Trước khi bị bắn, cựu thủ tướng Nhật Abe Shinzo đã đề cập nhiều vấn đề làm chủ vũ khí hạt nhân

Như đã đưa tin, cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã bị bắn ở miền tây Nhật Bản sáng nay. Hiện cảnh sát đang thẩm vấn nghi phạm.

Dù đã từ chức Thủ tướng Nhật năm 2020 vì sức khỏe nhưng sau đó ông Abe hoạt động khá năng nổ trên chính trường Nhật trong vai trò nghị sĩ và lãnh đạo đảng Dân chủ tự do LDP cầm quyền.

Hồi cuối tháng 5, ông Abe đã có một cuộc trả lời phỏng vấn rất sâu rộng với trang The Economist của Anh. Dưới đây là một số câu trả lời liên quan đến vấn đề hạt nhân và quan hệ đối ngoại với Mỹ vốn vô cùng nhạy cảm ở Nhật.

The Economist: Gần đây ngài đã nêu ra vấn đề chia sẻ hạt nhân. Chia sẻ hạt nhân sẽ mang lại lợi thế gì cho Nhật Bản?

Nói một cách chính xác, tôi không nói Nhật Bản nên áp dụng chia sẻ hạt nhân. Thực tế là nhiều người Nhật Bản, kể cả các chính trị gia, không biết rằng NATO có chương trình chia sẻ hạt nhân. Các quốc gia như Đức, Bỉ, Ý và Hà Lan đảm bảo khả năng răn đe bằng cách triển khai vũ khí hạt nhân ở quốc gia của họ và cho phép lực lượng vũ trang của họ khai hỏa. Ý tôi là không nên cấm kỵ việc thảo luận về thực tế đó.

Ý tưởng là để gióng một hồi chuông cảnh tỉnh về cách chúng tôi nghĩ về khả năng răn đe hạt nhân. Nhật Bản hiện đang chịu áp lực mở rộng răn đe, đất nước này có khả năng răn đe hạt nhân dưới cái ô hạt nhân của Mỹ. Khi Đức quyết định chia sẻ vũ khí hạt nhân, Thủ tướng (Đức) lúc đó đã tự hỏi liệu nước này có thể đảm bảo an ninh của mình bằng cách giao phó hoàn toàn cho Mỹ hay không.

Trong kỷ nguyên răn đe mở rộng hiện đại, tôi muốn Nhật Bản và Mỹ thảo luận về thời điểm và cách thức trả đũa bằng vũ khí hạt nhân, kể cả trong trường hợp sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật. Chúng tôi nên đưa ra một hệ thống cho phép Nhật Bản tham gia vào quá trình ra quyết định. Điều này sẽ làm cho khả năng trả đũa của Mỹ bằng vũ khí hạt nhân nhân danh Nhật Bản trở nên thực tế hơn, do đó sẽ nâng cao khả năng răn đe của chúng tôi.

Thực tế là Nhật Bản bị bao quanh bởi ba cường quốc hạt nhân: Nga, CHDCND Triều Tiên và Trung Quốc. Triều Tiên gần đây đã tiến hành một cuộc thử nghiệm ICBM thành công, có nghĩa là họ đã đưa đất liền của Mỹ vào tầm bắn. Do đó, Mỹ phải tính đến nguy cơ bị Triều Tiên tấn công hạt nhân khi đưa ra quyết định phóng vũ khí hạt nhân chiến thuật vào Triều Tiên vì lợi ích của Nhật Bản.

Nếu Triều Tiên tin rằng Mỹ sẽ không trả đũa, nguy cơ xảy ra một cuộc tấn công hạt nhân vào Nhật Bản sẽ tăng cao. Chúng tôi không được để họ tin vào điều đó. Để đạt được điều đó, điều quan trọng đối với Nhật Bản và Mỹ là phải có các cuộc thảo luận kỹ lưỡng và làm rõ rằng Mỹ sẽ trả đũa nhân danh chúng tôi.

The Economist: Ngài lo lắng mức nào về độ tin cậy lâu dài của Mỹ?

Mỹ có thể duy trì sự hiện diện của mình ở khu vực Ấn Độ Dương -Thái Bình Dương và thực hiện chiến lược triển khai tiên phong vì Nhật Bản có các căn cứ quân sự của Mỹ và cung cấp cảng trú cho hàng không mẫu hạm của họ.

Trung Quốc sẽ tiếp tục mở rộng sức mạnh quân sự. Tất nhiên, một mình Nhật Bản không thể cân bằng sức mạnh quân sự của Trung Quốc, vì vậy Nhật Bản và Mỹ phải hợp tác để đạt được sự cân bằng. Đó là lý do tại sao trong thời gian tại nhiệm, tôi đã thay đổi cách hiểu về quyền tự vệ tập thể và tạo ra luật an ninh để Nhật Bản và Mỹ có thể hợp tác chặt chẽ để đối phó với những tình huống như vậy. Nhưng liên minh Mỹ-Nhật cũng rất quan trọng đối với Mỹ, đặc biệt là đối với khả năng duy trì ảnh hưởng của mình ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

The Economist: Khi nhìn vào nước Mỹ ngày nay, ngài sẽ thấy sự chia rẽ nội bộ và xu hướng rút lui khỏi thế giới. Điều đó có khiến ngài lo ngại?

Theo truyền thống, ở Mỹ, đảng Cộng hòa coi trọng các đồng minh của mình. Tuy nhiên, đúng là Tổng thống Donald Trump đã đưa ra nhiều yêu cầu đối với các quốc gia đồng minh theo chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông. Tôi đã dành rất nhiều thời gian để giải thích cho Tổng thống Trump về cách liên minh Mỹ-Nhật mang lại lợi ích cho Mỹ.

Các nhân viên của ông ta dường như có quan điểm truyền thống của đảng Cộng hòa hơn về an ninh. Do đó, tôi tin rằng Tổng thống Trump đã hiểu được tầm quan trọng của liên minh. Tất nhiên, kể từ thời Barack Obama, quân đội Mỹ không còn đóng vai trò là “cảnh sát của thế giới” nữa. Trong bối cảnh đó, các quốc gia cùng chí hướng cần hợp tác. Nhưng tôi vẫn tin rằng nước Mỹ phải dẫn dắt.

Nhật Bản thích nói về một thế giới lý tưởng. Nhưng chúng tôi phải thay đổi thái độ của mình khi để mọi vấn đề quân sự cho Mỹ. Nhật Bản phải chịu trách nhiệm về hòa bình và ổn định, và nỗ lực hết sức bằng cách hợp tác với Mỹ để đạt được điều đó.

Toàn bộ bài phát biểu tại đây