Bắt khẩn cấp cựu chủ tịch Công ty Sen Tài Thu, các bị hại liệu có cơ hội lấy lại tiền?

Cơ quan chức năng bắt khẩn cấp bà Phạm Thị Hòa (cựu Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Sen Tài Thu), Nguyễn Thị Thùy Linh (con gái bà Hòa) và Nguyễn Thị Lan Hương về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Theo điều tra ban đầu, từ năm 2018 đến tháng 5.2023, biết việc Công ty cổ phần Sen Tài Thu có dư nợ phát sinh rất lớn, mất khả năng thanh toán; lợi dụng uy tín thương hiệu chăm sóc sức khỏe Sen Tài Thu, nhóm người này đã nâng khống vốn điều lệ, đưa ra doanh thu lợi nhuận của hệ thống không đúng thực tế để huy động vốn trái pháp luật.

Để thu hút nhiều người đầu tư, Nguyễn Thị Lan Hương đã xây dựng đội ngũ sale và chính sách trả thưởng hoa hồng phần trăm trên giá trị hợp đồng chuyển nhượng cổ phần được ký.

Đội ngũ sale này hầu hết là các nhân viên ngân hàng, công ty chứng khoán, tài chính... có sẵn lượng khách hàng có nguồn tiền dư giả, gửi tiết kiệm, do đó đã thu hút được một số lượng lớn người tham gia đầu tư.

Từ tháng 10.2020 đến tháng 3.2023, có hơn 400 nhà đầu tư đã ký kết mua bán cổ phần với Phạm Thị Hòa thông qua khoảng hơn 1.000 hợp đồng, chuyển số tiền khoảng hơn 1.000 tỉ đồng (giá trị trên hợp đồng) đến Công ty cổ phần Tập đoàn Sen Tài Thu.

Sau khi nhận tiền, công ty cắt từ 7 - 30% cho các sale; số còn lại Linh, Hương đã chiếm đoạt để chi trả các khoản nợ. Đến thời điểm hiện tại, công ty không còn khả năng thanh toán.

Có thể khởi tố thêm nếu có đồng phạm

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới về vấn đề này, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp cho biết pháp luật Việt Nam không cấm doanh nghiệp huy động vốn. Tuy nhiên việc huy động vốn phải công khai, minh bạch, phải sử dụng vốn đúng mục đích, không được phép đưa ra thông tin gian dối để các nhà đầu tư góp vốn.

Trường hợp đưa ra thông tin gian dối để các nhà đầu tư góp vốn nhưng lại sử dụng vốn vào mục đích bất hợp pháp hoặc sử dụng sai mục đích dẫn đến mất khả năng trả lại khoản tiền góp vốn, hoặc biết trước là không có khả năng trả lại tiền góp vốn cho nhà đầu tư nhưng vẫn nhận tiền thì đây là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Với số tiền lừa đảo chiếm đoạt tài sản từ 500.000.000 đồng trở lên thì người thực hiện hành vi này sẽ bị xử lý hình sự theo khoản 4, điều 174 Bộ luật Hình sự với chế tài là phạt tù từ 12 - 20 năm hoặc tù chung thân.

Theo ông Cường, hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản được thực hiện theo hệ thống với nhiều người cùng tham gia. Do đó, cơ quan điều tra sẽ tiếp tục mở rộng điều tra để xác định vai trò trách nhiệm đối với từng vị trí quản lý của doanh nghiệp này để xác định những ai cùng ý chí thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản đối với các bị can với vai trò đồng phạm.

“Có thể tới đây cơ quan điều tra sẽ tiếp tục khởi tố bị can đối với một số người có liên quan về cùng tội danh do có hành vi giúp sức các đối tượng đã thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, ông Cường nêu.

Luật sư Cường cho rằng các cán bộ quản lý của doanh nghiệp này mà biết rõ những thông tin không có thật nhưng vẫn thống nhất, cùng nhau đưa ra để các nhà đầu tư tin tưởng nộp tiền vào thì tất cả những người này đều có thể bị xử lý hình sự với vai trò đồng phạm.

Còn đối với những cán bộ nhân viên dưới quyền, không biết là thông tin gian dối đã vô tình giúp sức cho các đối tượng lừa đảo, không được hưởng lợi thì không bị xử lý hình sự.

Quá trình điều tra vụ án, cơ quan điều tra sẽ phân hóa, phân loại để xác định vai trò của từng vị trí trong hệ thống này, làm rõ hành vi, nhận thức của từng vị trí quản lý của doanh nghiệp này liên quan đến hoạt động huy động vốn để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Một điều cũng đáng chú ý trong vụ việc này là số tiền các bị can chiếm đoạt đặc biệt lớn. Cơ quan điều tra sẽ làm rõ số tiền này đang tồn tại ở dạng vật chất nào, được chuyển hóa thành các tài sản nào để xác định có hành vi rửa tiền hay không, có hành vi tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có hay không.

Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng sẽ tiến hành niêm phong, kê biên, phong tỏa tài sản của doanh nghiệp này, những tài sản có liên quan đến tội phạm để bảo vệ quyền lợi cho người bị hại.

Người bị hại có cơ hội đòi lại tiền hay không ?

Theo ông Cường, về nguyên tắc, cơ quan điều tra, các cơ quan tiến hành tố tụng cũng sẽ làm rõ tài sản mà các bị can đã chiếm đoạt của người bị hại đang ở đâu để tiến hành áp dụng các biện pháp ngăn chặn, cưỡng chế nhằm thu hồi tài sản cho các nạn nhân.

Theo đó, cơ quan điều tra sẽ phong tỏa tài khoản tại ngân hàng, sẽ kê biên đối với các bất động sản, sẽ ngăn chặn chuyển dịch tài sản đối với các tài sản khác để đảm bảo thi hành án.

Quá trình điều tra vụ án này, nếu các bị can hoặc những người thân thích của bị can tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả thì cũng là tình tiết giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự cho các bị can. Việc bồi thường khắc phục hậu quả có thể là một phần hoặc toàn bộ hậu quả tùy thuộc vào khả năng và thái độ nhận thức của bị can.

Trong trường hợp bị can và những người thân thích của bị can không tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả thì cơ quan tiến hành tố tụng sẽ áp dụng các biện pháp ngăn chặn và biện pháp cưỡng chế để thu hồi tài sản phải trả lại cho những người bị hại.

Theo ông Cường, những người đã góp tiền vào doanh nghiệp này theo hình thức góp vốn, cho vay hoặc các giao dịch khác mà thấy rằng mình đã bị lừa đảo, do những thông tin gian dối mà chuyển tiền thì có thể liên hệ với cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội để được đề nghị tham gia tố tụng với vai trò là người bị hại.

Theo luật sư Cường, trường hợp kết thúc hoạt động tố tụng mà những người bị hại vẫn chưa nhận được tiền thì trong phiên xét xử vụ án hình sự sau này, người bị hại cũng có quyền đưa ra yêu cầu bồi thường thiệt hại, buộc hoàn trả số tiền đã chiếm đoạt và những thiệt hại khác nếu có.

Sau này bản án hình sự có hiệu lực pháp luật mà các bị cáo không tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả thì người bị hại có quyền căn cứ vào bản án đã có hiệu lực pháp luật để yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế thi hành án.