Mỹ khơi mào 'cuộc chiến thương mại' với EU, Canada, Mexico

Sắc lệnh áp mức thuế 25% cho thép và 10% cho nhôm nhập khẩu của Mỹ chính thức có hiệu lực từ ngày 23.3, nhưng Tổng thống Donald Trump đã có hai lần quyết định miễn thuế này cho Canada, Mexico, EU. Ngày 29.5, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross thông báo ba đối tác này sẽ bị đánh thuế nhôm - thép sau khi thời gian miễn trừ đã hết (ngày 1.6).

Lãnh đạo Canada, Mexico cùng EU đã lập tức có phản ứng. Thủ tướng Canada Justin Trudeau phát biểu trong một buổi họp báo: “Tôi nói rõ ràng: Những thuế này là không thể chấp nhận được. Canada đã là đồng minh vững chắc nhất của Mỹ trong 150 năm qua”.

Tham gia họp báo cùng Thủ tướng Trudeau, Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland cho biết nước này sẽ áp thuế 10%- 25% lên hàng hóa Mỹ trị giá khoảng 12,8 tỉUSD, bao gồm nhôm và thép, một số sản phẩm nông nghiệp cùng hàng tiêu dùng. Thuế này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1.7.

Bộ kinh tế Mexico cũng chỉ trích động thái của Washington, đồng thời công bố một phần danh sách hàng Mỹ mà nước này sẽ đánh thuế, trong đó có thịt lợn, táo và các loại phô mai.

Canada và Mexico đang trong quá trình tái đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) với Mỹ. Tạp chí Politico nhận định quyết định khởi động lại việc đánh thuế nhôm - thép với hai đối tác này cho thấy chính quyền Tổng thống Trump đã từ bỏ hy vọng kết thúc đàm phán NAFTA trong tương lai gần.

EU cũng thất vọng với Washington. Bà Cecilia Malmstrom, Ủy viên phụ trách thương mại của EU được giao nhiệm vụ đàm phán để khối này được Mỹ miễn trừ thuế nhôm - thép vĩnh viễn, cho biết: “Hôm nay là một ngày buồn cho thương mại thế giới. Trong suốt nhiều lần đối thoại, phía Mỹ luôn tìm cách dùng những đe dọa áp đặt hạn chế thương mại để đòi hỏi EU nhượng bộ. Đây không phải là cách chúng tôi làm ăn, và chắc chắc cũng không phải là cách hành xử giữa các đối tác lâu năm, giữa bạn bè và đồng minh”.

Trong khi đó, Chủ tịch Uỷ ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker tuyên bố EU sẽ kiện lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và triển khai kế hoạch đánh thuế hàng Mỹ đã được chuẩn bị từ trước. Các mức thuế dự kiến sẽ được áp dụng từ giữa tháng 6, nhắm vào đối tượng chủ yếu là sản phẩm sắt - thép và nông nghiệp.

Kế hoạch áp thuế của chính quyền Tổng thống Trump cũng đem lại lo ngại cho giới nghị sĩ Quốc hội Mỹ. Theo ông Kevin Brady, Chủ tịch Ủy ban Chính sách và Tài chính Hạ viện: “Hành động này đặt người lao động và các gia đình Mỹ, những người có công việc phụ thuộc vào những sản phẩm nhập từ các đối tác thương mại quan trọng trên, vào nguy hiểm. Nó cũng gây hại đến nỗ lực tạo ra nhiều việc làm trả lương tốt hơn bằng cách bán nhiều sản phẩm do nước ta sản xuất cho khách hàng ở những nước trên”.

Hành động làm leo thang căng thẳng thương mại với Canada, Mexico và EU mà Washington vừa thực hiện chắc chắn sẽ là vấn đề được bàn luận chính tại hội nghị các Bộ trưởng tài chính Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7). Bộ trưởng Thương mại Mỹ Steven Mnuchin nhiều khả năng sẽ nhận phải phàn nàn từ các đối tác.