Theo bác sĩ Mai Bá Tiến Dũng, Trưởng khoa Nam học, bệnh viện Bình Dân, TP.HCM, điều đáng ngại là không phải quý ông nào cũng có thể nhận biết rõ những dấu hiệu sớm của bệnh, từ đó kịp thời cứu nguy đúng lúc. Thực tế, có rất nhiều trường hợp “dính chưởng” nhưng đến bệnh viện quá muộn, dẫn đến hai quả bóng bị hoại tử, đành ngậm ngùi nhìn bác sĩ cắt hoàn toàn.
Xệ bóng : Nỗi mặc cảm của quý ông
Bình thường hai quả “bóng” của nam giới vốn đã trong tình trạng bên nhỏ bên to, bên cao bên thấp. Phần da bìu bao bọc bên ngoài cũng có lúc săn lại hay mềm, giãn ra và xệ xuống một chút. Lý do là vì da bìu chịu ảnh hưởng của nhiệt độ bên ngoài, trời lạnh thì thường co lại, còn nóng thì …giãn ra. Điều này đa số các chàng trai đều biết, do đó càng tỏ ra chủ quan trước hiện tượng “báu vật”…thấp thỏm, co lên, giãn xuống. Nhiều anh không thể phân biệt được đâu là chứng xệ bệnh lý và xệ bình thường do… thời tiết.
Vậy phải làm sao để phân biệt? Thật ra, xệ bệnh lý được xác định khi tinh hoàn bị chùng xuống, sờ vào có cảm giác như mớ “bùi nhùi” bên trong, chứa các mạch máu ngoằn ngoèo. Bệnh lý thường kèm theo gây sưng, đau nhức tinh hoàn. Đây cũng là dấu hiệu giúp phân biệt xệ bệnh lý với xệ bình thường rõ nét nhất.
Những nguyên nhân dẫn đến xệ tinh hoàn bao gồm:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: tĩnh mạch nằm phía trên tinh hoàn bị giãn do bất thường cấu tạo van tĩnh mạch, dẫn đến máu chảy ngược vào trong các tĩnh mạch, gây ứ đọng mạch máu phía trên tinh hoàn.
- Bìu voi: do giun chỉ ký sinh trong hệ bạch huyết sinh dục gây phù nề lớp cấu trúc mô dưới da bìu làm bìu xệ, to bất thường.
- Tràn dịch tinh mạc: do sự tồn tại bất thường của ống hút tinh mạc tạo túi thòng xuống khiến bìu bị xệ.
- Thoát vị bẹn: quai ruột chạy lên xuống bìu làm bìu lúc to lúc nhỏ, xệ xuống.
Xoắn “bóng”, chớ chần chừ
Hai quả “bóng” của quý ông được “kết nối” với cơ thể bằng các dây thừng tinh và được hỗ trợ cố định bởi các dây chằng nằm xung quanh bìu. Tuy nhiên, có thể do bất thường về cấu trúc, “bóng” không được giữ cố định vững chắc bên trong bìu, cứ …chơi trò đu quay, tự xoay quanh trục của mình làm “rối” các mạch máu, dẫn đến tắc nghẽn một phần hay tòan bộ các mạch máu dẫn đến nuôi dưỡng tinh hoàn. Xoắn tinh hoàn thường gặp ở nam giới trẻ tuổi, ngoài 20, 30 tuổi xảy ra ít hơn, chủ yếu do chứng tinh hoàn ẩn gây ra.
Đáng nói, cấu trúc của 2 quả “bóng” tương đồng nhau, nếu không may một bên bị xoắn thì bên còn lại cũng có thể ảnh hưởng. Tỉ lệ xoắn cả hai bên tinh hoàn chiếm khoảng 15%. Khi bị xoắn, khả năng các chàng bị cắt bỏ “bóng” phụ thuộc rất lớn vào việc đến bệnh viện sớm hay muộn. Tỷ lệ tinh hoàn bị cắt bỏ sẽ tăng theo thời gian. Cụ thể như sau: Nếu được phẫu thuật trong vòng dưới 1 giờ thì khả năng bị “cắt” chỉ chiếm 5%, 6 giờ là 20%, 7 giờ là 40%, 12 giờ là 60%, 19 giờ là 80% và 24 giờ là 90%. Nếu để qua 24 giờ thì tinh hoàn sẽ bị hoại tử, không thể cứu vãn được.
Theo đó, thời gian vàng để có thể giữ lại “báu vật” ở mức cao nhất là từ lúc đau đến khi được phẫu thuật chỉ nên dưới 6 giờ. Do vậy, khi thấy có các dấu hiệu sau, nam giới cần nhanh chóng đến bệnh viện:
- Đau đột ngột vùng bìu sau khi chạy nhảy, vận động mạnh. Đau với cường độ mạnh, dữ dội, có thể lan trên bẹn, vùng hông, lưng. Đau có thể xảy ra bất cứ lúc nào nhưng thường vào lúc nửa đêm về sáng.
- Bìu phù nề, da bìu đỏ hay bầm tím, tinh hoàn một bên bị đau, có thể nôn ói, rối loạn tiểu như tiểu buốt, tiểu rắt, sốt nhẹ.
- Tinh hoàn xoay ngang, bị giật lên trên, kéo sát bẹn.
Ảnh hưởng khả năng duy trì nòi giống
Xệ tinh hoàn tuy không gây chết người nhưng nếu phát hiện và chữa trị chậm, phái mạnh có thể gặp các nguy cơ như: tổn thương hiện tượng sinh tinh, gây giảm sút chất lượng và số lượng tinh trùng, có thể làm teo tinh hoàn dẫn đến vô sinh, gây chèn ép, tắc nghẽn, co thắt ruột non, dẫn đến hoại tử ruột non, tâm lý mặc cảm với bạn tình, ảnh hưởng đến khả năng chăn gối.
Tình trạng này còn gây đau nhức, khó chịu, vướng víu khi mặc đồ, trở ngại trong sinh hoạt…Với mức độ nguy hiểm như vậy, bệnh lý này có thể dẫn đến mất khả năng duy trì nòi giống. Do đó, khi thấy bìu to, xệ bất thường gây đau nhức, khó chịu ảnh hưởng đến sinh hoạt tình dục, nên đi khám ngay, càng sớm càng tốt. Tùy vào nguyên nhân, bác sĩ sẽ tiến hành các phẫu thuật cần thiết như vi phẫu, giải phóng túi thoát vị, tạo hình lại bìu…để giúp lấy lại vóc dáng, phong độ cho “báu vật” của các chàng.
Còn với tình trạng xoắn “bóng”, nếu không cứu nguy kịp thời, tinh hoàn sẽ bị thiếu máu nuôi dưỡng, dẫn đến hoại tử đen, khô lại tạo phản xạ tổn thương hiện tượng sinh tinh của “báu vật” còn lại. Nếu bị xoắn một bên, quý ông vẫn có thể có con nhưng khả năng thường bị giảm. Hiện phẫu thuật được áp dụng để trị chứng xoắn tinh hoàn là tháo xoắn, cố định lại tinh hoàn trong bìu. Phẫu thuật cố định tinh hoàn còn lại để tránh khả năng bị xoắn cũng sẽ được tiến hành song song. Sau phẫu thuật, bệnh nhân chỉ cần ở lại bệnh viện 1 ngày.
Theo Kim Thư - Gia Đình và Xã hội
