Du lịch đầu năm và coronavirus

Hồ Bắc chỉ là tỉnh nhưng có diện tích 187.400 km2, lớn hơn nước Campuchia, dân số gần 60.000.000 người.

Đây là bệnh lạ, lây lan chóng mặt. Chỉ sau hơn tuần được công bố, số người chết đã lên tới 132. Số lây nhiễm hơn 5.494 và lan sang nhiều nước lân cận, có cả Việt Nam và tận châu Âu, châu Mỹ, châu Phi. Dù cố người chết chưa bằng tai nạn giao thông 5 ngày tết ở Việt Nam nhưng báo chí và mạng xã hội tràn ngập thông tin, được cập nhật từng giờ về dịch bệnh. Đã có rất nhiều cố gắng vượt bậc để chống đỡ. Từ việc cấp tốc xây 2 bệnh viên hơn 2.000 giường, đến chuyện tăng cường thêm 500.000 y bác sĩ cho vùng dịch. Từ việc đóng cửa mọi hoạt động vui chơi, giải trí, giao thông công cộng cho đến việc các nghệ sĩ Trung Quốc quyên góp hàng triệu usd cho Vũ Hán.

Bất chấp mọi nỗ lực, dịch bệnh cứ tung hoành vô đối. Số người chết và lây nhiễm gia tăng từng giờ. Các tỉnh đóng cửa giao thông vớ Vũ Hán, kiểu ‘Nội bất xuất, ngoại bất nhập”. Có làng còn đào đường như ngăn giặc. Chính phủ Trung Quốc ra lệnh cấm công dân đi du lịch nước ngoài. Du lịch trong nước và đi công tác nước ngoài vẫn bình thường. Ngành công nghiệp không khói của Trung Quốc và cả thế giới, trong đó có Việt Nam thất thu nặng. Còn hơn cả bom tấn. Năm 2019, hơn 120.000 người Trung Quốc đi du lịch khắp thế giới. Lượng khách chỉ hơn 10o/o thế giới nhưng doanh thu gần 20o/o. Thiệt hại từ dịch bệnh này ước tính con số hàng tỉ usd cho từng nước liên đới.

Việt Nam là nước láng giềng, gần gũi cả địa lý và văn hóa nên cũng ảnh hưởng nặng nề nhất. Các tour du lịch đi Trung Quốc bị hủy toàn bộ. Nhưng ở chiều ngược lại, hàng trăm khách Trung Quốc từ Vũ Hán vẫn kịp đến Đà Nẵng và Nha Trang. Chỉ có một khách sạn ở Đà Nẵng kiên quyết không nhận khách Trung Quốc. Không phải vì kỳ thị mà sợ bệnh lây lan thì sập tiệm.

Khi báo chí phản ánh việc khách từ Vũ Hán đến Việt Nam đi những đâu thì công ty lữ hành tổ chức tour không trả lời. Có thể do không biết. Có thể biết mà không nói vì lý do nào đó. Có người thắc mắc “Tại sao dịch viêm phổi cấp lại bùng phát từ Trung Quốc mà không phải nước khác? Vì sao lại chọn thời điểm cuối năm để tung hoành?”. Cái này thì tôi chịu. Hỏi bạn bè lẫn tra Google cũng không ra câu trả lời. Nếu bùng phát ở mấy nước nhỏ chắc dễ dập tắt hơn. Y tế Trung Quốc, cường quốc thứ 2 thế giới về tổng GDP, cũng đâu đến nỗi nào.

Nói vậy vì đại dịch viêm phổ cấp tính nặng, gọi tắt là SARS, cũng bùng phát từ Trung Quốc. Cụ thể là Hong Kong vào cuối năm 2002, bùng nổ vào tết 2003 và kéo đến hết hè. Sars đã lây lan qua 30 quốc gia, cướp đi mạng sống của 774 người. Thiệt hại về người không quá lớn nhưng thiệt hại về kinh tế tính toán được là 54 tỷ USD. 17 năm sau, bệnh mới bùng phát, có nhiều nét tương đồng về nguồn gốc (từ động vật hoang dã); thời điểm (cuối năm, giáp tết); địa điểm (Trung Quốc); cách ứng xử (lúng túng, thiếu cương quyết)… dù Trung Quốc đã có thêm nhiều thành tựu kinh tế.

Lý Xuân Diện