Thủ tướng: Chúng ta cần nhận ra cơ hội khi người khác chỉ thấy rủi ro

Đã thực hiện thành công mục tiêu kép

Sáng 28.12, Hội nghị Chính phủ với các địa phương chính thức khai mạc với quy mô toàn quốc.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ, nhớ lại 5 năm trước, khi Chính phủ bắt tay vào thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm 2016 – 2020, nền kinh tế đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn cả trong và ngoài nước.

“Hôm nay, nhìn lại cả chặng đường đã đi, tôi vui mừng được chia sẻ rằng đất nước ta thực sự tốt đẹp hơn bao giờ. Kinh tế tiếp tục tăng trưởng cao, mọi người dân được hưởng thành quả phát triển. Trong nhiệm kỳ qua, chúng ta đã đảm nhiệm thành công nhiều cương vị quan trọng tại các diễn đàn, tổ chức quốc tế, khu vực”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng cho hay, riêng năm 2020, dưới tác động của COVID-19, trong khi nhiều nước trong khu vực và trên thế giới rơi vào suy thoái, Việt Nam chúng ta là quốc gia hiếm hoi duy trì được tăng trưởng dương. Đến thời điểm này có thể khẳng định chúng ta đã đạt được "mục tiêu kép" trong phòng chống dịch COVID-19 và duy trì tăng trưởng kinh tế.

“Năm 2020 có thể được xem là năm thành công nhất trong 5 năm nhiệm kỳ về ý chí và tinh thần vượt khó vươn lên. Trong 5 năm qua đã tạo ra hơn 1.200 tỉ USD giá trị GDP. Theo tính toán của IMF, quy mô kinh tế Việt Nam giờ đây đã đạt hơn 340 tỉ USD – đứng trong tốp 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tính cả nhiệm kỳ qua, thu nhập bình quân của người dân chúng ta đã tăng gần 145%, đạt gần 9.000 USD nếu tính theo sức mua tương đương”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng chia sẻ Việt Nam cũng đạt được nhiều thành quả vô cùng ý nghĩa về giảm nghèo, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn dưới 3% so với 10% của 5 năm trước.

“Cách đây hơn 1 năm, tôi rất cảm động khi đọc tin thấy cụ bà Đỗ Thị Mơ ở Thanh Hóa, dù đã 83 tuổi nhưng vẫn đạp xe lên xã xin trả lại sổ hộ nghèo. Tinh thần của Cụ là tấm gương có sức lan tỏa trong cả nước”, Thủ tướng nói.

Điều hành tỷ giá không nhằm duy trì lợi thế xuất khẩu

Thủ tướng cũng nhấn mạnh việc điều hành chính sách tiền tệ đạt được nhiều tiến bộ quan trọng, đặc biệt là các công cụ chính sách được sử dụng linh hoạt, thận trọng, bám sát các tín hiệu của thị trường tiền tệ trong nước và quốc tế.

Theo đó, chính sách tỷ giá phản ánh các quan hệ cung của thị trường hối đoái, sức mua của tiền đồng so với các đồng tiền quốc tế được duy trì, giúp đạt được mục tiêu ổn định vĩ mô.

“Cán cân thanh toán quốc tế, nhất là cán cân vãng lai, trong đó đặc biệt là cán cân thương mại hàng hóa liên tục thặng dư trong suốt 5 năm qua nhờ những lợi thế cạnh tranh có tính cơ cấu, và nhờ sự dịch chuyển của các chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều hành tỷ giá của Việt Nam không nhằm mục tiêu duy trì lợi thế xuất khẩu mà phản ánh khách quan các quan hệ của thị trường”, Thủ tướng nói.

Bên cạnh đó, theo Thủ tướng, tỷ lệ bội chi ngân sách và nợ công đều được kéo giảm xuống mức an toàn hơn, nhờ đó không gian tài khóa và dư địa chính sách của chúng ta được nâng lên đáng kể. Chính dư địa này đã trở thành bệ đỡ, giúp nền kinh tế vượt qua muôn vàn khó khăn trong giai đoạn dịch bệnh do COVID-19 vừa qua.

Cách đây 5 năm, không ai nghĩ thế giới rơi vào suy thoái

Thủ tướng cho hay, bất luận trong hoàn cảnh nào, Chính phủ đều nhận diện những hạn chế, khó khăn mà nền kinh tế nước ta đang gặp phải, chẳng hạn tăng trưởng kinh tế còn chưa tương xứng với tiềm năng và chưa thực sự bền vững.

Công ăn việc làm của một bộ phận người dân chưa được đảm bảo, nhất là ở vùng nông thôn, khu vực nông nghiệp và khu vực phi chính thức. Mặt bằng thu nhập vẫn còn thấp và thiếu ổn định, nhất là dưới tác động của COVID-19.

Cùng với đó, khu vực doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa nhìn chung vẫn còn khó khăn, sức cạnh tranh thấp. Các vấn đề cơ cấu của nền kinh tế, những nút thắt về cơ sở hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực, cải cách thể chế pháp luật, môi trường kinh doanh… vẫn còn nhiều trở ngại, mỗi năm có hàng vạn doanh nghiệp bị giải thể hoặc phá sản.

Trong khi đó, chất lượng giáo dục, y tế và các chính sách xã hội nhìn chung vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập; ô nhiễm môi trường và tác động do biến đổi khí hậu đang ngày càng hiện rõ. Mọi người đều xót xa khi mỗi năm có nhiều trẻ em bị bạo lực, xâm hại và đuối nước….

“Nhìn lại những đánh giá cách đây 5 năm, không ai nghĩ rằng kinh tế thế giới lại rơi vào suy thoái nghiêm trọng như hiện nay”, Thủ tướng nói và cho biết, nhiều người cũng đã nói nhiều đến những thay đổi không chỉ về mặt công nghệ, mà còn các mô thức kinh doanh mới, những loại hình việc làm mới…

Trong số những thay đổi đó, có những thay đổi tích cực như các đột phá trong y học ghép tạng giúp con người có thể sống khỏe mạnh và thọ hơn; hay việc các nhà khoa học hiện nay chỉ mất gần 1 năm để tìm ra vắc – xin COVID-19 trong khi thường cần khoảng 10 năm.

Tuy nhiên cũng có những thay đổi làm phát sinh nhiều rủi ro và làm trầm trọng hơn vấn đề bất bình đẳng, nguy cơ mất việc làm và sự suy giảm thu nhập. Các doanh nghiệp cũng sẽ dễ dàng dịch chuyển đến bất kỳ nơi đâu trên thế giới.

Thủ tướng cũng cho hay Việt Nam cũng nhìn thấy nhiều thách thức của biến đổi khí hậu mà Việt Nam là một trong số 05 nước bị ảnh hưởng nặng nề. Hiện tượng "lũ chồng lũ, bão chồng bão" hiếm có ở miền Trung mới đây là một ví dụ; hoặc tình trạng hạn hán, sa mạc hóa ở Nam Trung Bộ; tình trạng xâm nhập mặn ở ĐBSCL…

Tuy nhiên, theo Thủ tướng, dù chúng ta có lo ngại hay lạc quan, muốn hay không muốn thì những thay đổi ấy vẫn đang diễn ra. Trách nhiệm của Nhà nước là phải kiểm soát rủi ro, giảm thiểu tối đa những thiệt hại cho người dân và nền kinh tế.

“Thế giới có thể sẽ không còn nhớ đến những quốc gia dẫn đầu về thu nhập nhưng sẽ luôn nhớ đến những quốc gia, những tổ chức, những cá nhân tiên phong trong một số thành tựu đem lại cuộc sống tốt hơn cho con người. Việt Nam chưa thể đứng ở nhóm đầu các quốc gia về thu nhập, nhưng hoàn toàn có thể đi đầu trong một số ngành và lĩnh vực mới khai phá. Chúng ta cần sớm nhận ra cơ hội khi người khác chỉ thấy rủi ro”, Thủ tướng nhấn mạnh.