Cà Mau dồn sức bảo vệ rừng ven biển

Rừng ven biển kêu cứu

Ngành lâm nghiệp tỉnh Cà Mau thống kê, chỉ trong 10 năm gần đây tỉnh mất đi 5.200ha rừng ven biển. Có 190 trong số 254km ven biển bị ảnh hưởng. Trong những năm qua, tỉnh áp dụng nhiều giải pháp chống sạt lở, nhưng nguồn lực, vốn của địa phương chưa đủ sức. Khu vực đê biển Tây Cà Mau hiện có hàng chục cây số trong tình trạng trơ trụi, không còn rừng phòng hộ, sóng dữ ập thẳng vào thân đê, gây nguy cơ vỡ đê.

Thời gian qua, Cà Mau đã huy động lượng lớn nhân lực, vật tư tham gia hộ đê; lực lượng chuyên trách về đê điều và thủy lợi địa phương dùng kè rọ đá thả xuống biển áp sát thân đê… Tuy nhiên, chỉ sau vài ba mùa biển động, nhiều đoạn kè rọ đá đã bị rỉ sét, mục, đứt mối nối, mất tác dụng.

Bà Trần Thị Thanh ngư dân ngụ xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời vẫn còn bàng hoàng: “Chưa đầy 5 phút, nước dâng sóng đánh hất toàn bộ ngư cụ, người dân trong khu vực này ai cũng bị ảnh hưởng”. Còn bà Trần Ánh Phượng ở xã Nguyễn Việt Khái, huyện Phú Tân thất thần: “Trước đây, gia đình tôi ở phía trên đất, nhưng giờ phải chuyển ra nhà sàn, vì nước lên và sóng biển đánh vào, thời tiết giờ không còn như xưa, chỉ cần khi nước lên và có ít gió là nước tràn và sóng đánh dữ. Tôi mong muốn tại khu vực này có tuyến bờ đê kè để cuộc sống người dân ổn định hơn”.

Ông Phan Hoàng Vũ, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau cho hay, những năm qua, tuyến đê biển Đông bị sạt lở mỗi năm từ 45 đến 50m, đặc biệt tại những cửa biển, cửa sông. Hiện có đến 80% chiều dài toàn bờ biển Đông bị sạt lở nghiêm trọng. Nguy hiểm hơn là khu vực này vẫn chưa có đê.

Tình trạng sạt lở theo các tuyến sông, nhất là các cụm dân cư chưa có dấu hiệu dừng lại; một mối lo khác đó là rừng ngập mặn ở Cà Mau đang chịu ảnh hưởng tiêu cực do biến đổi khí hậu và nước biển dâng, tình hình xói lở bờ biển diễn ra ngày càng nhanh và nghiêm trọng, làm cho dải rừng phòng hộ ven biển bị thu hẹp dần.

Ông Trần Hoàng Lạc, Chủ tịch UBND huyện Ngọc Hiển thông tin: “Huyện có 98km bờ biển, riêng phía đông 72km từ cửa Tam Giang đến cửa Bồ Đề. Hằng năm đất lở do sóng triều cường dâng cao làm mất từ 180 - 200ha rừng. Chúng tôi cũng đã kiến nghị cấp trên tiếp tục quan tâm, đầu tư các tuyến kè biển Đông để bảo vệ rừng, vừa phòng chống sạt lở, đảm bảo cho đời sống của người dân ven biển”.

Hiệu quả từ kè đê biển

Từ năm 2010 tỉnh Cà Mau đã tính đến việc tạo kè chắn sóng tạo bãi, đến nay đã xây dựng được 58km, bờ kè được xây dựng cách rừng phòng hộ từ 100 - 150m, công trình mang lại hiệu quả rất lớn.

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Phó chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau nói: “Tốc độ sạt lở của biển Tây rất nguy hiểm, nếu xây dựng được bờ kè kiên cố thì việc mất đất mất rừng sẽ giảm, phục hồi được rừng phòng hộ, gây bồi tạo bãi, phục hồi các loài nhuyễn thể… từ đó giúp ổn định được đời sống của người dân phía trong đê”. Theo ông Tùng, nhờ kết hợp đồng bộ các giải pháp, giờ đây bên trong kè chắn sóng ven biển Cà Mau đã hình thành bãi bồi, là điều kiện lý tưởng để cây rừng tái sinh.

Cùng với việc xây dựng các công trình đê và bờ kè, thời gian qua tỉnh Cà Mau đã tổ chức trồng và tái sinh những tuyến rừng phòng hộ. Trong năm 2021, tỉnh triển khai thực hiện việc kê liếp, trồng rừng và chăm sóc rừng sau khu vực kè biển thuộc huyện U Minh với tổng chiều dài 9,7km. Mỗi liếp cao trung bình 0,5m, rộng 12m và dài khoảng 80m. Sau khi hoàn thành, mỗi hecta mặt liếp có thể trồng được hơn 3.000 cây mắm, thích hợp phát triển trên vùng đất bãi bồi. Đến cuối năm 2022, có 186 liếp trồng xong cây rừng.

Ông Nguyễn Minh Chiến, người dân xã Khánh Tiến, huyện U Minh chia sẻ: “Từ hồi có kè ngoài đê, tôi thấy sóng biển vào bờ yếu hơn, bên trong kè bồi tụ nhiều đất bùn, lâu ngày cây rừng tái sinh rồi thành những thảm rừng xanh tươi như bây giờ. Cũng nhờ vậy, gia đình tôi sinh sống phía sau đê bớt lo sợ”.

Khu vực rừng ngập mặn Mũi Cà Mau, nơi chưa được bao phủ bởi hệ thống đê và bờ kè chắn sóng, hiện nay được quản lý chặt chẽ hơn và đang tạo sinh kế bền vững cho người dân. Khu vực được giao thuê khoanh nuôi, người dân nuôi các loại thủy sản đặc hữu của địa phương dưới tán rừng. Một số hộ dân cũng cung cấp các dịch vụ du lịch trải nghiệm rừng ngập mặn cho khách du lịch. Các hoạt động cung cấp dịch vụ du lịch khám phá rừng ngập mặn đang mang lại thu nhập cao và bền vững cho người dân.

Ông Đỗ Văn Đồng, Phó giám đốc Vườn quốc gia Mũi Cà Mau cho biết: “Chúng tôi đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động người dân nâng cao ý thức bảo vệ, mặt khác phối hợp với các cơ quan chức năng để bảo vệ rừng và biển. Song song đó, thực hiện các công trình khoanh nuôi, tái sinh rừng. Những khu vực đang được bồi đắp tiếp tục xây dựng công trình gây bồi tạo bãi; tăng cường trồng cây phân tán trong nhân dân, trồng cây phòng hộ ven sông, kênh, rạch chống sạt lở bảo vệ đất đai…”.