Phải giải ngân ít nhất 95% trong hơn 711 nghìn tỉ đồng vốn đầu tư công năm 2023

Sáng 21.2, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc đôn đốc đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng nêu rõ, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến rất phức tạp, nhanh chóng, khó đoán định, trong khi nước ta quy mô nền kinh tế còn khiêm tốn, trong nội tại vẫn còn nhiều khó khăn. Nhìn chung, tình hình có những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn.

Thủ tướng cho rằng một trong những giải pháp là thúc đẩy đầu tư công, giải ngân đầu tư công vừa là nguồn lực, vừa là động lực phát triển, song đây vẫn là nhiệm vụ nặng nề, triển khai khó khăn, là vấn đề trăn trở kéo dài nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ.

Theo báo cáo của Bộ KH-ĐT, năm 2022 giải ngân cao nhất so với các năm trước đây, tăng khoảng 23,5% (103 nghìn tỉ đồng) so với năm 2021.

Năm 2022, tổng số vốn ngân sách nhà nước (NSNN) các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã phân bổ, giao kế hoạch chi tiết cho các nhiệm vụ, dự án là 551.378,2 tỉ đồng, đạt 95,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (vốn trong nước đạt 94,8% kế hoạch, vốn nước ngoài đạt 99,9% kế hoạch).

Số vốn NSNN còn lại chưa phân bổ là 28.668,5 tỉ đồng (bằng 4,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao), chủ yếu là vốn cân đối ngân sách địa phương (NSĐP). Ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSNN đến ngày 31.1.2023 là 541.857,5 tỉ đồng, đạt xấp xỉ 93,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong đó có 8 bộ, cơ quan trung ương và 30 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt 100% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao và 40/51 bộ, cơ quan trung ương và 24/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức trung bình của cả nước (93,42%).

Về giải ngân vốn đầu tư công năm 2023, báo cáo cho biết, kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2023 được Quốc hội quyết nghị là 711.684,3 tỉ đồng. Trong đó, số vốn chưa phân bổ chi tiết là 4.640,1 tỉ đồng vốn NSTƯ.

Theo Bộ KH-ĐT, năm 2023 là năm có nhiều khó khăn, thách thức như: Khối lượng công việc nhiều hơn; quy mô vốn đầu tư công năm 2023 tăng khoảng 23% (khoảng 130 nghìn tỉ đồng) so với kế hoạch năm 2022 và tăng khoảng 250 nghìn tỉ đồng so với kế hoạch năm 2021. Trong đó lượng vốn Chương trình mục tiêu quốc gia rất lớn (bao gồm kế hoạch năm 2023 và toàn bộ số vốn năm 2022 chưa giải ngân được Quốc hội cho phép chuyển sang năm 2023).

Ngoài ra, các yếu tố như giá cả nguyên nhiên vật liệu dự báo biến động khó lường, tác động trực tiếp đến hoạt động đầu tư xây dựng, thi công của các nhà thầu… cũng có thể tác động không thuận đến công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2023.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho biết, năm 2022, TP.HCM được giao vốn 54.000 tỉ nhưng khả năng cân đối của thành phố là 37.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến ngày 31.1 mới giải ngân được 71,3%, tương đương 26.636 tỉ đồng. Như vậy không đạt mục tiêu là 95% nhưng có tăng so với năm 2021 là 6.900 tỉ đồng, tăng 35%.

Nguyên nhân chính là thủ tục dự án, thủ tục xây dựng, phân bổ vốn của Thành phố trong năm 2022 làm chậm. Nhiều dự án kéo dài nên giá đất tăng, dẫn đến GPMB chậm, vừa không GPMB được vừa ảnh hưởng đến tiến độ xây lắp; giá vật liệu tăng ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng; thủ tục thuộc một số dự án ODA chậm. Nhưng bao trùm là trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc chuẩn bị hồ sơ, đánh giá các tình huống phát sinh, chủ động tháo gỡ còn chậm.

“Lần họp trước TPHCM đã báo cáo và nhận trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ, TP.HCM đã tiến hành xem xét trách nhiệm các cán bộ đứng đầu các tổ chức còn triển khai chậm”, ông Mãi nêu.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng cho rằng phải linh hoạt để lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh khó khăn, thách thức. Một trong những giải pháp là thúc đẩy đầu tư công, giải ngân đầu tư công vừa là nguồn lực, vừa là động lực phát triển, song đây vẫn là nhiệm vụ nặng nề, triển khai khó khăn, là vấn đề trăn trở kéo dài nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ.

Theo Thủ tướng, giải ngân đầu tư công có ý nghĩa quan trọng về nhiều mặt, góp phần tháo gỡ các nút thắt về hạ tầng giao thông, giáo dục, văn hóa, y tế, xã hội…; duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn; kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng...

Thủ tướng cho hay, công việc giải ngân vốn đầu tư công và triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội ngày càng nặng nề khi tổng kế hoạch vốn ngân sách nhà nước năm 2023 là gần 711,7 nghìn tỉ đồng, tăng hơn 130 nghìn tỉ đồng so với 2022.

“Chúng ta phải vừa bảo đảm tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công cao, vừa bảo đảm đúng chất lượng, hiệu quả các công trình, dự án. Nếu không có giải pháp phù hợp ngay từ ngày đầu, tháng đầu thì giải ngân vốn đầu tư công sẽ chậm, đầu tư công càng kéo dài thì càng lãng phí, đội vốn, chỉ số ICOR tăng, hiệu quả giảm, ảnh hưởng tới nguồn lực và động lực của sự phát triển”, Thủ tướng nêu.

Với khối lượng vốn đầu tư công lớn hơn hơn, yêu cầu cao hơn, Thủ tướng nêu rõ mục tiêu phải giải ngân đạt ít nhất 95% trong tổng số hơn 711 nghìn tỉ đồng vốn đầu tư công năm 2023.