Nghệ An: Khốn khổ bên mỏ khai thác đá

Mỏ đá nổ mìn, mẹ con ngồi trong nhà ôm nhau run rẩy

Phóng viên Một Thế Giới đã đến 2 xóm Đồng Nhân vàĐồng Xuân (xã Đồng Thành) để tìm hiểu rõ sự việc mà người dân ở đây phản ánh.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, hiện tại ở khu vực núi Lèn Cò (thuộc 3 xóm Đồng Trung, Đồng Nhân và Đồng Hoa) có 3 mỏ khai thác đá của 3 doanh nghiệp được UBND tỉnh Nghệ An cấp phép khai thác.

Núi Lèn Cò, nơi có 3 mỏ khai thác đá thuộc xã Đồng Thành

Từ khi 3 mỏ đá này đi vào hoạt độngđã sinh ra nhữnghệ lụy ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hằng ngày của người dân. Đó là việc nổ mìn khai thác đá gây rung chuyển nhà cửa những hộ dân ở gần mỏ; bụi đất từ khu vực nổ mìn theo gió bay về khu dân cư khiến nhà cửa, vật dụng trong nhà bị dính bụi quanh năm không thể quét dọn hết được; xe chở đá từ mỏ chạy ra trục đường chính qua 2 xóm Đồng Nhân và Đồng Xuân gây bụi mù mịt, đá dăm rơi vãi thành lớp trên mặt đường làmmất an toàn giao thông. Ngoài ra, người dân còn phản ánhmấy năm trước đâykhi mỏ đá nổ mìn thì có nhiều khối đá to bay xuống nghĩa địa của xã ở dưới chân núi làm hư hỏng nhiều ngôi mộ.

Chị Hoàng Thị Hươngnhà ở xóm Đồng Xuân, cách mỏ đá Đông Thành khoảng 300m, cho biết: “Khi mỏ đá nổ mìn thì cả nhà rung chuyển như động đất. Những lúc đó, mẹ con chúng tôi cứ ôm nhau run rẩy, sợ nhà sập liền chạy ra khỏi nhà. Buổi đêm thì khoảng 2 giờ sáng là họ bắt đầu cho máy xúc đá và xe vận chuyển ra vào, tiếng động rầm rầm, chúng tôi không thể nào ngủ được”.

Anh Trần Danh Thuận nói: “Xe chở đá mỗi lần chạy qua là bụi đường tung lên, bay vào nhà bám vào tất cả mọi thứ. Chúng tôi không đủ sức để mà lau dọn nhà, vì cứ quét dọn rồi lại bị bụi bay, đành đóng cửa cả ngày cả đêm như các chú thấy đó. Mong đến Tết để mỏ đá nghỉ khai thác mà mở cửa dọn nhà cho có sinh khí chứ hằng ngày trong nhà cứ kín mít, âm u khó chịu lắm”.

Mỏ đá Đông Thành sát khu nghĩa địa, trước đây từng có đá baylàm hỏng nhiều ngôi mộ

Anh Thuận cũng cho biếtdo xe chở quá đầy nên đá dăm từ trên xe rơi vãi dọc đường, nhiều ngày nếu không có ai quét là tạo thành một lớp đá vụn, người đi xe đạp, xe máy rất dễ bị trượt ngã. Có thời điểm chủ mỏ đá bỏ tiềncho xã thuê người quét dọn đường, nhưng được một thời gian thì không thấy ai quét nữa.

Những hộ dân ở đây ngoài việc sống khốn khổ vì bụi và tiếng ồn, họ còn lo lắng về lâu dài rung chấn từ việc nổ mìn trên mỏ đá khiến nhà cửa sẽ bị nứt và sập.

Sống chung với bụi

Bà Trần Thị Hòa có quán bán hàng tạp hóa ở mặt đường chính xóm Đồng Nhân ngao ngán nói: “Chú xem đây, bụi bám cả lớp dàyvào đồ đạc, hàng bày bán không dám để ra ngoài vì sợ bụi dính vào không ai mua. Hôm nay trời có mưa nên đỡ bụi, chứ bình thường khi xe chạy qua thì bụi mù mịt luôn, bụi bay vào nhà bám cả vào vật dụng trong nhà, quét bao nhiêu lần trong ngày cũng không kịp sạch lại bị dính bụi tiếp. Xóm tôi ở gần mỏ đá Thành Nam, nhà khi nào cũng phải đóng kín cửa mà vẫn không ngăn được bụi vào, khách đến nhà không dám mời ngồi vì chỗ nào cũng có một lớp bụi dày”.

Người dân ở đây cho biết, nguồn nước sinh hoạt chủ yếu của họ là từ giếng đào và bể chứa nước mưa. Tuy nhiên, từ năm 2011 đến nay, khi 3 mỏ đá đồng loạt khai thác thì bụi bay vào các nguồn nước này, họ lo ngại nước bị ô nhiễm nên phải sử dụng nhiều biện pháp ngăn chặn bụi và mua nước bình đóng sẵn về dùng.

Hàng hóa bày bán trong quán bên đường luôn bị bụi bám đầy do xe chở đá chạy suốt ngày đêm mà không có biện pháp hạn chế bụi

Ông Trương Văn Long (63 tuổi), Trưởng xóm Đồng Nhân cho biết: “Tình trạng mỏ đá nổ mìn gây rung chấn, xe tải vận chuyển đá gây bụi ảnh hưởng đến đời sống của người dân xóm Đồng Nhân này đã nhiều năm nay. Nhiều lần trong các cuộc họp dân, họp hội đồng nhân dân, tiếp xúc cử tri, phản ánh của người dân đã được chuyển đến lãnh đạo cấp xã và huyện. Sau đó chính quyền và doanh nghiệp cũng đã có một số biện pháp như quét đá trên đường, tưới nước chống bụi nhưng không thường xuyên và triệt để, đến nay dân vẫn kêu khổ vậy thôi”.

Theo trưởng xóm Đồng Nhân, cả xóm có khoảng 200 hộ thì có khoảng 50 hộ chịu ảnh hưởng trực tiếp bụi và rung chấn từ mỏ đá.

“Hiện nay nhiều giếng nước bị ảnh hưởng không dùng được, bể chứa nước mưa người dân cũng không dám sử dụng vì trên mái nhà đều bị dính dày bụi đá nên nước mưa hứng từ mái nhà chắc chắn sẽ bị ô nhiễm”, ông Long nói.

Chị Hoàng Thị Hương (xóm Đồng Xuân) nói: “Ông chủ mỏ đá Đông Thành hứa cho các gia đình ở gần mỏ đá mỗi nhà một máy lọc nước, nhưng đến nay vẫn chưa thấy họ đưa máy đến”.

Không có kinh phí bảo vệ môi trường?

Trao đổi về vấn đề người dân phản ánh, ông Phạm Văn Long, Phó chủ tịch UBND xã Đồng Thành cho biết: “Cả 3 mỏ đá đều vận chuyển đi qua trục đường chính của xóm Đồng Nhân và Đồng Xuân.Các anh đi thì đã thấy đó, đá rơi đầy đường. Xã cũng khó khăn trong việc này, đã cắt cử anh em trực để nhắc nhở thôi chứ không có thẩm quyền dừng xe xử lý. Có một thời gian huyện cũng đã phân công CSGT về kiểm soát trên các tuyến đường ở đây, nhưng khi có CSGT thì tình trạng đá rơi vãi không diễn ra. Thế nhưng vào khoảng 2-3 giờ đêm thì xe lại chạy ồ ạt không thể kiểm soát được”.

“Về việc nổ mìn, doanh nghiệp họ được cơ quan chức năng có thầm quyền cấp phép thì mình không can thiệp được. Tuy nhiên việc phun sương trên đá thì họ không làm vì nếu phun sương thì bụi dính vào khiến đá xấu không bán được”, ông Long nói.

Cũng theo ông Long, trước đây có người phụ trách phun nước dọc đường nhưng vì sợ phun nhiều nước sẽ hỏng đường nhựa nên không phun nữa. Công ty khai thác đá hỗ trợ một tháng vài triệu đồng làm kinh phí quét đường nhưng giờ họ không hỗ trợ nữa nên không ai quét.

“Doanh nghiệp cũng đã nhiều lần hỗ trợ đá cho địa phương làm và sửa đường, nhưng vấn đề môi trường thì không thể tránh được. Công ty cũng có thuê người quét từng đoạn đá bị rơi nhiều, nhưng do xe chạy nhiều nên quét không hết”, ông Long cho hay.

Về vấn đề nổ mìn khiến đá bay làm hỏng mồ mả trong nghĩa địa, ông Long cho biếtkhi mỏ đá mới khai thác thì có tình trạng này, lãnh đạo xã có trách nhiệm đến kiểm tra rồi bàn hướng xử lý. Sau đó doanh nghiệp đồng ý chi trả kinh phí để người dân sửa chữa các ngôi mộ bị hỏng, hai bên thỏathuận với nhau. Bây giờ vị trí khai thác mỏ đã lùi vào sâu trong núi nên không còn tình trạng đá bay ra nữa.

Ông Long cũng xác nhận việc rung chấn do nổ mìn tại mỏ đá gây ảnh hưởng đến nhà dân, ông còn cho hay nhà dân ở cách mỏ 1km cũng cảm nhận được rung chấn.

Ông Long cho biết thêm: “Dân cũng đã có rất nhiều đơn kiến nghị, xã đã làm đơn đề nghị Ủyban tỉnh và Sở TN-MT có biện pháp hạn chế tối đa sự ảnh hưởng đến dân, tỉnh cũng đã hỗ trợ lực lượng CSGT về kiểm soát và hỗ trợ kinh phí sửa đường nhưng sửa nhỏ thôi. Các khoản kinh phí về môi trường thì doanh nghiệp nộp cho tỉnh và không được tỉnh đầu tư trở lại cho xã.

Chúng tôi sẽ tiếp tục đề nghị tỉnh hỗ trợ kinh phí nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường cho người dân, hỗ trợ cho những hộ dân bị ảnh hưởng nhiều”.

Mỏ đá nằm sát khu dân cư xóm Đồng Xuân

Ông NguyễnĐức Thiện, Trưởng phòng TN-MT huyện Yên Thành cho biếthiện ở khu vực lèn Cò, xã Đồng Thành có 3 doanh nghiệp khai thác đá là Công ty TNHH Đông Thành (được cấp phép khai thác từ năm 2014 - 2029); Công ty cổ phần Công nghiệp 369 (được cấp phép khai thác từ năm 2011 - 2041); Công ty TNHH Thành Nam (được cấp phép từ năm 2011 - 2041).

“Trước đây dân có phản ánh, huyện cũng đã chỉ đạo 3 doanh nghiệp góp tiền cho xã thuê người tưới nước và quét dọn đá rơi vãi.

Về khoảng cách an toàn với khu dân cư thì trong việc cấp phép khai thác khoáng sản không quy định, nhưng trong vấn đề sử dụng vật liệu nổ thì có quy định khoảng cách, lĩnh vực này thuộc thầm quyền của bên công an.

Hằng năm, UBND huyện phối hợp với các ngành cấp tỉnh yêu cầu các mỏ chỉnh đốn trong các vấn đề khai thác, nhắc nhở công tác bảo vệ môi trường”, ông Thiện cho hay.