Năng lực sản xuất và AI của Trung Quốc đặt ra ‘mối đe dọa sống còn’ với Mỹ trong lĩnh vực robot

Công ty nghiên cứu độc lập SemiAnalysis (Mỹ) cảnh báo rằng năng lực sản xuất của Trung Quốc đang đặt ra “mối đe dọa sống còn” với Mỹ trong lĩnh vực robot, khi các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) Trung Quốc đạt được những tiến bộ ngang tầm với các đối thủ Mỹ.

Tự động hóa nhờ robot thông minh sẽ cho phép mở rộng mạnh mẽ năng lực sản xuất trên nhiều ngành công nghiệp, và Trung Quốc hiện là quốc gia duy nhất có vị thế để đạt mức độ tự động hóa cao, theo một báo cáo bởi SemiAnalysis.

“Quá trình nội địa hóa ngành robot của Trung Quốc đang diễn ra mạnh mẽ”, SemiAnalysis cho biết. Báo cáo chỉ ra rằng thị phần của các nhà sản xuất Trung Quốc tại thị trường robot lớn nhất thế giới đang tiến gần 50%, tăng từ 30% vào năm 2020.

“Dù các nhà sản xuất Trung Quốc đang ngang hàng với các tập đoàn phương Tây trong phân khúc thị trường cấp thấp, nhưng đánh giá chuỗi cung ứng của chúng tôi cho thấy các công ty trong nước này đang bắt đầu chiếm lĩnh các phân khúc thị trường cao cấp hơn”, theo SemiAnalysis.

Sự trỗi dậy của Unitree Robotics là ví dụ điển hình cho sự chuyển dịch này. Theo báo cáo, công ty có trụ sở tại thành phố Hàng Châu (Trung Quốc) đang sản xuất “robot hình người duy nhất khả thi trên thị trường”. Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng robot G1 của Unitree Robotics hoàn toàn “không phụ thuộc vào linh kiện Mỹ”.

Nếu Trung Quốc đạt được tự động hóa quy mô lớn mà Mỹ không theo kịp, điều đó sẽ tạo ra “mối đe dọa sống còn” với nền kinh tế lớn nhất thế giới, theo báo cáo. Với kịch bản đó, Trung Quốc sẽ được hưởng lợi từ “sự mở rộng mạnh mẽ trong năng lực sản xuất trên nhiều ngành công nghiệp nhờ hệ thống robot thông minh”.

Đánh giá từ các nhà nghiên cứu tại SemiAnalysis phản ánh thành công trong chiến lược thúc đẩy tự động hóa công nghiệp của Trung Quốc, như một phần nỗ lực nâng cấp nền kinh tế giữa lúc cuộc cạnh tranh công nghệ với Mỹ ngày càng gay gắt.

Sự thống trị trong lĩnh vực sản xuất là yếu tố then chốt trong ngành robot, vì lĩnh vực này đòi hỏi quá trình tinh chỉnh và tái tạo liên tục để đạt được sản phẩm có tính năng tốt, có thể mở rộng và chi phí hợp lý, theo báo cáo.

“Tác động của điều này trong ngành robot sẽ theo cấp số nhân. Quá trình tự động hóa sẽ ngày càng phát triển khi robot không chỉ hỗ trợ con người mà còn có thể tự sản xuất thêm nhiều robot khác, và với mỗi đơn vị được tạo ra, chi phí sẽ tiếp tục giảm và chất lượng sẽ cải thiện”, trích báo cáo.

Hiện tại, việc sản xuất một cánh tay robot theo mẫu UR5e của công ty Universal Robots (Đan Mạch) tại Mỹ có chi phí cao gấp đôi so với tại Trung Quốc, theo báo cáo.

Trung Quốc đã đạt tỷ lệ 470 robot trên 10.000 nhân viên vào năm 2023, tăng từ 402 trong năm 2022, theo báo cáo World Robotics 2024 công bố hồi tháng 11 năm ngoái. Trung Quốc hiện đứng thứ ba về tỷ lệ robot trên công nhân nhà máy, sau Hàn Quốc và Singapore.

Unitree Robotics cũng nhấn mạnh vai trò AI trong việc nâng cao khả năng của robot. Vào tháng 1, công ty này đã trình diễn kỹ năng nhảy múa của các robot hình người tại Gala Tết Nguyên đán, chương trình truyền hình được xem nhiều nhất Trung Quốc với hơn 1 tỉ khán giả.

Unitree Robotics mô tả đó là “màn trình diễn robot hình người AI hoàn toàn tự động, quy mô lớn đầu tiên trong lịch sử – kết hợp hoàn hảo giữa công nghệ và văn hóa truyền thống”.

Agibot, công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Thượng Hải do Peng Zhihui (cựu tài năng trẻ của Huawei) sáng lập, gần đây đã ra mắt mô hình AI có thể giúp robot hình người hiểu và thực hiện nhanh chóng các nhiệm vụ thực tế.

Mô hình Genie Operator-1 của Agibot được thiết kế để đóng vai trò như bộ não tổng quát cho robot hình người. Công ty tuyên bố rằng robot “sẽ có thể hiểu chỉ dẫn bằng ngôn ngữ tự nhiên và thực hiện suy luận, thay vì bị giới hạn trong các quy trình lập trình sẵn”.

Theo báo cáo của tập đoàn tài chính và ngân hàng đầu tư đa quốc gia Morgan Stanley (Mỹ) tháng trước, Trung Quốc là một trong những quốc gia dẫn đầu trong hệ sinh thái robot toàn cầu.

Trong số 100 công ty niêm yết trên toàn cầu được Morgan Stanley xác định “tham gia vào phát triển robot hình người”, 56% có trụ sở tại Trung Quốc. Quốc gia châu Á này cũng chiếm 45% số integrator trên toàn cầu.

Integrator trong ngành robot là các doanh nghiệp hoặc tổ chức chuyên tùy chỉnh, lắp đặt và tích hợp robot vào quy trình sản xuất hoặc hoạt động của khách hàng. Họ không chỉ bán robot mà còn thiết kế hệ thống, lập trình, tối ưu hóa và bảo trì để đảm bảo robot hoạt động hiệu quả theo nhu cầu cụ thể của từng doanh nghiệp.

Trong khi đó, UBTech Robotics (nhà sản xuất robot hình người lớn nhất Trung Quốc có trụ sở tại thành phố Thâm Quyến) dự kiến sẽ giao từ 500 đến 1.000 robot hình người dòng Walker S vào năm nay cho khách hàng và đối tác, gồm cả các nhà sản xuất ô tô và Foxconn – hãng lắp ráp iPhone chính cho Apple.

“Chúng tôi đang tập trung đầu tư nhiều hơn vào AI, tìm kiếm mọi giải pháp để huy động vốn đầu tư vào năng lực của robot hình người”, Michael Tam, Giám đốc thương hiệu của UBTech Robotics, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ SCMP vào tháng 1.

Hai tháng đầu năm 2025 tại Trung Quốc, gần 2 tỉ nhân dân tệ (276 triệu USD) vốn đầu tư mạo hiểm đã được rót vào các công ty sản xuất robot hình người qua 20 thương vụ, tăng từ 1,2 tỉ nhân dân tệ trong 4 giao dịch cùng kỳ năm 2024, theo dữ liệu từ ITJuzi.

UBTech Robotics sẽ triển khai robot của mình tại các nhà máy của Foxconn để hỗ trợ quá trình "sản xuất phức tạp và tinh vi".

Michael Tam cho biết công ty đang đào tạo robot của mình để xử lý các nhiệm vụ khác nhau cần thiết cho sản xuất hiện đại.

“Với sản xuất ô tô, có hàng nghìn nhiệm vụ trong danh sách của chúng tôi. Trong các lĩnh vực như sản xuất 3C, đây là những kỹ năng hoàn toàn mới mà robot hình người cần học”, Michael Tam nói. 3C đề cập đến máy tính, truyền thông và điện tử tiêu dùng. Trong ngành sản xuất, 3D được dùng để mô tả các sản phẩm và công nghệ liên quan đến ba danh mục này.

Walker S1, robot hình người được UBTech Robotics ra mắt vào tháng 10.2024, đã hoàn thành hai tháng đào tạo về hoạt động hậu cần tại các nhà máy của Foxconn ở quận Long Hoa, thành phố Thâm Quyến. Walker S1 sẽ sớm được đưa đến nhà máy sản xuất ô tô của Foxconn tại thành phố Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam (Trung Quốc), theo một tuyên bố từ UBTech Robotics.

Michael Tam cho biết UBTech Robotics đặt mục tiêu ra mắt Walker S2, phiên bản nâng cấp của Walker S1, vào quý 2/2025.

UBTech Robotics sẽ thử nghiệm tính khả thi của việc sử dụng robot hình người trong các nhiệm vụ như di chuyển, phân loại và kiểm tra chất lượng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của công nhân dựa trên các yêu cầu từ Foxconn, theo quan hệ đối tác này.

Hai công ty sẽ hợp tác để cải thiện khả năng chuyển động, nhận thức và ra quyết định của robot và cũng cùng nhau thành lập một phòng thí nghiệm để khám phá thêm nhiều ứng dụng và công nghệ.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh các công ty Trung Quốc ngày càng quan tâm đến việc chế tạo robot hình người và đưa chúng vào nhiều ngành công nghiệp khác nhau.

Trung Quốc đang thúc đẩy tự động hóa như một phần của nỗ lực rộng lớn hơn nhằm nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ ngày càng sâu sắc với Mỹ. Theo báo cáo của Liên đoàn Robot quốc tế vào tháng 11.2024, Trung Quốc đã vượt qua Đức và Nhật Bản về việc áp dụng robot công nghiệp.

UBTech Robotics mời gọi các công ty Trung Quốc sử dụng Walker S1 cho các mục đích sử dụng khác nhau. Hiện tại, robot này được các nhà sản xuất ô tô, gồm cả BYD (hãng ô tô điện lớn nhất Trung Quốc), cũng như công ty chuyển phát nhanh khổng lồ SF Express sử dụng.

Được gã khổng lồ công nghệ Tencent hậu thuẫn, UBTech Robotics đã ra mắt trên sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông vào tháng 12.2023.

Ngoài BYD, các hãng ô tô là khách hàng của UBTech Robotics gồm Dongfeng Motor, Geely, liên doanh FAW-Volkswagen.

UBTech Robotics cũng cho biết họ sẽ là đối tác robot hình người độc quyền của Foxconn.

Công ty Trung Quốc nói quan hệ đối tác này sẽ không chỉ "thúc đẩy ứng dụng rộng rãi hơn của robot hình người trong sản xuất thông minh, mà còn nhanh chóng giảm chi phí sản xuất bằng cách tận dụng lợi thế về chuỗi cung ứng của Foxconn".

UBTech Robotics cũng đặt mục tiêu trở thành công ty trên thế giới đạt được "sản xuất hàng loạt thương mại" robot hình người thông qua sự hợp tác với Foxconn.