Hàng ngàn hecta lúa ở Sóc Trăng giảm năng suất do hạn mặn

Sau 3 tháng “đánh cược” với trời để xuống giống lúa vụ 3 (vụ đông - xuân muộn), những ngày này, nhiều nông dân ở huyện Trần Đề bước vào kỳ thu hoạch trong tình trạng “thấy bụi bay mù là biết lúa thất mùa rồi”...

Trưa 21.4, ông Lý Vuông, nông dân ở ấp Tú Điềm, xã Đại Ân 2, huyện Trần Đề (tỉnh Sóc Trăng) ra ruộng thăm lúa trong tâm trạng ngổn ngang, kém vui mặc dù lúa đã chín.

“Trước Tết Nguyên đán 2024 khoảng 20 ngày, tôi xuống giống gần 80 công (gần 80.000m²) lúa OM5451. Thời gian đầu lúa rất đẹp vì còn nước ngọt, nhưng qua Tết ít bữa là nước bị nhiễm mặn nên lúa bị ảnh hưởng rất nhiều. Nếu vụ chính mỗi công thu hoạch được khoảng 1 tấn thì vụ này may lắm mới được 300kg/công thôi, nhưng hạt gạo không no tròn, không đẹp như vụ chính. Năng suất giảm sâu, chất lượng gạo không cao nên bán cũng không được giá. Tính ra mỗi công chúng tôi đầu tư cả triệu đồng, vụ này chắc chắn lỗ nặng”, ông Lý Vuông chia sẻ.

Cùng ở ấp Tú Điềm, trưa 21.4, ông Lý Hoành Thi ra đồng theo dõi máy gặt lúa cho gia đình. Vụ này gia đình ông Thi xuống giống trên 70 công ruộng trước Tết Nguyên đán khoảng 20 ngày. Khi lúa chưa trổ bông thì nước bị nhiễm mặn nên nhiều diện tích lúa của ông bị lép hạt.

Ông Thi cho biết: “Vụ chính năng suất lúa đạt từ 900kg - 1.000kg/công, nhưng vụ 3 này năng suất giảm hơn một nửa trong khi chi phí cho vụ 3 cao hơn vụ chính. Hôm nay tôi kêu máy gặt, giá gặt vụ này cũng như vụ trước là 300.000 đồng/công. Nhưng hiện tại chưa chốt giá vì năng suất lúa thấp hơn so với vụ trước. Sau khi gặt xong, nhận thấy lúa thất mùa thì chủ máy sẽ giảm giá cho chúng tôi chứ họ không lấy như vụ trước. Khi máy gặt đi qua ruộng, nhìn bụi bay mù là biết lúa mất mùa rồi”.

Theo ông Thi, vụ 3 năm ngoái ông không xuống giống, một phần để cho đất nghỉ, một phần sợ bị mất mùa. Nhưng vụ 3 năm nay ông đánh liều xuống giống với tinh thần “5 ăn, 5 thua” và kết quả là thua nhiều hơn ăn.

Trong khi những người xuống giống sớm đang lo lắng khi năng suất giảm, chất lượng lúa không cao, vẫn có một số nông dân xuống giống muộn hơn và cũng đang thấp thỏm khi lúa chưa trổ bông nhưng không còn nước ngọt và đang bị nước mặn đe dọa, nhiều thửa ruộng lúa chết thấy rõ rệt.

Theo ông Lý Vuông, bà con được ngành chức năng khuyến cáo không xuống giống lúa vụ 3 vì nguy cơ hạn, mặn, nhưng do thấy giá lúa tăng cao so với vụ trước nên ông và nhiều nông dân ở đây vẫn quyết làm liều với hy vọng có thể có thêm thu nhập cho gia đình, thay vì bỏ rộng trống chờ mưa xuống mới làm.

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Sóc Trăng, tình hình xâm nhập mặn mùa khô tại Sóc Trăng năm 2023-2024 sớm và ở mức cao hơn so với cùng kỳ mùa khô năm 2022-2023. Do giá lúa tăng cao trong thời gian qua, mặc dù ngành chuyên môn đã có khuyến cáo nhưng một số nông dân vẫn xuống giống lúa vụ 3 vào thời gian cao điểm diễn ra xâm nhập mặn nên nguy cơ rủi ro cao.

Ông Trần Vĩnh Nghi, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở NN-PTNT Sóc Trăng cho biết việc nông dân ở xã Đại Ân, huyện Trần Đề thu hoạch lúa vụ đông - xuân muộn với năng suất giảm một nửa là có thật. Nguyên nhân là lúa sạ giai đoạn này bị hạn mặn rất nặng. Cụ thể, khi nông dân gieo sạ lúa khoảng 1 tháng là nước bắt đầu bị xâm nhập mặn. Thời tiết nắng nóng, khô hạn, nước bị nhiễm mặn nên lúa mất mùa là chuyện dễ hiễu.

Huyện Trần Đề có 512ha, huyện Long Phú 6.030ha lúa đông - xuân muộn, cả hai huyện đều bị hạn mặn khiến lúa mất mùa.

Theo khảo sát của ngành nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng, vụ lúa này năng suất khoảng 5,12 tấn/ha, giảm 50% so với vụ đông - xuân chính. Năng suất như vậy và giá lúa dao động từ 7.500 - 7.800 đồng/kg thì nông dân thu hồi vốn được, không lỗ nhưng không lời.