Mỹ lên kế hoạch đưa máy bay ném bom tầm xa đến Úc vào lúc TQ âm mưu độc chiếm Biển Đông, theo các quan chức quân đội Mỹ.
Trung tá Damien Pickart, người phát ngôn của không quân Mỹ ở Thái Bình Dương nói hôm 9.3 rằng Mỹ đang đàm phán với Úc để có thể triển khai máy bay ném bom tầm xa B-1 và mở rộng hoạt động tuần tra của máy bay ném bom B-52. Ông nhấn mạnh cuộc đàm phán đang tiếp diễn và chưa đi đến quyết định nào.
Ông Damien Pickart cho biết hoạt động luân phiên này là cơ hội để không quân Mỹ củng cố quan hệ với các đồng minh khu vực, đồng thời cho phép lãnh đạo không quân Mỹ ở Thái Bình Dương và Bộ chỉ huy quân Mỹ ở Thái Bình Dương (PACOM) có khả năng ngăn chặn và tấn công ở cấp độ toàn cầu, nhằm duy trì hòa bình - ổn định ở khu vực Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương.
Mỹ hiện không cho máy bay B-1 bay từ Úc, nhưng B-52 có các hoạt động từng giai đoạn. Năm ngoái, Mỹ đã đề cập ý định triển khai máy bay ném bom B-1 đến Úc, nhưng Bộ trưởng quốc phòng Úc lúc đó nói họ đã bị hiểu sai.
Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull từ chối bình luận về cuộc đàm phán. Ông nói với các nhà báo hôm 9.3: “Tôi có thể bảo đảm rằng tất cả những việc chúng tôi làm trong khu vực này là sự quyết tâm bảo đảm các quân đội hợp tác chặt chẽ vì quyền lợi quốc gia chung”.
Các nhà phân tích nói rằng nếu như đạt được một thỏa thuận, máy bay quân sự Mỹ sẽ gần Biển Đông hơn và có nguy cơ chọc tức Trung Quốc.
Euan Graham, chủ nhiệm Chương trình an ninh quốc tế (thuộc tổ chức nghiên cứu Lowy Institute ở Sydney) nói: “TQ sẽ xem thấy việc đó trong nội dung Sách trắng quốc phòng Úc, và TQ đã nhấn mạnh một cấp độ không hài lòng”.
Hồi tháng 2, Úc quyết tăng chi quốc phòng lên gần 30 tỉ đô la Úc (22 tỉ USD) nhằm bảo vệ các lợi ích chiến lược và thương mại ở châu Á - Thái Bình Dương, vào lúc Mỹ và các đồng minh đang lo ngại sự trỗi dậy hung hăng của TQ.
TQ hiện âm mưu độc chiếm Biển Đông, khiến căng thẳng Mỹ - Trung gia tăng trong vài tuần qua. Hải quân Mỹ đã tiến hành các đợt tuần tra thực thi quyền tự do hàng hải (FONOP) đưa máy bay và tàu chiến đến các đảo nhân tạo mà TQ xây trái phép trên quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa của Việt Nam.
Các cuộc tuần tra của Mỹ, cùng với việc TQ triển khai tên lửa hiện đại, chiến đấu cơ và hệ thống radar đến đảo Phú Lâm (Hoàng Sa) đã khiến Mỹ - Trung cáo buộc lẫn nhau đang quân sự hóa Biển Đông, theo Reuters.
Ngày 8.3, tướng Lori Robinson, tư lệnh không quân Mỹ ở Thái Bình Dương, đã nói với các nhà báo tại Canberra (Úc) rằng Mỹ sẽ tiếp tục bay tuần tra trên Biển Đông, bất chấp việc TQ triển khai tên lửa đất đối không và chiến đấu cơ đến đảo Phú Lâm. Bà cũng nói máy bay tầm xa của Nga cũng đang tăng cường hoạt động ở Thái Bình Dương, bay quanh Nhật Bản và Đảo Guam.
Bà Robinson kêu gọi Úc và các nước khác cũng tiến hành tuần tra FONOP, để thực hiện quyền tự do bay và hải hành qua vùng không - hải phận quốc tế ở Biển Đông mà TQ đang âm mưu độc chiếm, nếu các nước này không muốn bị mất cả khu vực.
Nhân dịp dự Hội nghị không lực của Không quân hoàng gia Úc, bà cho biết: “Chúng tôi đã theo dõi việc TQ gia tăng khả năng quân sự trên các hòn đảo, dù đó là chiến đấu cơ, tên lửa hoặc đường băng dài 3.000m, mà TQ xây trái phép trên Đá Chữ Thập (Trường Sa)”.
Tướng Robinson nói quân đội Mỹ - Trung đang thảo luận để tránh các “tính toán sai lầm” dẫn đến xung đột trên Biển Đông, vì hồi tháng 9.2015, Mỹ - Trung đã ký thỏa thuận ứng xử trên không tại vùng không phận quốc tế. Hai bên sẽ tiếp tục đàm phán về vấn đề này trong năm 2016. Bà không trả lời câu hỏi phản ứng của Mỹ sẽ thế nào, nếu máy bay Mỹ bị TQ bắn hạ.
Bà Lori Robinson xác nhận đang có cuộc đàm phán với quân đội Úc, để triển khai luân phiên máy bay ném bom Mỹ đến các căn cứ không quân Úc ở Darwin và Tindal (bắc Úc): “Đó là cơ hội để phi công chúng tôi hiểu địa bàn hoạt động, củng cố quan hệ với đồng minh xuất sắc là Không quân Hoàng gia Úc”.
Trước đó, việc thủy quân lục chiến Mỹ được triển khai luân phiên đến căn cứ tại thành phố cảng Darwin (Úc), một dấu hiệu tăng cường liên minh quân sự, đã khiến TQ bực tức. Cùng ngày 8.3, Ngoại trưởng TQ Vương Nghị khẳng định rằng TQ sẽ không cho phép các nước xâm phạm chủ quyền của TQ trên Biển Đông.
Ám chỉ việc Mỹ triển khai nhóm tàu sân bay tấn công nhỏ đi qua các đảo nhân tạo mà TQ xây trái phép, ông Vương nói: “Tôi muốn nhắc nhở vài người rằng quyền tự do hàng hải không cho họ được phép làm bất kỳ điều gì họ muốn. Nếu ai đó muốn gây căng thẳng trên vùng biển này và gây bất ổn cho châu Á, TQ sẽ không đồng ý và tôi nghĩ đa số các nước trong khu vực sẽ không cho phép điều đó xảy ra”.
Bảo Vĩnh (theo Reuters)
