Luật hóa tài chính phi tập trung để tối ưu nguồn lực từ thị trường mã hóa

Ngày 27.3, Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) tổ chức hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm quản lý, vận hành sàn giao dịch tài sản mã hóa tập trung”. Sự kiện diễn ra ngay trước thềm Nghị quyết về việc triển khai thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa tập trung, dự kiến được ban hành ngày 1.4.2025.

Luật hóa tài chính phi tập trung

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam cho rằng việc thúc đẩy triển khai thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa cùng lúc với việc thúc đẩy Luật Công nghiệp công nghệ số, dự kiến thông qua trong tháng 5.2025, thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc xây dựng khung pháp lý trong lĩnh vực tài sản số.

“Việc luật hóa tài chính phi tập trung giúp đảm bảo tính pháp lý của các tài sản mã hóa, đồng thời thúc đẩy đổi mới công nghệ hội nhập toàn cầu, giúp Việt Nam tối ưu nguồn lực từ thị trường mã hóa đang phát triển sôi động và thực hiện cam kết về phòng chống rửa tiền của Chính phủ”.

Tuy nhiên, đối với các đơn vị vận hành sàn giao dịch, ông Trung cho rằng các quy định pháp lý chặt chẽ có thể đặt ra áp lực chi phí lớn đối với các doanh nghiệp không có đủ tiềm lực tài chính vì chi phí tuân thủ là vấn đề lớn, cần quan tâm khi vận hành sàn giao dịch chứ không chỉ là vốn điều lệ hay phí cấp phép.

Thượng tá Dương Đức Hùng, Phó trưởng phòng Phòng chống khủng bố (Cục An ninh nội địa, Bộ Công an) đánh giá dù Việt Nam chưa ghi nhận các vụ việc cụ thể về tài trợ khủng bố thông qua tiền mã hóa với quy mô lớn, nhưng nguy cơ này là hoàn toàn hiện hữu và đang gia tăng.

Đại diện Bộ Công an đề xuất, để quản lý các sàn giao dịch tài sản mã hóa, bên cạnh việc xây dựng khung pháp lý rõ ràng và toàn diện còn cần sự phối hợp liên ngành, ứng dụng công cụ quản lý tiên tiến và xử lý nghiêm các sàn giao dịch không phép.

“Các cơ quan chức năng, đặc biệt là lực lượng công an, cần tăng cường điều tra và xử lý nghiêm các sàn giao dịch không phép, với mức phạt hành chính cao và truy cứu trách nhiệm hình sự nếu phát hiện liên quan đến tài trợ khủng bố hoặc rửa tiền. Ngoài ra, cần công khai danh sách các sàn không phép trên các phương tiện truyền thông để cảnh báo người dân, phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ internet để chặn truy cập vào những nền tảng này”, thượng tá Hùng nhấn mạnh.

Cần thực thi yêu cầu chặt chẽ về phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố

Ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường (Ủy ban Chứng khoán nhà nước) cho biết dự thảo được xây dựng dựa trên các nghiên cứu từ các thị trường tài sản mã hóa được đánh giá là tiên tiến trên thế giới như Mỹ, châu Âu, Nhật, UAE, Thái Lan và tuân thủ hệ thống các quy định chung của quốc tế về tài chính, công nghệ.

“Đặc biệt, các sàn giao dịch cần tự đánh giá, lựa chọn các tài sản có giá trị, có tính thanh khoản cao để đảm bảo quyền lợi của các nhà đầu tư”, ông Hòa nói.

Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) cho rằng việc xây dựng khung pháp lý quản lý các sàn giao dịch đặt ra yêu cầu phức tạp về việc quản trị rủi ro do tính chất ẩn danh, xuyên biên giới, phi tập trung của tài sản mã hóa.

Tuy nhiên, theo bà Thơ, thực tế trên thế giới cho thấy chi phí phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố cũng là một chi phí lớn đối với các đơn vị vận hành các sàn giao dịch.

“Vì vậy, NHNN đã tham mưu, đề xuất quy định các sàn giao dịch phải thực thi nhiều yêu cầu chặt chẽ về phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố trên cơ sở quy định pháp luật và chuẩn mực quốc tế. Cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện tốt các nghĩa vụ này”, bà Thơ cho biết.

Việt Nam có cơ hội bứt phá trên thị trường tài chính phi tập trung

Theo TS Wayne Huang, đồng sáng lập, CEO XREX - đơn vị tư vấn dịch vụ theo dõi phòng chống rửa tiền cho chính quyền Đài Loan và chính phủ Singapore, Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lớn để bứt phá trên thị trường tài chính phi tập trung nhờ mức độ chấp nhận và sự phổ biến của tài sản mã hóa trong cộng đồng Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Wayne Huang cho rằng cơ quan chức năng cũng cần cân nhắc sự cân bằng, tránh quy định quá chặt chẽ sẽ khiến các doanh nghiệp khó hoạt động nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ nghĩa vụ về phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và các quy định pháp lý khác.

Ông Wayne bày tỏ, khi được luật định rõ ràng, thị trường tài sản số sẽ được tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ nhờ sự hỗ trợ an ninh hệ thống tiên tiến, bao gồm sự giám sát của chính phủ, kiểm toán độc lập, chứng nhận chuyên nghiệp và bảo hiểm để giảm thiểu các rủi ro an ninh mạng. Lớp hỗ trợ hệ thống mới này sẽ giúp giảm rủi ro và tăng cường sự tin tưởng của người dân.

Theo ông Beat Schuerch, CEO Quỹ đầu tư Dragon Capital, cáo bạch nghiên cứu (whitepaper) về Chứng chỉ quỹ EFT được token hóa, thí điểm về blockchain và tài sản số đã được nghiên cứu trong bối cảnh Việt Nam đang có những chuyển động tích cực trong lĩnh vực công nghệ số.

“Về chính sách, chúng tôi nhận thấy sự cởi mở của Chính phủ trong việc triển khai thí điểm sàn giao dịch tài sản số nhằm thúc đẩy sự phát triển năng động của thị trường vốn và bắt kịp xu thế toàn cầu. Về góc độ thị trường, chúng tôi thấy rõ tiềm năng lớn đến từ chính các nhà đầu tư Việt Nam - những người trẻ, nhanh nhạy với công nghệ và luôn sẵn sàng thử nghiệm cái mới. Dragon Capital tin rằng loại hình sản phẩm đầu tư mới sẽ mang lại cơ hội đầu tư minh bạch, an toàn, hiện đại và hiệu quả cho hàng triệu nhà đầu tư”, ông Beat Schuerch nói.