Kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 5.11 tới được coi là yếu tố quan trọng đối với cục diện chiến sự tại Ukraine.
Tương lai của viện trợ quân sự từ Mỹ - quốc gia hậu thuẫn chính của Kyiv - có thể thay đổi lớn, phụ thuộc vào người sẽ ngồi vào ghế lãnh đạo Nhà Trắng. Sự phụ thuộc này không chỉ phản ánh qua các gói viện trợ mà Washington đã và đang cung cấp, mà còn bởi các chính sách dài hạn liên quan đến chiến lược của cuộc chiến.
Tác động từ cuộc bầu cử
Cuộc đua giữa cựu Tổng thống Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, và Phó tổng thống Kamala Harris đại diện đảng Dân chủ, đã làm nổi bật sự khác biệt sâu sắc trong quan điểm về việc hỗ trợ Ukraine. Trump nhiều lần bày tỏ thái độ phản đối tiếp tục viện trợ quân sự, trong khi bà Harris có xu hướng duy trì các chính sách hiện tại của chính quyền Biden, với một số giới hạn nhằm tránh leo thang xung đột với Nga.
Tình trạng thiếu hụt viện trợ nếu Trump đắc cử đang khiến các quan chức và binh lính Ukraine lo lắng. Những lời phát biểu mơ hồ và các lần ca ngợi Tổng thống Nga Vladimir Putin từ ông Trump làm dấy lên lo ngại rằng viện trợ quân sự có thể bị cắt giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho Moscow.
Sự khác biệt trong chính sách và quan điểm
Nếu bà Harris đắc cử, chính quyền mới của bà có khả năng sẽ tiếp tục các cam kết hiện tại, tập trung vào viện trợ quân sự và hỗ trợ kinh tế. Tuy nhiên, việc duy trì chính sách dưới thời ông Biden cũng đi kèm với các giới hạn về sử dụng vũ khí tầm xa, điều đã gây thất vọng cho Kyiv khi muốn tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Trong khi đó, ông Trump đã công khai đưa ra ý tưởng về việc cắt giảm viện trợ quân sự, điều này có thể làm thay đổi cán cân chiến sự, có lợi cho Moscow trong bối cảnh hiện tại.
Viện trợ của Mỹ đã đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống còn của Ukraine trước các cuộc tấn công của Nga. Kể từ khi chiến sự nổ ra vào tháng 2.2022, Mỹ đã cung cấp hơn 59,5 tỉ USD vũ khí và viện trợ khác cho Ukraine. Tuy nhiên, các quan chức ở Kyiv cho rằng các gói viện trợ này thường không được thực hiện đủ nhanh, hoặc số lượng không đáp ứng kịp thời nhu cầu trên chiến trường. Điều này làm suy giảm khả năng duy trì phòng thủ và tổ chức phản công của Ukraine.
Do đó, sự thay đổi về mức độ viện trợ từ Mỹ sẽ có ảnh hưởng sâu sắc đến cục diện cuộc chiến tại Ukraine. Theo tướng Ihor Romanenko, cựu Phó tổng tham mưu trưởng Ukraine, nếu viện trợ được thực hiện nhanh chóng và đầy đủ, Ukraine có thể đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc giữ vững hoặc mở rộng tại các lãnh thổ bị chiếm đóng của mình. Điều này sẽ mang lại cho Kyiv một lợi thế quan trọng trong các cuộc đàm phán hòa bình với Moscow.
Tuy nhiên, trong trường hợp ông Trump đắc cử và cắt giảm viện trợ quân sự, Ukraine có thể bị buộc phải chấp nhận các điều khoản ngừng bắn khó khăn, với một phần lãnh thổ bị kiểm soát bởi Nga. Đây là kịch bản mà nhiều nhà phân tích quân sự lo ngại, khi tiềm lực của Nga vẫn còn rất mạnh, đặc biệt trong việc duy trì và mở rộng chi tiêu quốc phòng.
Kế hoạch của Ukraine và áp lực đàm phán
Trong bối cảnh này, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã xây dựng một “kế hoạch chiến thắng” nhằm quảng bá và thu hút sự ủng hộ từ các quốc gia phương Tây, đặc biệt là Mỹ. Ông Zelensky kỳ vọng chính quyền mới tại Washington sẽ đưa ra các quyết định quan trọng sau cuộc bầu cử, bao gồm cả việc Ukraine xin gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - một bước quan trọng để đảm bảo an ninh quốc gia trong tương lai.
Mặc dù vậy, thực tế chiến trường vẫn là một bài toán khó cho cả Kyiv và Moscow. Cả hai bên đều đối mặt với áp lực lớn về kinh tế và xã hội khi nỗ lực chiến tranh kéo dài. Nga đã phân bổ phần lớn ngân sách cho chi tiêu quốc phòng, trong khi Ukraine phải chịu nhiều thiệt hại về cơ sở hạ tầng năng lượng và giảm sút nguồn lực quân sự. Một số nguồn tin cho rằng Nga có thể đang tìm kiếm sự hỗ trợ từ Triều Tiên (điều mà Moscow và Bình Nhưỡng đều phủ nhận) để bổ sung cho lực lượng chiến đấu của mình, cho thấy sự quyết tâm của Moscow trong việc duy trì và mở rộng quyền kiểm soát.
Triển vọng sau cuộc bầu cử
Dù kết quả bầu cử ra sao, Ukraine vẫn phải đối mặt với một tình hình phức tạp. Nếu bà Harris đắc cử, có thể quan hệ giữa Mỹ và Ukraine sẽ duy trì sự ổn định và các cam kết viện trợ sẽ tiếp tục. Tuy nhiên, nếu ông Trump thắng, việc thay đổi chính sách viện trợ có thể diễn ra, hoặc Washington sẽ tìm cách mới để giải quyết xung độ với Nga - điều này có thể khiến Kyiv mất đi sự hỗ trợ quan trọng từ đối tác chiến lược.
Trong tình huống đó, Tổng thống Zelensky và chính quyền Ukraine sẽ phải tập trung vào chiến lược dài hạn, nhấn mạnh rằng Nga cần phải bị buộc phải đàm phán trên cơ sở không có lợi cho Moscow. Điều này đòi hỏi các đồng minh phương Tây phải tiếp tục cung cấp viện trợ, đặc biệt là các vũ khí và thiết bị quân sự, nhằm đảm bảo rằng Ukraine vẫn có đủ sức mạnh để duy trì phản công và bảo vệ lãnh thổ.
Nhìn chung, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới có thể đóng một vai trò then chốt trong việc định hình tương lai của cuộc chiến tại Ukraine. Sự thay đổi về chính sách và mức độ viện trợ từ Mỹ sẽ không chỉ ảnh hưởng đến quỹ đạo chiến sự mà còn có tác động sâu sắc đến các nỗ lực đàm phán hòa bình và an ninh khu vực.
Với tình hình căng thẳng gia tăng, Kyiv và Moscow đang theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến từ Washington, khi kết quả bầu cử có thể định đoạt bước ngoặt tiếp theo trong cuộc chiến tranh kéo dài này.