Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: Chưa phát hiện lợi ích nhóm trong BOT

Ngày 9.6, Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể.

Đến 31.7 không hoàn thành thu phí không dừng phải xả trạm

Trả lời các câu hỏi của đại biểu về thu phí không dừng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết đây là công nghệ mới, giúp việc đi lại và nộp thuế, phí của người dân được tiện lợi, công khai, minh bạch.

Chính phủ đã triển khai ứng dụng công nghệ này từ năm 2015, tuy nhiên trong quá trình triển khai đã gặp nhiều vướng mắc, do thói quen của người dân, vận hành gặp sơ suất kỹ thuật.

Theo ông Thể, năm 2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Nghị quyết giao Chính phủ đến năm 2019 phải triển khai xong việc này. Tuy nhiên, với số lượng làn đường lớn, Bộ đã không đáp ứng được theo đúng tiến độ Nghị quyết đề ra. Đến năm 2019, các dự án BOT đều có ít nhất 2 làn thu phí không dừng. Nhưng vì vấn đề tái cơ cấu của Tổng công ty Đường cao tốc nên chậm tiến độ.

Ông Thể cho biết, theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến ngày 30.6, toàn bộ các trạm BOT trừ trạm của Tổng công ty Đường cao tốc phải lắp đầy đủ trạm thu phí không dừng ở các làn. Đến 31.7 sẽ hoàn thành toàn bộ lắp các trạm thu phí đầy đủ ở tất cả các làn đường.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng nêu rõ, Bộ triển khai thành công thí điểm chỉ thu phí không dừng trên tuyến Hà Nội - Hải Phòng làm cơ sở mở rộng cho các tuyến cao tốc khác.

Đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích các phương tiện dán thẻ tham gia dịch vụ để phát huy tối đa hiệu quả hệ thống. Tiếp tục chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tập trung rà soát, kịp thời khắc phục các lỗi trong quá trình vận hành hệ thống; thực hiện đúng quy định hợp đồng BOT đã ký, cho phép các dự án được áp dụng mức phí theo lộ trình trong hợp đồng trong năm 2022…

Lý giải việc trước đây Bộ xác định thời điểm hoàn thành thu phí tự động vào năm 2019, ông Nguyễn Văn Thể cho hay, theo đề án của Chính phủ đã giao, mỗi một trạm BOT ít nhất là 2 làn xe, thu phí tự động. Nếu dán thẻ không được nhiều thì việc đi trên các làn đường này cũng khó khăn.

Thực hiện dán thẻ từ năm 2016 đến nay mới 3,2 triệu ô tô. Đề án của Chính phủ, tất cả các trạm BT đều có 2 làn xe là thu phí không dừng, đảm bảo đúng theo tiến độ dự án.

Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, tiến độ thực hiện cũng phải từng bước mở rộng dần ra, chứ không thể nào không có thẻ, chưa dán thẻ mà đã làm nhiều thì cũng không thể nào sử dụng được.

Lý giải quy định thời hạn đến 31.7.2022 không hoàn thành việc thu phí tự động thì phải xả trạm, lãnh đạo ngành giao thông cho biết là dựa trên cam kết của các đơn vị với Chính phủ. Đến thời điểm đó, trạm nào thực hiện xong thì tiến hành thu phí, trạm nào không xong thì phải xả trạm.

Chưa phát hiện lợi ích nhóm trong BOT

Đại biểu Nguyễn Anh Trí chất vấn: "Chắc Bộ trưởng còn nhớ, khi Bộ trưởng mới nhậm chức, tôi từng chất vấn câu hỏi về BOT. Bộ trưởng khi đó hứa với tôi chắc như đinh đóng cột rằng đến năm 2019 sẽ hoàn thành lắp đặt thu phí không dừng. Nhưng suốt thời gian qua chúng ta làm nửa với, thiếu kiên quyết, chưa có hạn chót. Nhiều nơi làm nhưng chỉ được một hai luồng trên rất nhiều luồng qua trạm thu phí, nhiều khi đi qua tôi thấy rất kỳ lạ".

Cũng theo ông Trí, Phó thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu cuối tháng 6 nếu trạm BOT nào chưa thu phí không dừng thì phải xả trạm. "Tôi rất mừng vì yêu cầu này và đang rất chờ đợi", ông Trí nói và cho biết “cử tri cho rằng chậm triển khai thu phí không dừng là do có gian lận, lợi ích nhóm. Thực sự có thật hay không, phải trả lời được câu hỏi này".

Trả lời câu hỏi có lợi ích nhóm ở trong BOT hay không, Bộ trưởng Bộ GTVT khẳng định đây là dự án liên quan tới người dân, rất là nhạy cảm và các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an cũng rất là quan tâm đến vấn đề này.

“Hiện nay, chưa phát hiện lợi ích nhóm giữa các cơ quan nhà nước cấu kết với các nhà đầu tư. Lý do là các nhà đầu tư hầu như độc lập toàn bộ, còn nếu có vấn đề gì bên trong thì cá nhân nào có vi phạm đều sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này...”, ông Thể nói.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho biết, trong công văn trả lời, Bộ trưởng nói dự án BOT quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên trong giai đoạn chuẩn bị kết thúc thời gian thu phí hoàn vốn, nhưng đến nay trạm này vẫn hoạt động bình thường.

"Đến bao giờ trạm thu phí vô cùng bất cập này sẽ chính thức được dỡ bỏ? Theo tôi, lời hứa của Bộ trưởng với người dân do đại biểu Quốc hội chuyển đến cần được giám sát", ông Hiếu nói.

Trả lời cho câu hỏi của đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói rằng đây là dự án có nhiều bức xúc ở Hà Nội và Bộ đã có những phương án kết thúc BOT này.

“Tuy nhiên, khi tôi trả lời là thời điểm doanh thu BOT đang tốt. Nhưng sau đó COVID-19 nên doanh thu sụt giảm", ông Thể nói.

Theo lãnh đạo Bộ GTVT, các trạm BOT trước đây ký hợp đồng có điều chỉnh. Nghĩa là khi doanh thu tăng thì nhiều dự án giảm 3-5 năm, còn những dự án khó khăn thì phải kéo dài thời gian để đảm bảo hài hòa. Dù không áp dụng theo luật PPP, trong các điều khoản hợp đồng đều nêu có khó khăn vướng mắc thì giám sát, phối hợp xử lý.

Ông Thể cho biết sẽ rà soát để đảm bảo công bằng giữa nhà đầu tư và người dân. "Là cơ quan Nhà nước, chúng tôi cũng chẳng có quyền lợi gì trong này, nhưng phải giám sát để nhà đầu tư làm đúng theo hợp đồng đã ký kết", Bộ trưởng Thể nói và khẳng định khi đủ các điều khoản theo hợp đồng thì dừng ngay, không để trạm ở vị trí đó nữa.