Dựa trên dữ liệu do Ngân hàng sinh học Anh (UK Biobank) thu thập, một nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Oxford lưu ý đến khả năng người điều trị khỏi COVID-19 có thể bị giảm chất xám.
UK Biobank khởi động từ năm 2014, là dự án chụp ảnh não cùng một số nội tạng khác nhằm tập hợp thông tin sinh học hỗ trợ hoạt động nghiên cứu nhiều căn bệnh khác nhau.
Trước lúc đại dịch bùng phát, UK Biobank đã chụp ảnh nội tạng của hơn 40.000 cá nhân, đến năm nay dự án mời trở lại hàng trăm người cho lần chụp thứ 2. Nhóm nghiên cứu của Đại học Oxford xem xét ảnh chụp não của 782 cá nhân được mời, trong đó 394 trường hợp có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 sau lần chụp đầu tiên, 388 trường hợp hoàn toàn khỏe mạnh.
Ở nhóm người điều trị khỏi COVID-19, họ ghi nhận tác động đáng kể của vi rút gây bệnh lên não người: làm mất chất xám tại vùng vỏ não rìa liên kết trực tiếp với hệ thống khứu giác và hệ thống vị giác.
Chất xám là thành phần quan trọng trong hệ thần kinh trung ương, về cơ bản kiếm soát hầu hết mọi chức năng não, giúp con người kiểm soát chuyển động, trí nhớ lẫn cảm xúc. Tình trạng bất thường về chất xám có thể ảnh hưởng các tế bào não và kỹ năng giao tiếp.
Ngoài vùng vỏ não rìa liên kết trực tiếp với hệ thống khứu giác và hệ thống vị giác, tại vùng liên quan đến trí nhớ cũng bị mất chất xám làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ sau này.
Phần lớn người điều trị khỏi COVID-19 trong nghiên cứu này đều là ca trung bình, nhẹ hoặc không triệu chứng. Ở nhóm khỏe mạnh không thấy có bất thường về não.
Nhóm nghiên cứu của Đại học Oxford chưa thể xác định hiện tượng mất chất xám là do vi rút lây lan vào não hay do tác động gián tiếp. Họ cho rằng cần tìm hiểu kỹ hơn để xem người điều trị khỏi COVID-19 có gặp vấn đề trí nhớ hay cảm xúc trong dài hạn hay không.
Đây không phải nghiên cứu đầu tiên chứng minh cho nguy cơ vi rút gây COVID-19 “tấn công” não. Một nghiên cứu công bố năm 2020, do Giáo sư Sarah Pett thuộc Đại học London và nhà khoa học Benedict Michael thuộc Đại học Liverpool dẫn dắt thực hiện cũng chỉ ra rằng mắc COVID-19 nặng làm tổn thương não dẫn đến biến chứng như đột quỵ, viêm, rối loạn tâm thần và vài triệu chứng giống mất trí nhớ.