Một số tài liệu cho biết hải quan, quân đội, lực lượng an ninh và tư pháp Lebanon trong 6 năm qua ít nhất 10 lần lên tiếng cảnh báo về số hóa chất dễ cháy nổ khổng lồ cất giữ tại cảng Beirut mà gần như không được bảo vệ an toàn.
Nhưng cảnh báo chẳng thể thúc đẩy hành động, dẫn đến hậu quả là vụ nổ gần 3.000 tấn ammonium nitrate hôm 4.8.
Tổng thống Michel Aoun ngày 7.8 tuyên bố ông mới được biết về số hóa chất trên vào ba tuần trước và lập tức ra lệnh quân đội, lực lượng an ninh thực hiện biện pháp cần thiết. Nhà lãnh đạo quy trách nhiệm cho chính quyền tiền nhiệm.
Cơ quan chức năng đang tập trung điều tra nhân sự làm việc tại cảng Beirut – nơi nổi tiếng tham nhũng với biệt danh “Hang động của Alibaba”. Đến nay đã có 16 người bị bắt, nhiều người khác bị thẩm vấn.
Ngày 7.8, các nhà điều tra bắt giam tổng giám đốc cảng Beirut Hassan Koraytem, quan chức đứng đầu Cục Hải quan Lebanon Badri Daher cùng người tiền nhiệm.
Theo điều tra sơ bộ thì vụ nổ mới đây là hỏa hoạn nhưng chưa rõ là cố ý hay vô tình. Số ammonium nitrate - hợp chất dùng trong phân bón và chất nổ - có nguồn gốc từ tàu chở hàng MV Rhosus đi từ Georgia đến Mozambique năm 2013, sau đó thay đổi điểm đến vì chủ tàu người Nga chìm trong nợ nần muốn vận chuyển sang Lebanon bán kiếm lời. Vì không thể trả chi phí kho vận và để rỏ rì hóa chất, tàu bị tạm giữ.
Tháng 2.2014, quan chức hải quan Lebanon Joseph Skaff cảnh báo đơn vị chống buôn lậu rằng số hóa chất trên MV Rhosus “cực kỳ nguy hiểm, gây nguy hại cho cộng đồng”. Ba năm sau ông qua đời một cách không rõ ràng.
Tháng 6.2014, thẩm phán Lebanon Jad Maalouf cũng viết thư cho Bộ Giao thông vận tải nước này nói về việc MV Rhosus chở vật liệu nguy hiểm và có thể chìm. Ông đề nghị nhanh chóng di chuyển ammonium nitrate đến địa điểm bảo quản an toàn rồi xử lý con tàu.
Không lâu sau tàu được đưa vào kho số 12, nằm tại đây cho đến lúc phát nổ.
Năm 2015, đài truyền hình LBC đưa tin quân đội đã can thiệp sau khi biết tin công tác xử lý số ammonium nitrate chậm trễ. Họ cử chuyên gia xem xét và phát hiện mức ni tơ lên đến 34.7% - dễ gây cháy nổ.
Quân đội khuyến nghị hải quan đưa ammonium nitrate ra khỏi Lebanon, hải quan báo cáo lên cơ quan tư pháp, theo đài LBC.
Đầu năm nay, cơ quan an ninh quốc gia Lebanon công bố một báo cáo dài 5 trang cũng ra yêu cầu phải chuyển số ammonium nitrate đi nơi khác nhằm tránh nguy cơ khủng bố đánh cắp hóa chất.
Từ năm 2014 đến nay Lebanon có đến 4 Thủ tướng, chính trường chìm trong tham nhũng cùng thâu tóm quyền lực.
Cẩm Bình (theo SCMP)