Cử tri quan tâm việc thu hồi tài sản từ các vụ án kinh tế, tham nhũng

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, việc xây dựng, hoàn thiện thể chế trong một số trường hợp còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu.

Cơ chế, chính sách ở một số lĩnh vực còn sơ hở, chồng chéo, dễ bị lợi dụng, dễ nảy sinh tham nhũng nhưng chậm được sửa đổi, nhất là các lĩnh vực quản lý, sử dụng đất, tài nguyên, đấu thầu, đầu tư, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công, quản lý vốn nhà nước tại các doanh nghiệp…

Ủy ban Tư pháp cho rằng, đây là hạn chế lớn, đã kéo dài nhiều năm, Chính phủ cần có giải pháp để tự mình hoặc trình cơ quan có thẩm quyền sửa đổi để bảo đảm việc cải cách thể chế là một trong ba khâu đột phá chiến lược theo nghị quyết của Đảng.

Liên quan đến một số vụ án tham nhũng, Ủy ban Tư pháp nhận thấy việc điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đối với các vụ án tham nhũng có nhiều chuyển biến tích cực, đa số bảo đảm tiến độ xử lý.

Đáng lưu ý là nếu như trước đây, các vụ án kinh tế lớn mà dư luận nghi ngờ có dấu hiệu tham nhũng nhưng do cơ quan điều tra không chứng minh được yếu tố tham nhũng, chiếm đoạt nên phải xử lý về tội phạm kinh tế, thì nay nhiều vụ án đã chứng minh được yếu tố tham nhũng, chiếm đoạt để xử lý nghiêm minh.

“Điển hình như vụ Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn bị khởi tố về tội nhận hối lộ với số tiền rất lớn. Nhiều vụ án nghiêm trọng, phức tạp được đưa ra xét xử kịp thời, với hình phạt nghiêm khắc, các cơ quan tư pháp tích cực trong thực hiện biện pháp nhằm bảo đảm thu hồi tài sản bị thất thoát do tham nhũng về cho nhà nước…”, bà Nga nêu.

Cũng theo bà Nga, việc phát hiện tham nhũng thông qua tự kiểm tra nội bộ, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới là khâu yếu tồn tại nhiều năm vẫn chưa được khắc phục; việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm về tham nhũng chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao.

Theo báo cáo của UB Tư pháp, số vụ án tham nhũng được phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử chưa phản ánh đúng thực trạng tình hình tham nhũng. Một số địa phương có chuyển biến trong phát hiện, xử lý tham nhũng nhưng chưa đều. Một số vụ án tham nhũng, sai phạm kinh tế lớn ở địa phương không phải do cơ quan điều tra ở địa phương phát hiện mà chủ yếu do cơ quan điều tra cấp trung ương khám phá, điều tra; việc thu hồi tài sản tham nhũng đạt tỷ lệ thấp…

Hơn nữa, số trường hợp phát hiện yếu tố tham nhũng, vụ lợi trong các vụ án kinh tế còn ít, chưa phản ánh đúng bản chất, động cơ, mục đích của người phạm tội. Ủy ban Tư pháp cho rằng, đây là những vấn đề cần được Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đánh giá đúng thực trạng và có giải pháp khắc phục.

Ủy ban Tư pháp cho rằng, trong thời gian tới, tình trạng tiêu cực, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp, “tham nhũng vặt” vẫn chưa bị đẩy lùi.

Đáng lưu ý, khi Đảng và Nhà nước đẩy mạnh công tác phát hiện, xử lý các vụ tham nhũng lớn, “lợi ích nhóm”, “sân sau” thì loại tội phạm này sẽ chuyển sang thủ đoạn đối phó, che giấu dưới các hình thức tinh vi, phức tạp hơn…

Dư luận cử tri cho rằng, trong lĩnh vực cổ phần hóa, mua bán tài sản công, ở nơi nào có hiện tượng “Nhà nước mua đắt, bán rẻ” các tài sản lớn thì ở đó có dấu hiệu của những vụ tham nhũng lớn và đa số các vụ án sai phạm lớn về kinh tế trong giai đoạn vừa qua đều có yếu tố vụ lợi.

Do đó, Chính phủ cần phải tổng kết, đánh giá, nhận diện để dự báo đúng tình hình tham nhũng và đề ra giải pháp phòng, chống hiệu quả, sát với tình hình thực tế. Quá trình xử lý cần chú trọng đến việc điều tra chứng minh yếu tố chiếm đoạt, vụ lợi trong các vụ án kinh tế.

Theo UB Tư pháp, đối với “tham nhũng vặt”, cần xác định rõ trách nhiệm của các bộ trưởng, trưởng ngành trong việc để xảy ra tình trạng “tham nhũng vặt” thuộc lĩnh vực mình phụ trách. Đối với các vụ việc, vụ án tham nhũng lớn dưới hình thức “lợi ích nhóm”, “sân sau”, đề nghị Chính phủ giao Tổng Thanh tra Chính phủ tổng kết, đánh giá, chỉ rõ nguyên nhân, giải pháp. Cùng với đó, cầnchú trọng việc phát hiện, xử lý tham nhũng trong các cơ quan chống tham nhũng và cơ quan bảo vệ pháp luật.

Chủ nhiệm UB Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề cập nội dung thu hồi tài sản từ các vụ án kinh tế, tham nhũng. Theo đó, kết quả được báo cáo dù đã tốt hơn nhưng số liệu cuối cùng, tỷ lệ tài sản thu hồi được vẫn rất thấp so với số thiệt hại tội phạm gây ra.

Theo ông Vũ Hồng Thanh đề cập, ngoài thông tin về vụ đường dây đánh bạc nghìn tỉ của Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam, việc khắc phục tài chính rất tốt thì hầu hết các vụ việc khác, số tiền thu hồi được vẫn rất thấp.

“Cử tri hiện rất quan tâm về vụ AVG, số tiền nhận hối lộ tới nhiều triệu đô cho một đối tượng mà thu hồi mới chỉ 500 triệu đồng thì không biết đến bao giờ mới có thể thu hồi lại đủ mấy triệu đô như thế?” – Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh nêu câu hỏi.