Thợ đào vàng trái phép ở Amazon hưởng lợi nhờ Starlink

Hệ thống Starlink của tỷ phú Elon Musk có gần 4.000 vệ tinh bay trên quỹ đạo thấp của Trái đất, kết nối người sống trong các vùng hẻo lánh của rừng Amazon.

Tuy nhiên, hệ thống internet tốc độ cao này cũng là công cụ mới và có giá trị đối với những người khai thác bất hợp pháp ở Brazil, vì nó cung cấp dịch vụ đáng tin cậy để điều phối hậu cần, nhận cảnh báo về các cuộc đột kích của lực lượng thực thi pháp luật và thực hiện thanh toán mà không cần quay trở lại thành phố.

Thợ đào vàng trái phép hưởng lợi nhờ Starlink

Từ lâu nay, những người khai thác tài nguyên trái phép đã dùng internet vệ tinh để liên lạc và điều phối. Việc này đòi hỏi phải có một kỹ thuật viên từ thành phố đến để lắp đặt một ăng-ten cố định. Tuy nhiên, chiếc ăng-ten này rất nặng nề và không thể mang theo khi các địa điểm khai thác thay đổi hoặc bị truy quét. Đó là chưa kể đến sự kết nối chậm và không ổn định của internet dạng này, nhất là vào những ngày mưa.

Starlink lần đầu tiên xuất hiện ở Brazil vào năm ngoái và nhanh chóng lan rộng. Hệ thống này đã giải quyết được những vấn đề trên một cách hoàn hảo. Các bộ kết nối này dễ lắp đặt, hoạt động ngay cả khi di chuyển hay trong các cơn bão, đạt tốc độ nhanh như ở những thành phố lớn của Brazil.

Hãng tin AP dẫn chứng rằng, khi các đặc vụ của cơ quan điều tra đặc biệt thuộc Cục Bảo vệ môi trường Brazil (IBAMA) từ 3 trực thăng đổ bộ xuống một khu mỏ khai thác trái phép trong rừng Amazon hôm 14.3, các thợ mỏ đã nổ súng trước khi chạy trốn, bỏ lại các bộ kết nối Starlink.

Các thợ mỏ trái phép còn để lại thủy ngân, vàng, đạn, nhiên liệu và các phương tiện khác. Theo cơ quan chức năng, họ là người của Ouro Mil, tổ chức tội phạm đáng sợ nhất Brazil.

Kể từ khi nhậm chức vào năm nay, Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva đã đã nỗ lực truy quét các hoạt động xâm phạm môi trường, đặc biệt là việc khai thác trái phép ở vùng đất Yanomami, cộng đồng cư dân bản địa lớn nhất Brazil.

Trong những năm gần đây, ước tính có khoảng 20.000 người thăm dò sử dụng thủy ngân để tách vàng, làm ô nhiễm các tuyến đường thủy quan trọng. Họ đã phá vỡ cuộc sống truyền thống của người bản địa, mang đến dịch bệnh và nạn đói trên diện rộng.

Cục Bảo vệ môi trường Brazil (IBAMA) đã tịch thu 7 thiết bị đầu cuối Starlink ở vùng đất Yanomami trong năm tuần qua. Một quan chức giấu tên cho biết, IBAMA chỉ mới bắt đầu hoạt động truy quét và trục xuất các thợ mỏ trái phép khỏi vùng đất của người bản địa Yanomami. Tuy nhiên, sự phổ biến của Starlink khiến nhiệm vụ này trở nên phức tạp.

Một người bán lại trái phép Starlink ở Boa Vista, cửa ngõ để đi vào Yanomami, đã tiếp thị các thiết bị trong một nhóm WhatsApp cho những người khai thác bất hợp pháp và hứa hẹn giao hàng trong ngày. Giá của một thiết bị đầu cuối là 1.600 USD. 

Khi các nhóm tội phạm dùng Starlink, chính quyền ở vùng Amazon cũng bắt đầu sử dụng công nghệ này và tìm cách chặn tín hiệu Starlink ở các vùng có hoạt động khai thác mỏ trái phép. Những lợi ích của kết nối internet đã trở nên rõ ràng đối với các phần tử tội phạm ở rừng Amazon, theo Hugo Loss, trưởng điều phối hoạt động của IBAMA.

Loss nói với AP: “Công nghệ này nhanh cực kỳ, thật sự cải thiện khả năng quản lý một khu mỏ trái phép. Bạn có thể quản lý hàng trăm mỏ mà không cần phải đặt chân đến từng mỏ”.

“Starlink là cuộc cách mạng ở thành phố của chúng tôi”

Theo AP, từ lâu SpaceX đã đánh giá rừng Amazon là một cơ hội để phát triển internet vệ tinh. Trong chuyến thăm Brazil hồi tháng 5.2022, tỷ phú Musk từng viết trên Twitter kể việc Starlink giúp kết nối 19.000 ngôi trường ở các vùng nông nghiệp và hỗ trợ công tác giám sát môi trường rừng Amazon.

Tuy nhiên, dự án này chưa được chính phủ Brazil thúc đẩy mạnh. Bộ Thông tin Brazil và SpaceX chưa ký bản hợp đồng nào và mới chỉ có 3 trạm được kết nối tại các trường ở rừng Amazon trong cuộc thử nghiệm kéo dài 12 tháng. Dù vậy, Starlink vẫn phổ biến trong vùng Amazon và bắt đầu báo hiệu có những thay đổi.

Tại thành phố Atalaia do Norte ở phía tây rừng Amazon giáp biên giới Peru và Colombia, ông Rubeney de Castro Alves đã lắp đặt Starlink tại khách sạn của mình từ tháng 12.2022. Hiện nay, ông Alves có thể gọi điện thoại bằng video, thực hiện chuyển khoản và thậm chí đăng ký mua sóng xem phim Netflix. Ông kể: “Có quá nhiều thứ mới để xem khiến tôi thậm chí không thèm ngủ”.

Con trai của ông Alves từng phải bay 1.140 km đến thủ phủ Manaus của bang Amazonas để thảo luận trực tuyến với một nhóm du khách. Nhưng ngày nay, internet trong khách sạn 11 phòng của ông còn ổn định hơn cả ở Manaus. Ông đã mua bộ kết nối Starlink thứ hai cho khách đi tàu du lịch của mình có thể liên lạc viễn thông trong suốt chuyến đi kéo dài 10 ngày.