trích… Trong thế giới của một-nửa-sự-thật và những điều giả dối, thì khả năng nhận diện những điều đáng ngờ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Toa thuốc chúng tôi bốc thì cũng như bao năm nay thôi: một chương trình linh hoạt, gợi mở nhiều góc nhìn, thách thức trí tuệ và lay động cảm xúc… Cũng như mọi khi, mục tiêu của TFF hoàn toàn vô lí: chúng tôi khao khát kể những câu chuyện về thế giới này mà người khác không kể, tận dụng mọi phương tiện và thể loại khả dĩ của điện ảnh. Chỉ trong vài ngày, chúng tôi muốn làm điều không tưởng, và không chấp nhận thành quả nào thấp hơn mục tiêu ấy”.

TFF sẽ bế mạc và trao giải vào chủ nhật 12.3.2017.