Việc có nhiều người tự ứng cử ĐBQH đang tạo nên sự quan tâm đặc biệt trong dư luận xã hội, ngày 15.3, ông Vũ Trọng Kim, Phó chủ tịch - Tổng thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam, Phó trưởng ban Chỉ đạo công tác bầu cử ĐBQH khóa XIV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 của UBTƯ MTTQ Việt Nam đã trao đổi về vấn đề này.
PV: Thưa Phó chủ tịch - Tổng thư ký, ông bình luận gì về số người tự ứng cử ĐBQH lần này?
Ông Vũ Trọng Kim: Lần này số người tự ứng cử nhiều, đó là điều rất đáng mừng, cho thấy không khí xã hội dân chủ. Số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương và địa phương được giới thiệu ứng cử ĐBQH khóa XIV đã đưa ra số lượng ĐBQH khóa XIV ở Trung ương là 198 đại biểu, bằng 39,6%.
Theo quy định pháp luật, người ứng cử sẽ nộp đơn xin ứng cử và hồ sơ tại Ủy ban bầu cử các tỉnh, thành phố, vì thế việc này diễn ra sôi động chỉ ở địa phương.
Thực tiễn sinh động như vậy, Ban chỉ đạo công tác bầu cử ĐBQH khóa XIV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 của UBTƯ MTTQ Việt Nam có hướng dẫn gì cho Mặt trận địa phương?
- Không, đó hoàn toàn là do địa phương chịu trách nhiệm hiệp thương. MTTQ chỉ hướng dẫn, giám sát quy trình tự ứng cử, tiếp xúc cử tri, lấy ý kiến nhận xét toàn diện các mặt kể cả kê khai tài sản của người ứng cử do nhân dân giám sát tại nơi cư trú.
Liệu những người tự ứng cử có gặp khó khăn, thưa ông?
- Không ai được làm khó dễ người tự ứng cử, đó là vi phạm pháp luật. Về truyền thông thì phải bảo đảm thời lượng tuyên truyền giữa người ứng cử là như nhau.
Những người ứng cử cũng cần chú ý không dùng những lợi ích vật chất để vận động ứng cử, mục đích là để đảm bảo có cuộc bầu cử công bằng. Sau khi trúng cử ĐBQH rồi thì có điều kiện đem tâm sức ra để giúp dân.
Nhưng người tự ứng cử liệu có gặp khó dễ khi tổ chức hội nghị cử tri?
- Chúng ta hoàn toàn yên tâm là bây giờ thông tin được cập nhật rất nhanh. Những gì liên quan đến cử tri, đến người ứng cử đều lan tỏa khắp nơi. Nên sẽ không có chuyện nơi này nơi kia gây khó dễ.
Hiện không khí dân chủ thông qua số lượng người tự ứng cử là rất cao. Ông có dự đoán số lượng người tự ứng cử còn lại để đưa ra bầu lần này sẽ cao hơn trước đây?
- Dự đoán thì rất khó, vì điều này còn tùy thuộc vào chất lượng của người tự ứng cử. Có thể người tự ứng cử nghĩ rằng mình có thế mạnh về một lĩnh vực nào đó, nhưng người dân, cử tri thì luôn mong muốn ĐBQH phải toàn diện, nhất là khả năng cống hiến, trách nhiệm đóng góp vào chính sách của Đảng và Nhà nước thế nào. Bởi vậy, dự đoán kết quả hiệp thương cũng như khả năng trúng bầu cử là rất khó.
Có ý kiến cho rằng cần phải dành tỷ lệ nhất định cho những người tự ứng cử trúng cử. Ý kiến của ông thế nào?
- Trong từng lĩnh vực tranh cử khác nhau, người dân sẽ so sánh những ứng cử viên thông qua chương trình hành động. Người dân sẽ nhìn vào hành động, hình ảnh của từng ứng cử viên để lựa chọn đại diện cho mình.
Kể cả khi có cơ cấu mà giới thiệu người không tương xứng với yêu cầu thì có thể sẽ không trúng cử.
Trong điều kiện như vậy thì yêu cầu đầu tiên là phải tìm được người tài. Điều này cũng phù hợp với xu thế phát triển. Vì thế, cần bảo đảm tính cạnh tranh bình đẳng.
TP.HCM thậm chí có số tự ứng cử cao hơn người được giới thiệu ứng cử. Điều này ông nhận định thế nào?
- Đó là sự hứng khởi của người dân, muốn đóng góp vào công việc chung của đất nước mà không bị ràng buộc, cản trở gì. Điều này là tự người dân nhìn thấy trách nhiệm của mình và tự quyết định.
Ý thức đóng góp cho xã hội của người dân thông qua việc tự ứng cử là rất rõ ràng. Tinh thần sẵn sàng của người dân là rất cao.
Điều đó còn cho thấy, những người được giới thiệu ứng cử, nếu trong lòng cảm thấy không muốn thì không nên tham gia. Anh chưa sẵn sàng tham gia thì thôi hãy để những người khác họ đang rất sẵn sàng.
Hiện cũng có một số nghệ sĩ như ca sĩ Mai Khôi, nghệ sĩ hài Nguyễn Công Vượng (Vượng Râu), rồi nhà báo Trần Đăng Tuấn, thầy giáo Đỗ Việt Khoa tự ứng cử. Ông nhận định thế nào?
- Họ muốn tham gia và nói lên những tiếng nói thuộc những lĩnh vực cần thiết cho xã hội là điều tốt.
Tôi hoan nghênh tất cả những người tự ứng cử. Nếu những tên tuổi đó được người dân lựa chọn dựa vào những công việc cụ thể họ đã làm có hiệu quả cụ thể thì lại càng tốt hơn.
Những kỳ trước, những người tự ứng cử không có nhiều cơ hội trúng cử. Ông có cho rằng lần này những người tự ứng cử sẽ trúng cử nhiều hơn?
- Tôi nghĩ, cần phải có số lượng người tự ứng cử nhiều hơn và tỷ lệ người tự ứng cử đi đến “chung cuộc” phải nhiều hơn.
Không có rào cản gì đối với những người tự ứng cử. Chỉ có những định kiến hẹp hòi mới ngăn cản người tự ứng cử. Điều này không phù hợp với xu thế phát triển và định kiến không phải là điều được chấp nhận.
Vấn đề này phụ thuộc vào các yếu tố: Một là anh có thỏa mãn đủ 5 tiêu chuẩn làm đại biểu Quốc hội theo quy định của pháp luật để người dân lựa chọn hay không?
Thứ hai là tấm gương của anh trong đời sống thực tế như thế nào?
Thứ ba, anh có quyết tâm thực hiện chương trình hành động đã hứa trước cử tri hay không và có thực sư mong muốn đem lại lợi ích chính đáng cho mọi người dân hay không?
Thực tế số người tự ứng cử vào được Quốc hội từ trước đến nay rất ít, do “cửa vào” Quốc hội hẹp hay do cơ chế của ta chưa khuyến khích họ, thưa ông?
- Tôi nghĩ những người tài chưa xuất hiện đúng vào những thời điểm cần thiết. Tâm lý của những người tài có lẽ cũng chưa cởi mở, chưa quyết tâm tham gia vào công việc xã hội.
Còn cơ chế của chúng ta rộng mở. Chúng ta khuyến khích cho sự chủ động, sáng tạo, đó mới là điều quan trọng nhất. Đừng nghĩ rằng có chuyện đặt đâu ngồi đó. Quan trọng nhất là sự tín nhiệm của người dân.
Còn nếu đâu đó, một địa bàn nào đó, có cá nhân nào đó nói ra tiếng nói làm cho người tự ứng cử ức chế, không đi đến mục đích chung… thì đó là sự hẹp hòi cá nhân, lỗi thời.
Trân trọng cảm ơn ông!
Tính đến thời điểm này, TP.HCM có 90 người nộp hồ sơ ứng cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH), trong đó có 50 người tự ứng cử; 203 người nộp hồ sơ ứng cử đại biểu HĐND TP HCM, trong đó có 28 người tự ứng cử.
Còn tại Hà Nội, Ủy ban bầu cử Hà Nội đã nhận 87 hồ sơ ứng cử ĐBQH, trong đó có 40 hồ sơ được các cơ quan, tổ chức giới thiệu và 47 hồ sơ tự ứng cử; có 205 hồ sơ ứng cử đại biểu HĐND (196 hồ sơ được các cơ quan, tổ chức giới thiệu ứng cử và 9 hồ sơ tự ứng cử).
Trung Hiếu - Đại Đoàn Kết
