Chính phủ Phần Lan đang chịu sức ép đóng cửa biên giới phía đông với Nga nhằm ngăn chặn một lỗ hổng trừng phạt rõ ràng.
Nga nới lỏng hạn chế biên giới phục vụ phòng chống dịch COVID-19 từ giữa tháng 7, nên công dân nước này nếu có thị thực Schengen giờ đây có thể xuất cảnh hợp pháp bằng xe buýt hoặc ô tô mặc dù họ bị cấm đến các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) bằng máy bay hoặc xe lửa.
Giáo sư Juho Pesonen thuộc đại học Đông Phần Lan cho biết: “Du khách Nga đã bắt đầu sang. Du lịch kết hợp mua sắm luôn là một trong những lý do chính khiến họ đến Phần Lan dù chỉ trong một ngày”.
Lượng khách hiện tại không nhiều: tính riêng tháng 7 chỉ có khoảng 176.000 lượt nhập cảnh – thấp hơn rất nhiều so với mức gần 950.000 lượt vào tháng 7.2019, hàng chục nghìn du khách Nga đến mỗi ngày.
Trước đại dịch, thành phố Lappeenranta thu về 1 triệu euro/ngày nhờ du khách Nga chi tiêu mạnh tay.
Nay có một lý do khiến Phần Lan thu hút khách Nga: nước này là thành viên EU còn lại vẫn cấp thị thực du lịch cho họ dù Ba Lan cùng nhiều quốc gia Baltic đều ngừng cấp. Tuần qua Điện Kremlin khuyến cáo Nga sẽ “phản ứng tiêu cực” nếu Phần Lan học theo các nước khác.
Quan điểm ủng hộ ngừng cấp thị thực du lịch cho công dân Nga chiếm thế thượng phong trong các chính đảng của Phần Lan. Nhưng hiện tại làm vậy chẳng đem lại tác dụng răn đe lớn vì đến nay đã có khoảng 100.000 công dân Nga đã có thị thực Schengen do Phần Lan cấp cùng hàng trăm nghìn trường hợp khác có thị thực Schengen do quốc gia khác cấp.
Chính phủ Phần Lan dường như muốn đợi EU đưa ra quan điểm chung về vấn đề này thay vì đơn phương hành động. Thủ tướng Sanna Marin hiện đang nghỉ hè, người tạm nắm quyền khó lòng có hành động dứt khoát nào.
Phần Lan - Nga có đường biên giới dài 1.340 km. Trước đại dịch người dân Nga sống gần biên giới thường sang nước láng giềng du lịch cuối tuần hoặc đi mua sắm ở siêu thị hoặc cửa hàng bách hóa. Trong khoảng thời gian 2012 - 2014 lúc đồng ruble có giá trị cao hơn đồng euro, rất nhiều người Nga lái xe qua Phần Lan.
Hiện tại một số doanh nghiệp Phần Lan chắc chắn không muốn bỏ qua lượng khách Nga sang du lịch lẫn mua sắm. Trên mạng xã hội tuần qua xuất hiện hình ảnh nhiều bao đường 10 kg được chất sẵn chờ người dân Nga đang chịu cảnh thiếu hụt đến mua, nhận phải không ít bình luận phẫn nộ.
Theo giáo sư Pesonen: “Nhiều người cảm thấy tức giận với người Nga. Nhưng tất nhiên doanh nghiệp phải thích nghi với tình hình mới. Với tư cách dân làm ăn, bán sản phẩm mà người Nga tìm kiếm như cà phê hay đường là điều khôn ngoan”.
Trong khi các siêu thị Phần Lan tích trữ hàng đáp ứng nhu cầu của khách Nga, các đơn vị xe buýt ở St.Petersburg phải hoạt động hết công suất. Nhân viên công ty Balt Car Sergei Ivanov cho biết: “Mọi người muốn tận dụng tình trạng đi lại dễ dàng”.
Du khách Nga Boris Sourovtsev cho biết ông thường xuyên sang Phần Lan trong 12 năm qua. Mỗi năm ông đến đây du lịch nhiều lần với thị thực 5 năm.
Sourovtsev lo sợ mình sẽ không thể sang du lịch nữa, ông hy vọng chiến tranh sớm kết thúc.
Vài chủ cửa hàng Phần Lan phản đối ý tưởng ngừng cấp thị thực, đặc biệt khi kinh tế đã thiệt hại nặng vì khách Nga không thể qua vì COVID-19. Mohamad Darwich - chủ cửa hàng Laplandia Market tọa lạc gần biên giới - chỉ trích: “Đây là ý tưởng ngớ ngẩn. Họ (phe kêu gọi ngừng cấp thị thực) đạt được gì khi cô lập thường dân Nga? Họ đang đem lại vấn đề lớn cho người dân địa phương lẫn doanh nghiệp”.