Malaysia bắt 11 người Duy Ngô Nhĩ vượt ngục, Trung Quốc đòi trao trả

Ba nguồn tin giấu tên cho Reuters biết: Malaysia bắt giam 11 người Duy Nhô Nhĩ ở phía bắc nước này trong vài tuần qua, và nói hai bên Malaysia-Trung Quốc đã bàn chuyện trục xuất nhóm vượt ngục.

Nhiều đoàn ngoại giao phương Tây cũng đã thuyết phục chính phủ Malaysia không trao trả nhóm vượt ngục về Trung Quốc. Một nguồn tin nói“Malaysia bị Trung Quốc gây sức ép mạnh để trao trả họ cho Trung Quốc, chứ không cho Thái Lan”.

Hai nguồn tin nói Malaysia chưa quyết có trao trả 11 người vừa bị bắt cho Trung Quốc hay không, trong khi nguồn tin thứ 3nói rất có khả năng họ bị đưa về Trung Quốc.Nguồn này cũng nói Malaysia lưỡng lựvì Trung Quốc “thiếu minh bạch” về những điều đãxảy ra với những người trước đây bị trao trả về Trung Quốc.

Thủ lĩnh người Duy Ngô Nhĩ lưu vong Rebiya Kadeer kêu gọi Thái Lan và bất kỳ nước nào tìm thấy người Duy Ngô Nhĩ thì hãyđối xử với họ theo luật pháp quốc tế, và không trao trả họ về Trung Quốc.

Văn phòng Thủ tướng Malaysia, Bộ Nội vụ Malaysia và Bộ Ngoại giao Trung Quốc từ chối bình luận với Reuters. Trung Quốc trước đây đã đề nghị Thái Lan “mau chóng đưa chúng ra trước công lý”, ý nói 20 người vượt ngục.

Hồi tháng 11.2017, bằng cách đục lỗ ở tường và dùng chăn bệnlàm dây thừng, 20 người Duy Ngô Nhĩ đã trốn khỏi một nhà tù tại một vùng gần biên giới Thái Lan-Malaysia.

Nhóm vượt ngục thuộc nhóm hơn 200 người Duy Ngô Nhĩ bị bắt ở Thái Lan năm 2014. Một số người tự nhận là công dân Thổ Nhĩ Kỳ và đề nghị được đưa qua nước này, nhưng hơn 100 người bị đưa về Trung Quốc hồi tháng 7.2015, điều khiến cộng đồng quốc tế lên án, trong khi các các tổ chức nhân quyền bày tỏ sự lo sợ họ bị tra tấn ở Trung Quốc.

Hai ngày sau vụ vượt ngục, Malaysia nói đã bắt được một người Duy Ngô Nhĩ vượt biên giới vào bang Kedah (phía bắc Malaysia) và sẽ trao trả người này cho Thái Lan. Nhưng từ đó, Malaysia, nước cóđông tín đồ Hồi giáo không cho biết có bắt thêm người Duy Ngô Nhĩ nào không.

200 người Duy Ngô Nhĩ bị chính quyền Thái Lan giam nhốt - Ảnh:Bangkok Post

Trong quá khứ, Malaysia đã giải giao vài người Duy Ngô Nhĩ bị bắt về Trung Quốc. Hồi tháng 9.2017, Phó thủ tướng Ahmad Zahid Hamidi nói từ năm 2011Malaysia đã bắt giữ 29 “tay nổi dậy” Duy Ngô Nhĩ dính líu bọn khủng bố tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) và đã trục xuất nhóm này về Trung Quốc, theo hãng thông tấn Bernama của nhà nước Malaysia.

Năm 2014, Malaysia bắt 155 người Duy Ngô Nhĩ, cóhơn một nửa là trẻ em, sau khi tìm thấy họ chen chúc trong 2 căn hộ ở thủ đô Kuala Lumpur. Chưa rõ họ đã bị về Trung Quốc hay chưa.

Theo Reuters, Bắc Kinh cáo buộc các phần tử ly khai thuộc cộng đồng thiều số Duy Ngô Nhĩ âm mưu tấn công người Hán đa số ở vùng Tân Cương (phía tây Trung Quốc) và ở các vùng khác.

Nhưng Trung Quốc bị cáo buộc ngược đãi nhân quyền ở Tân Cường, tra tấn người Duy Ngô Nhĩ bị bắt, và kiểm soát chặt hoạt động tôn giáo-văn hóa của cộng đồng người thiểu số Duy Ngô Nhĩ (nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và theo đạo Hồi). Trung Quốc đã bác bỏ các cáo buộc này.

Nhiều năm qua, đã có hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người Duy Ngô Nhĩ nổi dậy ở Tân Cương, rồi bí mật tìm đến các nước Đông Nam Á để có thểđếnThổ Nhĩ Kỳ.