Reuters ngày 30.6 dẫn tin của NBC News cho biết các cơ quan tình báo Mỹ tin rằng CHDCND Triều Tiên tăng sản xuất nhiên liệu chế vũ khí hạt nhân ở nhiều địa điểm bí mật trong vài tháng qua, và có lẽ giấu chúng trong khi tìm sự nhượng bộ trong các cuộc đàm phán với Mỹ.
NBC News dẫn lời một quan chức nói thẳng: “Đó là bằng chứng rõ ràng rằng họ đang đánh lừa Mỹ”.
Thông tin của NBC News không phải là “bom tấn”
Hãng tin này còn dẫn lời5 quan chức Mỹ giấu tên, nói vài tháng qua, Triều Tiên tăng cường sản xuất uranium làm giàu để có thể chế vũ khí hạt nhân (VKHN) dù Bình Nhưỡng đang tiến hành ngoại giao với chính phủ Mỹ. Các quan chức còn nói tình báo kết luận Triều Tiên có nhiều điểm sản xuất VKHN bí mật, chứ không chỉ có cơ sở sản xuất nguyên liệu hạt nhân ở Yongbyon.
Nhà Trắng và Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) từ chối bình luận về thông tin của NBC News. Bộ Ngoại giao Mỹ nói không thể xác nhận và không bình luận các vấn đề tình báo.
Thông tin trên gây nghi ngờ liệu Triều Tiên có thật sự sẵn sàng đàm phán nghiêm túc về việc từ bỏ chương trình VKHN vốn có thể đe dọa lãnh thổ Mỹ.
Ông Jeffrey Lewis, Chủ nhiệm Chương trình không phổ biến vũ khí ở Đông Á, thuộc Viện Nghiên cứu quốc tế (Mỹ) nói thông tin của NBC News không phải là “những quả bom tấn”.
Ông khẳng định từ lâu đã biết Triều Tiên có ít nhất một cơ sở làm giàu uranium khác, ngoài cơ sở ở Yongbyon. Và báo cáo của tình báo Mỹ đã xác nhận có hơn một vị trí sản xuất bí mật,“có nghĩa còn ít nhất 3 vị trí khác, nếu không nói là có nhiều vị trí”.
Ông Lewis còn nói báo cáo liên quan việc tình báo Mỹ đã tạm nhận định rằng Triều Tiên không có ý định tiết lộ thêm một hoặc nhiều vị trí làm giàu uranium.
“Họ đang khâu thịt vào xương” cho Tuyên bố chung Singapore
NBC News mô tả kết luận của tình báo Mỹ xem ra đi ngược những cảm xúc phấn khích của Tổng thống Mỹ Donald Trump sau cuộc gặp lịch sử giữa ông với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un ngày 12.6 ở Singapore. Sau cuộc gặp, ông Trump viết Twitter: “Không còn mối đe dọa hạt nhân nào từ Triều Tiên”.
Trước cuộc gặp, Triều Tiên đơn phương bác việc từ bỏ kho VKHN, nói chúng cần thiết để ngăn chặn Mỹ xâm lược.
Một quan chức tình báo cấp cao Mỹ nói trước cuộc gặp, việc Bình Nhưỡng quyết định ngưng thử hạt nhân và tên lửavà việc Mỹ-Triều đàm phán đều là các động thái tích cực. Nhưng ông nói thêm: “Đang có những hoạt động đánh lừa chúng tôi về số cơ sở, số vũ khí, số tên lửa..., chúng tôi đang theo dõi chặt”.
Tại cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều, ông Kim đã đồng ý “sẽ làm việc tiến đến phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên”, nhưng Tuyên bố chung Singapore có chữ ký của hai ông Kim-Trump đều không nêu chi tiết thời gian và cách Bình Nhưỡng từ bỏ VKHN.
Theo báo Guardian, Tuyên bố chung mà hai lãnh đạo Mỹ-Triều chỉ mang ngôn từ sáo rỗngvà lời hứa “hoàn toàn phi hạt nhân” của ông Kim chỉ nhắc lại quan điểm của Bình Nhưỡng từ năm 1992 đến nay, diễn dịch nó có nghĩa là một tiến trình dài hơi mà Mỹ cũng phải từ bỏ VKHN.
Tuần trước, ông Trump nói Triều Tiên đã cho “nổ tung hủy bỏ 4 bãi thử lớn”và tiến trình phi hạt nhân hóa hoàn toàn đã bắt đầu, nhưng các quan chức nói không hề có bằng chứng cho tuyên bố của ông.
Mới đây, Dự án 38 Vĩ độ bắc (Mỹ, theo dõi Triều Tiên) nói các ảnh vệ tinh mới chụp cho thấy đã có sự cải thiện nhanh chóng ở Yongbyon từ ngày 6.5, nhưng không thể nói các hoạt động này có tiếp tục sau ngày 12.6 hay không.
Tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói có thể ông sẽ sớm trở lại Bình Nhưỡng để thực hiện các cam kết đã có sau cuộc gặp.
Theo Guardian, lẽ ra ông Pompeo phải bắt đầu cuộc đàm phán với nhàlãnh đạo Triều Tiên, trong một tuần sau cuộc gặp thượng đỉnh, nhưng xem ra Bình Nhưỡng đang trì hoãn,
Ngày 28.6, báo Financial Times dẫn lời các quan chức Mỹ cho biếtông Pompeo lên kế hoạch vào tuần thứ 2của tháng 7 sẽ đến Triều Tiên, nhưng Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận.
Ông Victor Cha, cựu chủ nhiệm Vụ châu Á thuộc Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng, nói: “Đã có sự chậm trễ, nhưng tôi cho rằng nay ông ấy đã có thỏa thuận để đến Bình Nhưỡng. Họ đang khâu thịt vào xương của Tuyên bố chung”.
Hiện làm việc ở Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ), ông Cha nói thêm: “Ông Pompeo nay đang chịu sức ép phải đạt được gì đó trước tháng 8, khi các cuộc tập trận chung Mỹ-Hàn lẽ ra sẽ bắt đầu”.
Nếu chuyến đi của ông Pompeo được tiến hành, có thể ông Kim sẽ ra lệnh trao trả từ 100 đến 200 di cốt lính Mỹ tử trận ở Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) để trùng với sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ.
Các quan chức Mỹ đã dự đoán động thái này từ tuần trước, trong khi ông Trump nói cuộc trao trả di cốt đã diễn ra.
Ông Cha nói: “Ông Pompeo cần nhận các di cốt của tù binh và chiến binh mất tích khi làm nhiệm vụ, nhưng vẫn chưa đủ”. Ông nói Ngoại trưởng Mỹ phải đạt được một cam kết cụ thể về giải giáp VKHN, để phù hợp với những tuyên bố hào hứng của chủ nhân Nhà Trắng sau cuộc gặp lịch sử ở Singapore.
Trung Trực (theo Reuters, Guardian)