Châu Âu lo ngại trước việc Nga -Trung Quốc tập trận chung rầm rộ

Cuộc tập trận chung Vostok 2018(Phía Đông) có 300.000 quân Nga tham gia cùng 1.000 máy bay, 36.000 xe tăng cùng các phương tiện chiến đấu.

Đây là cuộc tập trận lớn nhất của quân đội Nga từ năm 1981 đến nay, diễn ra từ ngày 11 đến 16.9, trải rộng ở vùng Siberia và Viễn Đông Nga, Bắc cực và Thái Bình Dương, nhằm phô trương sức mạnh quân đội Nga-Trung Quốc vào lúc hai nước này chống Mỹ kịch liệt.

Trung Quốc cử 3.200 quân, 900 phương tiện chiến đấu và 30 máy bay đến một trường bắn Tsugol ở Siberia, cách biên giới Trung Quốc 130 km về phía bắc, phản ánh nỗ lực Bắc Kinh chuyển hẳn sang quan hệ đồng minh quân sự với Nga.

Tại trường bắn này, ông Putin ca ngợi kỹ năng chiến đấu của hai lực lượng “nhằm ngăn chặn tất cả các mối đe dọa quân sự tiềm năng”. Ông còn nhấn mạnh, Nga là “quốc gia yêu hòa bình, nhưng cũng cần củng cố khả năng quân sự để sẵn sàng bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, an ninh và quyền lợi quốc gia, và nếu cần thiết thì yểm hộ các đồng minh của chúng ta”.

Tổng thống Putin khen ngợi một chỉ huy quân Trung Quốc -Ảnh: A P

Giới truyền thông Trung Quốc mô tả việc Quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) tham gia cuộc tập trận Vostok 2018 là cuộc triển khai đông quân nhất ra nước ngoài.

Theo SCMP, các sĩ quan PLA nói mục đích của cuộc tập trận chung là tập chống khủng bố, phát triển kỹ năng phòng thủ trước các đe dọa an ninh và xây dựng quan hệ tin cậy lẫn nhau với Nga, đồng thời kiểm tra khả năng chiến đấu của PLA.

Theo hãng tin AP, việc Trung Quốc liên minh quân sự với Nga là thông điệp mạnh gởi đến Mỹ và đồng minh Nhật Bản, vào lúc Trung Quốc muốn bảo vệ quyền lợi ở Biển Đông sau khi đã ngang nhiên tuyến bố chủ quyền hầu như toàn bộ vùng biển này, cùng Đài Loan và quần đảo Điếu Ngư (do Nhật kiểm soát và đặt trên là quần đảo Senkaku) ở biển Hoa Đông.

Đối với Nga, sự liên minh với Trung Quốc là rất quan trọng, vào lúc quan hệ giữa Nga với Mỹ cùng các đồng minh của Mỹ suy yếu trầm trọng, trong khi còn có khả năng Mỹ trừng phạt Nga mạnh hơn nữa.

Quan hệ Mỹ-Trung cũng đang căng thẳng vì chiến tranh thương mại, trong khi Nga đối mặt với các lệnh cấm vận của Mỹ và EU vốn gây sức ép mạnh lên kinh tế Nga và làm đồng rúp giảm giá trị.

Mỹ và các đồng minh NATO cũng rất lo ngại cuộc tập trận chung Vostok 2018, nhất là Estonia, Latvia, Litva, là 3 nước vùng biển Baltic từng chịu ảnh hưởng của Liên Xô, nhất là sau khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014.

Người phát ngôn NATO Dylan White nói cuộc tập trận chung Nga-Trung (trùng với cuộc tập trận Đinh Ba Thần tốc - Rapid Trident 2018 do NATO tổ chức ở Ukraine từ ngày 3 đến 16.9) cho thấy Nga sẵn sàng mở cuộc chiến tranh lớn.

NATO đã ghi nhận Nga “ngày càng tăng đáng kể chi quân sự và tăng sự hiện diện quân sự".

Một nhà ngoại giao châu Âu ở châu Á nói với SCMP: “Trong khi sự hợp tác an ninh Nga-Trung đang tăng tốc, đặc biệt trong vài năm qua, đã làm vài nước nhỏ lo sợ”.

Giáo sư Jonathan Holslag thuộc khoa chính trị quốc tế ở Đại học Tự do ở Brussels (Bỉ) nói: dù chưa phải lo sợ nghiêm trọng về cuộc tập trận rầm rộ Nga-Trung, giới chính trị châu Âu vẫn theo dõi kỹ cách Nga-Trung chấm dứt sự nghi kỵ lẫn nhau và đào sâu quan hệ hợp tác quân sự.

Vị giáo sư nói thêm rằng, việc Nga-Trung phối hợp, nhất là với nguồn tài nguyên tự nhiên của Nga và khả năng công nghệ của Trung Quốc, sẽ là một thách thức lớn không thể tránh được cho phương tây.

Bổ sung cho quan hệ thân cận hơn giữa Nga-Trung, là việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Putin: hai nước cực lực phản đối chủ nghĩa bảo hộ thương mại, và ông Putin nói với ông Tập ở cuộc gặp bên lề Diễn đàn Kinh tế Đông Á (tổ chức ở thành phố Vladivostok của Nga) rằng Nga-Trung có quan hệ tin cậy lẫn nhau ở các lĩnh vực chính trị, an ninh và quốc phòng.

Nhà nghiên cứu cấp cao Alexander Gabuevở Trung tâm Carnegie Moscow nói, quan hệ thân cận hơn giữa Nga-Trung làm tăng cao nguy cơ thế giới bị chia rẽ, giữa các nền dân chủ-kinh tế thị trường do Mỹ dẫn đầu với các nước xem Mỹ là mối đe dọa.

Ông Gabuev nói: “Sự cạnh tranh giữa hai siêu cường Nga-Mỹ đang sống lại, trở nên mãnh liệt hơn. Nó sẽ nhắc nhở bạn về kịch bản trước khi xảy ra Thế chiến 1”.

Cuộc tập trận chung Vostok 2018 còn diễn ra vào lúc Mỹ và đồng minh dọa đánh quân đội Tổng thống Bashar Assad của Syria, nếu Damascus sử dụng vũ khí hóa học (VKHH) để đánh quân nổi dậy ở tỉnh Idlib (tây bắc Syria).

Nga đã can thiệp quân sự giúp chế độ đồng minh Assad, đã cực lực cảnh cáo Mỹ chớ nên hành động phiêu lưu quân sự ở Syria.

Theo báo Newsweek, quân đội Nga đã chia sẻ các kinh nghiệm chiến đấu có được ở chiến trường Syria cho PLA, vốn chưa trải qua chiến tranh lớn nào.