Nghi vấn mafia Ý giết nhà báo điều tra Hồ sơ Panama

Bà Galizia 53 tuổi người Malta, bị giết bằng một vụ đánh bom xe hơi gần nhà bà lúc trưa 16.10. Chiếc xe Peugeot 108 của bà bị một quả bom cực mạnh cài trong xe phát nổ, xé toang chiếc xe thành nhiều mảnh văng tung tóe vào một cánh đồng gần đó.

Mafia Ý đứng sau vụ giết bà Galizia?

Chưa có cá nhân hoặc tổ chức nào nhận trách nhiệm vụ tấn công này. Nhưng Công tố viên trưởng Carmelo Zuccaro ở đảo Sicily (Ý) đang điều tra đường dây buôn lậu xăng dầu, nói đường dây này dính líu một “Gia đình” Mafia ở Sicily và chúng có thể đứng sau vụ giết bà Galizia.

Ông cho biết nhà báo Galizia từng có vài bài báo về đường dây buôn lậu xăng dầu trị giá hàng chục triệu euro từ Libya qua Malta trước khivào các thị trường châu Âu, và nhiều ngườiđã bị bà bêu danh trong các bài báo này.

Trong các cáo trạng, ngành công tố Ý nêu Mafia Ý là trung tâm trong một vụ buôn lậu xăng dầu trị giá 30 triệu euro trong 12 tháng qua.

Các nhà điều tra đã thực hiện nhiều vụ nghe lén, số xăng này được buôn lậu từ một nhà máy lọc dầu ở Zawyia (Libya) và chở qua Malta trước khi chuyển chúng đến Ý, Tây Ban Nha và Pháp.

Trùm đường dây này là Fahmi Bin Khalifa, một cư dân Malta bị bắt ở Tripoli (Libya) hồi tháng 8. Ngành công tố Ý nói Bin Khalifa từng bị tù thời Đại tá Gaddafi lãnh đạo Libya, nhưng hắn được thả sau khi ông Gaddafi bị giết. Họ tin hắn là trùm một đường dây làm ăn với công ty xăng dầu quốc gia Libya, và nhóm này còn buôn người và buôn lậu vũ khí.

Tiền có từ hoạt động buôn lậu đã được chuyển đến các công ty vỏ bọc ở Tunisia rồi đến Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) theo ngành công tố nêu trong cáo trạng.

Đường dây của Bin Khalifa cũng liên kết với bọn Mafia Santapaola ở Catania (Sicily). Bọn mafia này bị qui trách nhiệm giết nhà báo Giuseppe Fava người Sicily hồi năm 1984.

“Ngư dân” có thể bị cho “nổ banh xác” là ai?

Trong khi cuộc điều tra vụ buôn lậu xăng dầu đã tiến hành nhiều tháng qua, các ngày sau khi bà Galizia bị giết, chính quyền Ý bắt nhiều người, nhưng những người này chưa bị chính thức cáo buộc dính líu cái chết của bà Galizia.

Ngày 20.10, Darren Debono bị bắt ở đảo Lampedusa (Ý) và bị buộc tội là một thành viên đường dây buôn lậu xăng dầu ở Malta.

Debono từng là tuyển thủ bóng đá Malta, là một nhân vật trong các bài báo điều tra của bà Galizia. Hồi tháng 2.2016, bà viết Debono là chủ một nhà hàng và là một “ngư dân có nhiều mối làm ăn ở Libya”.

Bà cũng nêu một người trong dòng họ của Debono đã gởi e-mail dọa giết bà, vì “hắn buồn chuyện tôi viết về hoạt động của dòng họ hắn”, và khẳng định Debono có nguy cơ “bị nổ tung”, sau khi hai “ngư dân khác có quan hệ làm ăn với Libya cũng bị nổ tung trong xe của họ”.

Trong cáo trạng buộc tội Debono và những người khác dính líu bọn Mafia này, ngành công tố Ý không nêu tên nhà báo nữ Galizia. Nhưng họ mô tả một cuộc nghe lén hồi năm 2016, Debono “nổi điên” với tờ báo The Wall Street Journal đưa tin các chuyên gia báo cáo Hội đồng bảo an LHQ về chuyện xăng dầu được buôn lậu từ Libya qua Malta đến các thị trường châu Âu.

Bà Galizia đã tải bài báo The Wall Street Journal lên trang blog của bà. Một luật sư nói bà chưa bao giờ đề cập nhiều về Debono, và bà không quan tâm nhiều đến những lời dọa giết.

Công tố viên trưởng Zuccaro nói ông có nhờ chính quyền Malta điều tra vụ buôn lậu xăng dầu, nhưng không đạt kết quả. Một đề nghị cung cấp thông tin gởi các nhà điều tra ở Malta không được hồi âm suốt 18 tháng. Ông cũng nói Malta “trở nên một sào huyệt tội ác cho đủ loại tội phạm”.

Báo Guardian liên lạc với hai cựu luật sư của Debono, nhưng họ từ chối bình luận, nói không còn liên lạc với Debono.