Bộ Công thương nhận định, đối với các dự án bô-xít ở Tây Nguyên, Tập đoàn TKV và Bộ Công thương đã có nghiên cứu, báo cáo về hiệu quả kinh tế của các dự án này, cho nên nếu đánh giá việc sản xuất 660.000 tấn bôxít sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD là vội vã, thiếu cơ sở.
Ngày 29.3, Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công thương) đã có văn bản phản bác lại một số nội dung được đăng tải trên các phương tiện truyền thông xoay quanh nội dung về các dự án Bô xít ở Tây Nguyên tại buổi tọa đàm về dự án khai thác bôxit Tây Nguyên do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (Pan Nature) tổ chức vào ngày 28.3.
Theo đó, Bộ Công thương khẳng định, nếu xét về hiệu quả kinh tế của Dự án, Bộ đã báo cáo lên UBTV Quốc hội, cho thấy Dự án có thời gian lỗ kế hoạch dự kiến là 4 năm và thời gian thu hồi vốn 11,5 năm.
Tuy nhiên, theo cập nhật hiệu quả đến tháng 4.2014, các thông số đầu vào dự án cơ bản ổn định, không có thay đổi nhiều, do vậy, hiệu quả kinh tế của Dự án tăng lên; thời gian lỗ kế hoạch dự kiến sẽ giảm dưới 4 năm, thời gian thu hồi vốn cũng giảm theo.
Còn nếu xét về hiệu quả tài chính, Vụ Công nghiệp nặng cho biết, dự án Nhà máy alumin Nhân Cơ có điều kiện vận tải xuống cảng biển xa hơn, hạ tầng khó khăn hơn nên hiệu quả kinh tế thấp hơn so với Dự án alumin Tân Rai, với thời gian lỗ kế hoạch là 5 năm và thời gian thu hồi vốn 12 năm.
Đóng góp cho Ngân sách nhà nước là 435.444 triệu đồng/năm, tương đương khoảng 29% mức thu ngân sách năm 2013 của tỉnh Đăk Nông (1.500 tỷ đồng).
Cùng với xu thế tăng giá alumin như cuối năm 2014 và đầu năm 2015, Bộ Công thương cho rằng hiệu quả Dự án sẽ được tăng lên đáng kể, giảm thời gian lỗ kế hoạch và rút ngắn thời gian thu hồi vốn dự kiến.
Song song với đó, Bộ Công thương cho biết, Đoàn giám sát của UBTV Quốc hội cũng đã thực hiện việc giám sát tổng thể “Hiệu quả tổng thể về kinh tế - xã hội gắn với đảm bảo an ninh- quốc phòng của 2 dự án bôxit Tân Rai và Nhân Cơ do TKV làm chủ đầu tư”.
Theo đánh giá, hiệu quả tổng hợp bước đầu của 2 dự án đã tác động lan tỏa và tích cực đến phát triển kết cấu hạ tầng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động tại các địa phương. Dự án đã tạo được sự đồng thuận và nhận được sự ủng hộ, hỗ trợ tích cực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân 2 tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông.
Bộ Công thương cũng chỉ rõ, vào ngày 09-10.2.2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã kiểm tra và chỉ đạo 2 dự án bôxit và đã đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của chủ đầu tư, địa phương, các đơn vị liên quan trong việc khắc phục và vượt qua khó khăn để triển khai dự án và đạt được những kết quả đáng vui mừng.
"Với những cơ sở nêu trên, chúng ta có thể yên tâm về hiệu quả kinh tế, xã hội của 2 Dự án thí điểm khai thác bôxit, sản xuất alumin Tân Rai và Nhân Cơ. Theo tính toán, thì dự án Tân Rai lỗ kế hoạch 4 năm đầu, Nhân Cơ lỗ 5 năm đầu do phải trả nợ các khoản vay đến hạn…nên việc năm 2015 và một vài năm tiếp theo, các khoản lỗ mang tính chất lỗ kế hoạch theo dự kiến là chuyện bình thường.
Vì vậy, đánh giá “nếu sản xuất 660.000 tấn bôxít sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD” là vội vã, thiếu cơ sở", Bộ Công thương nhận định.
Trước đó, tại buổi tọa đàm về dự án bôxít do Trung tâm Thiên nhiên và Con người (Pan Nature) tổ chức, TS. Nguyễn Thành Sơn, nguyên Giám đốc Ban quản lý Dự án than Đồng bằng sông Hồng - TKV cho rằng, theo phụ lục trong Hợp đồng EPC số 1/TKV-CHALIECO ký giữa TKV và nhà thầu Chalieco ngày 14.7.2008 của dự án Tân Rai,cam kết của nhà thầu chỉ có 630.000 tấn/năm, giảm 20.000 tấn/năm so với công bố của TKV.
Mà giá trị 20.000 tấn/năm nhân với suất đầu tư bình quân khoảng 1.000 USD/tấn công suất thì mức thiệt hại của VN lên tới 20 triệu USD. Doanh thu giảm hàng năm sẽ khoảng 5 triệu USD/năm.
Lấy 4 sai lệch chính, ông Sơn cho biết dự án Tân Rai “thiệt hại” khoảng 343 triệu USD. Số tiền này, theo ông Sơn, đáng ra phải cộng vào giá nhà thầu Chalico đưa ra để so sánh với nhà thầu khác.
"Nên giá VN trả cho nhà thầu Trung Quốc có thể nói đã mua đắt hơn giá trị thật 343 triệu USD. “TKV sập bẫy giá rẻ” - ông Sơn nhận định.
Ông Sơn cũng chỉ rõ, nếu phân tích trên chính số liệu của TKV thì kế hoạch năm 2015 được TKV công bố cả Tân Rai và Nhân Cơ sẽ sản xuất được 660.000 tấn, tổng doanh thu trên 4900 tỷ.
Như vậy giá bán sẽ khoảng 7,4 triệu đồng/tấn, tức 346 USD/tấn. Cứ cho chi phí từ 2013 không tăng, chỉ cộng thêm chi phí vận tải, khấu hao thì giá thành phải là 8,6 triệu/tấn, tức khoảng 403 USD/tấn. Vậy lỗ 56,7 USD/tấn.
Nếu công suất đạt thấp hơn thì lỗ sẽ lớn hơn. Như vậy, tổng lỗ 2015 nếu sản xuất đủ 660.000 tấn sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD.
Duyên Duyên
