Đầu năm 2021, thị trường cà phê còn nhiều thử thách

Tác giả Nguyễn Quang Bình nêu, cuối năm 2020, Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh đã trở thành hai “thực thể” kinh tế độc lập sau vòng đàm phán cuối cùng thành công. Hai bên cam kết cùng bình đẳng và cùng không áp đặt hạn ngạch lên nhau. Tại Mỹ, Tổng thống Trump chuẩn y gói hỗ trợ nạn nhân đại dịch COVID-19 là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, người lao động và thất nghiệp trong nước. Các động thái này đã giúp giá các sàn cà phê đứng vững tuần qua.

Bước vào năm 2021, các nước châu Âu và Mỹ một mặt tăng tốc phân phối và chích ngừa vắc-xin COVID-19, mặt khác, biến thể mới được phát hiện tại Anh.

Khả năng lây lan của biến thể này nhanh hơn 70%. Nhiều nước châu Âu được đặt trong tình trạng khẩn cấp như Anh Quốc, Đức, Pháp…tất cả đều áp dụng chế độ giãn cách xã hội nghiêm ngặt, cấm tụ tập đông người, hàng quán phải đóng cửa dù giữa những ngày Tết Dương lịch 2021.

Nhìn lại thị trường cà phê 2020, ông Bình nhận định đây là một năm đầy khó khăn.

Hai sàn cà phê phái sinh robusta London và arabica New York ghi nhận thêm một năm có hiệu suất đầu tư giảm. Lợi suất đầu tư trên hai sàn đều âm với London mất 109 USD/tấn hay giảm 7,29% (1.495-1.386). Cũng vậy, New York giảm 11.80 cts/lb tương đương với -260 USD/tấn tức mất 8,43% (140.05-128.25).

Vị thế kinh doanh của các quỹ đầu tư tài chính đến những ngày cuối năm 2020 (22.12) đã chuyển sang dư mua gồm London 4.622 hợp đồng hay 46.220 tấn và New York 20.788 hợp đồng tức 354.228 tấn.

Để tiện so sánh, tác giả này dẫn ra, mức cao kỷ lục vị thế kinh doanh của các quỹ đầu tư trên sàn London gồm dư mua 49.043 và dư bán 57.380 hợp đồng, tương ứng với sàn New York là 58.960 và 113.412 hợp đồng.

Bên cạnh đó, tồn kho cà phê đạt chuẩn ghi nhận những ngày cuối năm 2020 ở sàn arabica New York là 85.195 tấn so với tuần trước là 83.774 tấn. Tồn kho đạt chuẩn robusta thuộc sàn London là 138.070 tấn so với tuần trước là 137.740 tấn chủ yếu hàng từ Brazil.

Đại dịch COVID-19 kéo dài gần cả năm 2020 làm xuất khẩu cà phê Việt Nam thêm năm thứ hai mất kim ngạch xuất khẩu vượt 3 tỉ USD. Tổng cục Thống kê Việt Nam ước xuất khẩu cà phê cả nước tháng 12.2020 chỉ đạt 85.000 tấn, giảm 54,70% so với cùng kỳ 2019. Cả năm 2020, Việt Nam xuất khẩu 1,51 triệu tấn cà phê trị giá 2,7 tỷ Usd, giảm 8,8% về lượng và 7,20% về giá trị so với 2019.

Nhưng tác giả này cho rằng con số giảm xuất khẩu cà phê nguyên liệu (thô) ấy nằm giấu trong khối lượng cà phê chế biến (chừng 180.000 tấn). Năm 2020, Việt Nam đã tăng cường sản xuất và xuất khẩu cà phê chế biến gồm rang xay và hòa tan. Hiệp hội Cà phê và Ca cao Việt Nam (Vicofa) ước tỷ lệ này chừng 12% gồm cả tiêu thụ nội địa và xuất khẩu.

Nếu lấy con số xuất khẩu của Tổ chức Cà phê thế giới (ICO) trong vòng 12 tháng tính đến hết tháng 10.2020, khối lượng xuất khẩu robusta toàn cầu là 2,95 triệu tấn thì của Việt Nam chiếm hơn một nửa. Lượng xuất khẩu cà phê các nhóm arabica trong kỳ đạt gần 4,71 triệu tấn.

Giá cà phê loại 2, tối đa 5% đen vỡ trong năm dao động từ 29-35 triệu đồng/tấn, hiện nay đang quanh mức 33 triệu đồng/tấn.

Biến thể mới của virus SARS-Cov-2 tại châu Âu đang tạo tâm lý hoang mang về tiêu thụ cà phê giảm trong những ngày tới. Các hãng tàu biển lại tăng cước, càng gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu. Nhiều hợp đồng đã mua chờ xuất khẩu chưa đặt được chỗ trên tàu, giá mới của mặt hàng cà phê trong điều kiện giá cước đắt đỏ chưa hình thành rõ ràng. Đó có thể là hai lý do khiến hàng cà phê “ế ẩm” dù là tạm thời.

Trong khi đó, hàng cà phê vụ mới 2020-2021 đang ra mỗi ngày mỗi nhiều, lại gặp Việt Nam đang chuẩn bị đón tết âm lịch vào đầu tháng 2.2021, nên không tránh khỏi áp lực bán từ phía nông dân.
Vào mùa năm nay, tình hình thị trường không như các năm trước. Giá cà phê trong nước nếu có bị ép chăng chính là người thu mua trung gian và giới đầu tư bằng số tiền nhàn rỗi trong thị trường nội địa.

Chính vì vậy, trong tuần này thậm chí cả tháng 1.2021, giá cà phê trong nước có thể thiên về bình giá và đi xuống nhẹ. Trừ khi giá sàn kỳ hạn bộc phát bất ngờ vượt khỏi 1.450 USD/tấn, giá nội địa mới có điều kiện thay đổi giá tăng một cách rõ nét. Nhưng trong thời gian dài hơn cả tháng cho đến tết Tân Sửu, nếu giá cà phê trong nước lên được 34 triệu đồng/tấn là một kỳ vọng không dễ đạt.