Nếu một ứng cử viên hay tổng thống đắc cử ở Mỹ qua đời, điều gì xảy ra?

Theo Reuters, dưới đây là cách luật pháp Mỹ và các quy tắc của đảng giải quyết các tình huống đó:

Cuộc bầu cử ngày 3.11 có thể bị hoãn lại không?

Có, nhưng điều đó rất khó xảy ra. Hiến pháp Mỹ trao cho Quốc hội quyền quyết định ngày bầu cử. Theo luật của Mỹ, cuộc bầu cử diễn ra vào ngày thứ Ba đầu tiên sau ngày thứ Hai đầu tiên của tháng 11, bốn năm một lần.

Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát gần như chắc chắn sẽ phản đối việc trì hoãn cuộc bầu cử, ngay cả khi Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đã bỏ phiếu làm như vậy. Cuộc bầu cử tổng thống chưa bao giờ bị hoãn lại.

Điều gì xảy ra nếu một ứng cử viên qua đời trước cuộc bầu cử?

Cả Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ và Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa đều có các quy tắc kêu gọi các thành viên của họ bỏ phiếu cho một ứng cử viên thay thế. Song có thể là quá muộn để thay một ứng cử viên kịp thời cho cuộc bầu cử.

Bỏ phiếu sớm đang được tiến hành với hơn 2,2 triệu phiếu bầu, theo Dự án Bầu cử Mỹ tại Đại học Florida. Thời hạn thay đổi lá phiếu ở nhiều bang cũng trôi qua; lá phiếu qua thư dự kiến ​​sẽ được sử dụng rộng rãi do đại dịch coronavirus, đã được gửi đến cử tri ở hai chục bang.

Trừ khi Quốc hội trì hoãn cuộc bầu cử, các cử tri vẫn sẽ lựa chọn giữa ông Trump của đảng Cộng hòa và Joe Biden thuộc đảng Dân chủ ngay cả khi một người chết trước ngày 3.11. Thế nhưng, nếu người chiến thắng đã qua đời, một loạt câu hỏi mới sẽ xuất hiện.

Điều gì xảy ra nếu một ứng cử viên qua đời trước khi cử tri đoàn bỏ phiếu?

Theo hệ thống Đại cử tri đoàn, người chiến thắng trong cuộc bầu cử được xác định bằng cách đảm bảo đa số "phiếu đại cử tri" được phân bổ cho 50 tiểu bang và quận Columbia theo tỷ lệ dân số của họ.

Các đại cử tri đoàn sẽ nhóm họp vào ngày 14.12 để bỏ phiếu bầu tổng thống. Người chiến thắng phải nhận được ít nhất 270 trong tổng số 538 phiếu bầu của cử tri đoàn.

Các phiếu đại cử tri của mỗi tiểu bang thường dành cho người chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu phổ thông ở tiểu bang đó. Một số tiểu bang cho phép đại cử tri bỏ phiếu cho bất kỳ ai họ chọn, nhưng hơn một nửa số tiểu bang ràng buộc đại cử tri bỏ phiếu cho người chiến thắng.

Hầu hết các luật của tiểu bang ràng buộc các cử tri không xem xét phải làm gì nếu một ứng cử viên qua đời. Luật của tiểu bang Michigan yêu cầu các đại cử tri bỏ phiếu cho các ứng cử viên chiến thắng xuất hiện trên lá phiếu. Ngược lại, luật Indiana quy định rằng các đại cử tri nên chuyển sang người thay thế trong đảng nếu ứng cử viên đã chết.

Trong trường hợp ứng cử viên qua đời, đảng đối lập có thể đặt vấn đề trước tòa án liệu các đại cử tri bị ràng buộc có được phép bỏ phiếu cho người thay thế hay không,

Lara Brown, Giám đốc Trường Cao học Quản lý Chính trị tại Đại học George Washington, cho biết: "Câu hỏi thú vị nhất thực sự sẽ là Tòa án Tối cao sẽ xử lý một cuộc tranh cãi này như thế nào?".

Justin Levitt, giáo sư tại Trường Luật Loyola (Mỹ), cho rằng không có khả năng một đảng cố gắng chống lại ý chí của cử tri nếu rõ ràng một ứng cử viên cụ thể đã thắng cử.

Điều gì sẽ xảy ra nếu người chiến thắng chết sau khi cử tri đoàn đã bỏ phiếu, trước khi Quốc hội chứng nhận cuộc bỏ phiếu đó?

Sau khi cử tri đoàn bỏ phiếu, Quốc hội vẫn phải triệu tập vào ngày 6.1 để chứng nhận kết quả. Nếu một ứng cử viên tổng thống giành được đa số phiếu đại cử tri và sau đó qua đời, không rõ Quốc hội sẽ giải quyết tình hình như thế nào.

Bản sửa đổi thứ 20 của Hiến pháp nói rằng phó tổng thống đắc cử sẽ trở thành tổng thống nếu tổng thống đắc cử qua đời trước ngày nhậm chức. Thế nhưng, câu hỏi pháp lý mở rằng liệu một ứng cử viên có chính thức trở thành "tổng thống được bầu" sau khi giành được phiếu bầu của cử tri đoàn, hay chỉ sau khi Quốc hội chứng nhận số phiếu bầu.

Nếu Quốc hội bác bỏ phiếu bầu cho một ứng cử viên đã qua đời và không thấy ai giành được đa số phiếu thì Hạ viện sẽ chọn tổng thống tiếp theo, lựa chọn trong số ba người lấy phiếu đại cử tri hàng đầu.

Mỗi phái đoàn tiểu bang được một phiếu, có nghĩa là dù đảng Dân chủ chiếm đa số nhưng đảng Cộng hòa đang nắm lợi thế trong một cuộc bầu cử ngẫu nhiên, vì họ kiểm soát 26 trong số 50 phái đoàn tiểu bang. Tất cả 435 ghế Hạ viện sẽ được bầu vào tháng 11, nên kết quả của Quốc hội tiếp theo vẫn chưa rõ.

Chưa có ứng cử viên chiến thắng nào từng chết sau cuộc bầu cử và trước khi nhậm chức. Trường hợp gần nhất xảy ra vào năm 1872, khi Horace Greeley qua đời vào ngày 29.11, vài tuần sau khi thua cuộc bầu cử trước Ulysses Grant. 66 phiếu đại cử tri mà Horace Greeley kiếm được cuối cùng đã chia phần lớn cho người bạn đồng hành đang tranh cử và các ứng cử viên nhỏ khác.

Điều gì sẽ xảy ra nếu một tổng thống đắc cử qua đời hoặc mất khả năng lao động sau khi Quốc hội đã chứng nhận kết quả?

Theo Hiến pháp Mỹ, một tổng thống đắc cử sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20.1, hai tuần sau khi Quốc hội chứng nhận kết quả. Nếu tổng thống đắc cử qua đời, phó tổng thống đắc cử sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20.1.

Nhân Hoàng