NASA yêu cầu ngừng bán bụi mặt trăng được lấy từ dạ dày những con gián

NASA đã yêu cầu RR Auction tạm dừng việc bán mẫu bụi mặt trăng được phi hành gia Neil Armstrong thu thập trong sứ mệnh Apollo 11 vào năm 1969. Mẫu bụi mặt trăng được bán đấu giá bởi RR Auction, công ty có trụ sở tại New Hampshire chuyên về các kỷ vật trong không gian. Bụi Mặt trăng là một trong những điểm nổi bật của phiên đấu giá của RR Auction, mở vào ngày 26.5 và kết thúc vào ngày 23.6.

Mẫu bụi mặt trăng này nằm trong số mẫu vật mà các phi hành gia của sứ mệnh Apollo 11, những người đầu tiên đi bộ trên bề mặt Mặt trăng, mang về Trái đất vào năm 1969. Mẫu bụi được thu thập cẩn thận từ dạ dày của ba con gián Đức (blattella germanica).

“NASA khẳng định quyền sở hữu hợp pháp đối với các mẫu vật, bao gồm cả bụi mặt trăng của sứ mệnh Apollo 11... dựa trên thông tin và tài liệu được cung cấp về mẫu đất và bằng chứng liên quan đến các hoạt động của NASA vào thời gian đó. Rõ ràng không thể phủ nhận các vật liệu bao gồm thí nghiệm thuộc sở hữu của NASA”, một luật sư tại Văn phòng cố vấn của NASA đã viết trong bức thư gửi cho RR Auction.

Ban đầu, RR Auction đã từ chối yêu cầu của NASA về việc ngừng bán và yêu cầu cơ quan này giải thích rõ hơn về quyết định này, cả về mặt thực tế và pháp lý. Tuy nhiên sau khi trao đổi thêm, công ty này đã thay đổi lập trường.

“Giá trị lịch sử và vai trò mà bụi mặt trăng được lấy từ những con gián đối với chương trình vũ trụ của Mỹ là không thể nghi ngờ. Mặc dù RR Auction không có quan điểm về tính hợp pháp trong các tuyên bố của NASA về quyền sở hữu chúng nhưng công ty quyết định thu hồi lô hàng để các bên giải quyết quyền sở hữu một cách rõ ràng”, Mark Zaid, luật sư của RR Auction, cho biết.

Trước khi tổ chức bán đấu giá vào ngày 26.5, RR Auction dự kiến mẫu vật mặt trăng và gián sẽ bán được với giá 400.000 USD. Vào thời điểm lô mẫu vật được thu hồi, nó đã nhận được 12 lượt đặt giá với tổng giá trị 36.300 USD.

Những tài liệu và mẫu vật đang được tranh chấp là những gì còn sót lại từ nghiên cứu cuối cùng của Brooks-Wallace về các tác động của bụi mặt trăng lên gián Đức. Để hiểu lý do tại sao một số bụi mặt trăng lại nằm trong đường tiêu hóa của những con gián Đức, chúng ta cần biết khái niệm ngắn gọn về “bọ Mặt trăng”.

Trong khi hầu hết các nhà sinh vật học chắc chắn rằng Mặt trăng không có bất kỳ sự sống nào, họ cũng không thể loại trừ hoàn toàn việc các phi hành gia của sứ mệnh Apollo 11 sẽ mang về vi khuẩn hay “bọ Mặt trăng” có thể đe dọa sự sống trên Trái đất. Vì vậy, phi hành đoàn, tàu vũ trụ và mọi thứ trở về cùng họ được cách ly trong 21 ngày, bắt đầu từ thời điểm rời khỏi Mặt trăng.

Bên trong Phòng thí nghiệm Tiếp nhận Mặt trăng, một cơ sở đặc biệt mà NASA xây dựng để cách ly con người và vật chất trở về từ thế giới bên ngoài, các phi hành gia đã trải qua các cuộc kiểm tra y tế. Trong khi đó, các sinh vật không xương sống như cá, chuột, gián… được tiếp xúc với đá và bụi Mặt trăng để xem chúng sẽ phản ứng như thế nào.

Khoảng 10% trong số 22 kg đá Mặt trăng do sứ mệnh Apollo 11 mang về đã được phân bổ cho các thử nghiệm có tính phá hủy. Sau khi cho cá và côn trùng ăn, không ai mong đợi được nhìn thấy vật chất Mặt trăng đó một lần nữa.

Brooks-Wallace, nhà côn trùng học từ Đại học St. Paul đã được NASA ký hợp đồng để nghiên cứu sâu hơn về loài gián ăn bụi Mặt trăng. Mặc dù thời gian cách ly đã hết mà không có động vật nào chết do tiếp xúc với vật chất từ Mặt trăng, nên NASA muốn tìm hiểu đầy đủ hơn về bất kỳ tác động xấu nào mà vật chất ngoài Trái đất có thể gây ra.

Vì vậy, trong khi các nhà khoa học khác trên thế giới chờ đợi để nhận đá và bụi Mặt trăng nguyên sơ để nghiên cứu, thì Brooks là người đầu tiên được tin tưởng giao cho các mẫu bụi Mặt trăng, dù chúng nằm bên trong 8 con gián.

Mặc dù Brooks nói rằng có thể nhìn thấy bụi Mặt trăng bên trong côn trùng bằng mắt thường, nhưng bà đã mổ xẻ chúng để chuẩn bị các slide mô học cho việc nghiên cứu bằng kính hiển vi. Bà đã làm việc với một nhóm gián được cho ăn thức ăn thông thường, cùng với một số khác ăn chất bẩn Mặt trăng đã được khử trùng.

“Tôi không tìm thấy bằng chứng nào về các tác nhân lây nhiễm”, bà nói với báo chí vào thời điểm đó và nói thêm rằng không có dấu hiệu nào cho thấy đất Mặt trăng là độc hại hay nguy hiểm đối với gián.

Bất chấp những lời khuyên về sức khỏe, Brooks vẫn tiếp tục việc nghiên cứu của mình, giữ lại các phiến kính và xác gián. Bà nghỉ việc tại trường đại học vào năm 1986, nhưng trước đó đã thu thập lại những gì còn lại từ nghiên cứu về bụi Mặt trăng.

Theo đó, Brooks đặt “mẫu bụi Mặt trăng được thu hồi từ các thử nghiệm sinh học” vào một lọ thủy tinh nhỏ và bảo quản xác ba con gián Đức. Sau đó, bà treo những vật lưu niệm trên một bức tường trong nhà, nơi chúng vẫn được lưu giữ trong nhiều năm. Brooks qua đời tại nhà riêng vào năm 2007 ở tuổi 89.

Vào năm 2010, ba năm sau khi Brooks qua đời, gia đình bà đã ký gửi những con gián và bụi mặt trăng cho Phòng trưng bày Regency-Superior cũ ở Beverly Hills, California, nơi đã bán lô mẫu vật này với giá 10.000 USD.

“NASA không biết về cuộc đấu giá như vậy. Quan trọng hơn, cuộc đấu giá không làm cho việc bán các mặt hàng tiềm năng này trở nên hợp pháp hoặc hợp pháp. Việc tiếp tục bán các mặt hàng này là một sự định đoạt tài sản của NASA không đúng và bất hợp pháp”, luật sư của NASA viết về vụ mua bán từ 12 năm trước.

Vào tháng 4 năm nay, Bonhams đã bán đấu giá một mẫu siêu nhỏ của bụi mặt trăng Apollo 11 với giá 504.375 USD. Trong phiên đấu giá đó, các mẫu bụi mặt trăng đã được NASA đưa cho một nhà sưu tập sau một loạt vụ kiện tụng. Trước đó, ba viên sỏi nhỏ được mang về bởi tàu thăm dò Luna 16 của Liên Xô đã được Sotheby's bán với giá 855.000 USD vào năm 2018.