Gửi bình luận
Chỉ vài tháng trước, việc tìm ra phương pháp điều trị bệnh Alzheimer dường như là một viễn cảnh khó xảy ra.
Trong 20 năm qua, có rất nhiều cuộc thử nghiệm thuốc đã cố gắng nhưng đều thất bại trong việc tìm ra phương pháp điều trị ngăn chặn sự phát triển bệnh Alzheimer. Một số công ty dược phẩm lớn đã từ bỏ sứ mệnh phát triển các phương pháp điều trị căn bệnh này hoàn toàn. Vì vậy, hy vọng cải thiện duy nhất của bệnh nhân là các loại thuốc giảm các triệu chứng của Alzheimer, chẳng hạn mất trí nhớ, mất ngủ, mất khả năng ngôn ngữ hoặc suy luận, trong một thời gian giới hạn.
Song giờ đây, lĩnh vực điều trị bệnh Alzheimer cuối cùng cũng có những bước tiến mới.
Tuần trước, Bệnh viện Brigham & Women (Mỹ) đã thông báo sẽ tiến hành thử nghiệm đầu tiên trên người với vắc xin dạng xịt mũi có công dụng ngăn ngừa hoặc làm chậm sự phát triển bệnh Alzheimer.
Thử nghiệm này được tiến hành ở quy mô nhỏ trên 16 người từ 60 – 85 tuổi có các triệu chứng Alzheimer. Họ được nhận hai liều vắc xin cách nhau một tuần. Loại vắc xin này được xây dựng trong nhiều thập kỷ nghiên cứu cho thấy rằng việc kích thích hệ thống miễn dịch có thể giúp loại bỏ các mảng beta-amyloid trong não. Các mảng dính này chính là dấu hiệu của bệnh Alzheimer, hình thành khi các mảng protein beta-amyloid tích tụ giữa các tế bào thần kinh, có thể làm gián đoạn khả năng suy nghĩ hoặc nhớ lại thông tin của một người.
Loại vắc xin này có tên Protollin, được xịt trực tiếp vào đường mũi với mục tiêu kích hoạt các tế bào miễn dịch để loại bỏ các mảng bám.
Jaffrey Cummings, Giáo sư khoa học não tại Đại học Nevada, Las Vegas (Mỹ), nói với Insider rằng khái niệm trên không hoàn toàn mới nhưng hứa hẹn cho các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách điều trị căn bệnh này.
“Ý tưởng kích hoạt các tế bào miễn dịch ngày càng trở thành trọng tâm trong ý tưởng điều trị bệnh Alzheimer”, Jaffrey Cummings cho biết.
Jaffrey Cummings cũng nhấn mạnh rằng thuốc xịt mũi có thể cung cấp Protollin đến các tế bào miễn dịch tốt hơn so với thuốc tiêm hoặc thuốc hít.
Kết quả thử nghiệm có thể cho chúng ta biết thêm về cách ngăn chặn sự phát triển Alzheimer vì những người tham gia nghiên cứu phải ở giai đoạn đầu của bệnh và có sức khỏe tốt. Tuy nhiên, trước khi vắc xin xịt mũi có thể tiến tới các thử nghiệm lớn hơn, các nhà nghiên cứu phải chứng minh rằng nó an toàn và cần xác định rõ liều lượng cần dùng.
Phê duyệt các loại thuốc chữa bệnh Alzheimer mới trong bối cảnh tranh cãi
Thử nghiệm vắc xin xịt mũi đã diễn ra trong một năm để điều trị bệnh Alzheimer.
Vào tháng 6.2021, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt loại thuốc chữa bệnh Alzheimer mới đầu tiên sau gần 20 năm. Đây là loại thuốc truyền kháng thể có tên Aduhelm. Song việc này đã nhanh chóng gây tranh cãi khi có nhiều nhà khoa học đặt câu hỏi liệu loại thuốc này có xứng đáng được FDA phê duyệt không khi nó không cải thiện rõ ràng trí nhớ hoặc nhận thức trong các thử nghiệm lâm sàng.
Aduhelm đã được chứng minh là giảm mức độ mảng bám dính trên não của bệnh nhân Alzheimer nhưng một ủy ban cố vấn của FDA đã xác định rằng không có đủ bằng chứng để xác nhận nó có tác dụng như một phương pháp điều trị. Một phần của sự hoài nghi bắt nguồn từ việc nhà sản xuất Biogen (Mỹ) đã ngừng các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối vào năm 2019 vì cho rằng loại thuốc này sẽ thất bại. Khoảng 6 tháng sau, một nhóm nhỏ người tham gia bắt đầu cho thấy kết quả khả quan.
“Biogen dừng thử nghiệm vì nghĩ rằng nó vô ích, sau đó họ theo dõi bệnh nhân và thấy rằng loại thuốc này có hiệu quả. Tất nhiên điều này đã tạo ra rất nhiều tranh cãi trong việc giải thích dữ liệu”, Jaffrey Cummings nói.
FDA đã bỏ phiếu để phê duyệt Aduhelm theo một lộ trình đặc biệt khi cho rằng các loại thuốc được phê duyệt có khả năng mang lại lợi ích cho bệnh nhân ngay cả khi không chắc chắn về hiệu quả của chúng.
Nhiều bước ngoặt lớn trong nghiên cứu về Alzheimer
Có tới 5,8 triệu người Mỹ đang sống chung với bệnh Alzheimer, nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những người trưởng thành tại Mỹ. Gần 122.000 người Mỹ đã chết vì căn bệnh này vào năm 2019, theo dữ liệu mới nhất hiện có.
Các ca tử vong do bệnh Alzheimer cũng trở nên nhiều hơn khi ngày càng có nhiều người Mỹ đến tuổi già. Từ năm 1999 – 2019, tỷ lệ tử vong do bệnh Alzheimer tại Mỹ đã tăng 88% từ 16 trường hợp trên 100.000 người lên 30/10.000 người. Tỷ lệ tử vong đó có thể đã bị đánh giá thấp vì những người suy giảm nhận thức đôi khi gặp khó khăn trong việc chẩn đoán bệnh Alzheimer hoặc mắc các vấn đề sức khỏe khác.
Trong khoảng 5 năm trở lại đây, Jaffrey Cummings cho biết các công nghệ mới như quét não và xét nghiệm máu đã giúp việc chẩn đoán bệnh Alzheimer, đo lường hiệu quả các phương pháp điều trị bệnh trở nên dễ dàng hơn.
“Có vẻ như chúng tôi đã có một bước ngoặt lớn trong điều trị bệnh Alzheimer”, Cummings chia sẻ.
Cummings cho biết ngoài Aduhelm còn có một số loại thuốc kháng thể khác cho thấy nhiều hứa hẹn. Công ty dược phẩm Eli Lilly có kế hoạch đệ trình dữ liệu về loại thuốc chữa bệnh Alzheimer của mình mang tên donanemab lên FDA vào cuối năm nay. Loại thuốc này có thể sẽ được phê duyệt vào năm 2022. Hai công ty dược phẩm nữa là Biogen và Eisai đang cùng nhau hoàn thành đơn đệ trình với FDA cho thuốc kháng thể lecanemab.
“Những loại thuốc khác giống Aduhelm dường như tạo ra lợi ích về mặt lâm sàng. Đó là chìa khóa chữa bệnh Alzheimer. Bệnh nhân sẽ tốt lên hay ít nhất là mất khả năng nhận thức chậm hơn hơn nếu họ được điều trị. Điều đó dường như đúng với toàn bộ nhóm thuốc này”, Cummings cho hay.
