Những thách thức trong cuộc chiến chống quấy rối tình dục tại Trung Quốc

Đầu năm 2018, nữ học giả La Thiến Thiến đứng lên tố cáo vào 12 năm trước, ông Trần Tiểu Vũ, cựu giảng viên đại học Hàng không vũ trụ Bắc Kinh (BUAA), lúc phụ trách hướng dẫn cô La (đang theo học chương trình tiến sĩ), đã có hành vi quấy rối tình dục với cô và 6 nữ học viên khác.

Nữ học giả cho biết bản thân rất ngạc nhiên khi vụ việc của mình đã lan truyền khắp Trung Quốc, truyền cảm hứng cho những phụ nữ khác đứng lên tố cáo hành vi quấy rối tình dục trong trường học và tạo ra phong trào “#Metoo” tại Trung Quốc.

Theo các nhà hoạt động, nỗ lực phanh phui những vụ quấy rối tình dục thường bịthờ ơ lẫn phản đối. Tuy nhiên, vụ việc của nữ học giả La lại không bị tình trạng này.

Bài đăng tố cáo của cô trên mạng Weibo có 3 triệu lượt xem chỉ trong vài giờ đăng. Mười ngày sau, BUAA công bố tước bỏ tư cách giảng viên của ông Trần Tiểu Ngũ.

Những cụm từ “Metoo” hay “Metoo in China” bắt đầu phổ biến trên mạng xã hội, với ngày càng nhiều người lên tiếng tố cáo hành vi quấy rối tình dục. Hơn 50 giáo sư đến từ 30 trường đại học đã cùng kýtên chống lại nạn quấy rối tình dục. Phản ứng lại, Bộ Giáo dục Trung Quốc khẳng định không tha thứ cho hành vi quấy rối và sẽ lập một cơ chế ngăn chặn quấy rối tình dục trong trường học.

Kiểm duyệt “mềm”

Hiện tại, Trung Quốc vẫn chưa có một định nghĩa pháp lý về quấy rối tình dục cũng như quy định xử lý những vụ quấy rối xảy ra tại trường học và công sở. Đây cũng là vấn đề nhạy cảm ở quốc gia châu Á này. Trong chiến dịch chống tham nhũng của Bắc Kinh, hàng tá quan tham sa lưới bị cáo buộc “ăn bánh trả tiền”, dùng tiền đổi tình dục, thậm chí cưỡng hiếp trẻ vị thành niên.

Khi phong trào “#Metoo” có động lực phát triển (vụ cô La),đã bắt đầu có sựkiểm duyện các nội dung trực tuyến liên quan để đảm bảo chúng “không đi sai đường”. Trong vòng vài tuần qua, hàng trăm bài đăng mạng xã hội có kèm hashtag “Metoo in China” đã bị xóa, những diễn đàn với chủ đề tương tự cũng bị đóng.

Cô Sandra Fu, người chuyên theo dõi các xu hướng trên Internet tại Trung Quốc của trang China Digital Times, cho biết: “Những người sử dụng có thể tiếp tục bàn luận trên nhiều kênh mới. Do đó, tôi gọi đây là “kiểm duyệt mềm””.

Không những vậy, cô Tiếu Mỹ Lệ, người viết thư ngỏ về trường cũ là đại học Truyền thông Trung Quốc lên án nạn quấy rối tình dục, cho biết những sinh viên ký vào thư ngỏ của cô đều bị giảng viên mời lên làm việc và bị hỏi rằng liệu có bị “thế lực bên ngoài” nào tác động hay không.

Tuy phong trào “#Metoo” đã làm rung chuyển giới nghệ thuật, giới truyền thông lẫn giới chính trị toàn cầu, nhưng tại Trung Quốc, nó tập trung chủ yếu tại trường học. Các nhà hoạt động đang cố gắng thúc đẩy phong trào này ở công sở, nơi đang tổ chức những đợt huấn luyện cách đối phó với quấy rối tình dục.

Theo cô Trương, một nhà cung cấp các ứng dụng âm thanh tại Bắc Kinh, nhiều người sợ mất việc nếu lên tiếng tố cáo, tuy nhiên “#Metoo” đã giúp nâng cao nhận thức của mọi người.