Ngân hàng Nhà nước giảm thêm lãi suất, chuyên gia nói gì?

Mặt bằng lãi suất đang ở mức thấp

Ngày 6.8, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã công bố quyết định giảm 0,5% lãi suất tiền gửi dự trữ bắt buộc của tổ chức tín dụng tại NHNN từ mức 1% xuống 0,5%. Ngoài ra, lãi suất tiền gửi của Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ tín dụng nhân dân, Tổ chức tài chính vi mô, tiền gửi của Kho bạc Nhà nước, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tại NHNN cũng được giảm thêm 0,2%, từ mức 1% xuống 0,8%.

Trước động thái này, trên thực tế thời gian vừa qua, nhiều nhà băng đã tiếp tục chuỗi giảm mạnh lãi suất tiết kiệm so với cuối năm 2019. Theo Trung tâm phân tích Công ty Chứng khoán SSI, chốt tháng 7.2020, lãi suất tiền gửi tiếp tục được điều chỉnh giảm ở một số ngân hàng thương mại lớn từ 0,2 - 0,5% ở tất cả các kỳ hạn.

Tính chung, trong 7 tháng đầu năm, mặt bằng lãi suất tiền gửi đã hạ xuống thấp hơn từ 0,1 – 0,2% so với cuối năm 2019 ở phần lớn các ngân hàng.

Báo cáo tháng 7 của NHNN chi nhánh TP.HCM cũng cho thấy với lãi suất huy động bằng VNĐ, các tổ chức tín dụng đã thực hiện giảm lãi suất theo định hướng và các mức lãi suất điều hành của NHNN. Cụ thể, khối ngân hàng thương mại điều chỉnh giảm các kỳ hạn, phổ biến khoảng 0,08-0,58%/năm. Khối ngân hàng liên doanh và nước ngoài giảm phổ biến khoảng 0,7-2%/năm tùy kỳ hạn.

Hiện tại, lãi suất huy động bằng VNĐ được ngân hàng áp dụng phổ biến ở mức 4,2-4,25%/năm đối với kỳ hạn dưới 6 tháng; mức 4,9%-7,29%/năm đối với kỳ hạn từ 6 đến 12 tháng; mức 6,04%-7,55%/năm đối với các kỳ hạn trên 12 tháng.

Tín dụng đang bị ách tắc trong hệ thống

Đánh giá về động thái hạ thêm lãi suất mới đây của NHNN, chuyên gia phân tích Trần Hải Yến, Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) nói rằng quyết định này nhằm mục tiêu chủ yếu là giảm chi phí hoạt động cho NHNN. Điều này đồng nghĩa thu nhập của các ngân hàng thương mại từ tiền gửi dự trữ bắt buộc gửi tại NHNN sẽ bị giảm theo.

“Việc giảm lãi suất cho tiền gửi dự trữ bắt buộc không giống như việc cắt giảm các loại lãi suất điều hành khác như lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu… để giúp giảm chi phí đi vay của ngân hàng thương mại, qua đó giúp giảm mặt bằng lãi suất trên thị trường. Do đó, việc NHNN giảm lãi suất trả cho tiền gửi dự trữ bắt buộc của các ngân hàng thương mại không phải là động thái thể hiện nới lỏng thêm tiền tệ.

Ngoài ra, tăng trưởng tín dụng cho đến nay vẫn ở mức rất thấp. Số liệu cập nhật tính đến ngày 28.7 cho thấy tăng trưởng tín dụng mới chỉ tăng 3,45% so với cuối năm 2019, tức không cải thiện nhiều so với mức 3,26% hồi cuối tháng 6. Điều này cho thấy tín dụng vẫn đang ách tắc trong hệ thống bất chấp mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm khá sâu.

Hơn nữa, việc COVID-19 quay trở lại Việt Nam càng khiến cho triển vọng tăng trưởng tín dụng trong quý 3/2020 càng trở nên kém lạc quan. Chúng tôi duy trì quan điểm chính sách tiền tệ của NHNN trong 2 quý cuối năm sẽ tập trung vào việc tháo dỡ các rào cản tiếp cận vốn, nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng thay vì chỉ cố gắng giảm lãi suất điều hành như trong 6 tháng đầu năm”, chuyên gia BVSC nhìn nhận.

Tương tự, chuyên viên phân tích vĩ mô Thái Thị Việt Trinh của Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cũng nói rằng tác động từ động thái giảm lãi của NHNN tới các tổ chức tín dụng là hạn chế, chủ yếu là giảm áp lực chi ngân sách. Việc giảm lãi suất dự trữ bắt buộc mặc dù có ảnh hưởng tới nguồn lợi nhuận của các tổ chức tín dụng nhưng không đáng kể. Nguyên nhân là do mức dự trữ bắt buộc của các ngân hàng hiện nay ở mức thấp, chỉ khoảng 3% đối với khoản tiền gửi không kỳ hạn và dưới 1 năm và 1% đối với khoản tiền gửi trên 1 năm.

Theo ước tính của KBSV, mức tác động của việc giảm lãi suất này tới tổng hệ thống ngân hàng là vào khoảng 600 tỉ đồng, trong đó khối ngân hàng thương mại nhà nước chịu ảnh hưởng nhiều nhất, khoảng trên dưới 60 tỉ đồng/ngân hàng.

“Động thái này cũng giúp ngân sách giảm một phần chi phí trong bối cảnh bội chi ngân sách năm nay dự kiến ở mức cao do các chính sách hỗ trợ kinh tế của Chính phủ dưới tác động của COVID-19, bao gồm các gói giảm thuế thu nhập doanh nghiệp vừa và nhỏ, tăng chi đầu tư công...”, KBSV đánh giá.

Phan Diệu