'Sát thủ vô hình' gây ra 307.000 ca chết sớm mỗi năm ở châu Âu

Theo một báo cáo của EEA, nếu các hướng dẫn mới nhất về chất lượng không khí của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) được các quốc  gia thành viên EU tuân theo, số ca tử vong mới nhận được ghi nhận trong năm 2019 có thể giảm một nửa.

Các trường hợp tử vong liên quan đến bụi mịn PM 2.5 (vật thể siêu nhỏ có đường kính dưới 2,5 micromet) ước tính là 346.000 trong năm 2018.

Trung tâm dữ liệu ô nhiễm không khí của Liên minh châu Âu cho biết việc giảm số người chết trong năm 2019 rõ ràng một phần là do thời thời tiết thuận lợi, nhưng trên hết là do chất lượng không khí được cải thiện dần trên khắp lục địa.

Theo báo cáo vào đầu những năm 1990, các hạt bụi mịn xâm nhập sâu vào phổi đã dẫn đến gần một triệu ca tử vong sớm ở 27 nước thành viên EU. Con số này đã giảm hơn một nửa xuống còn 450.000 ca vào năm 2005.

Năm 2019, bụi mịn đã gây ra 53.800 ca tử vong sớm ở Đức, 49.900 ca tại Ý, 29.800 ca ở Pháp và 23.300 ca tại Tây Ban Nha. Ở Ba Lan, con số này là 39.300 ca tử vong, mức cao nhất tính trên đầu người.

EEA cũng ghi nhận những ca chết sớm liên quan đến hai chất gây ô nhiễm hàng đầu khác, nhưng cho biết không tính chúng vào tổng số ca tử vong để tránh con số tăng gấp đôi.

Các trường hợp tử vong do nitơ điôxít (NO2), khí thải chủ yếu từ ô tô, xe tải và nhà máy nhiệt điện đã giảm ¼ xuống còn 40.000 ca từ năm 2018 – 2019.

Các ca chết liên quan đến tầng ozone trên mặt đất vào năm 2019 cũng đã giảm 13% xuống còn 16.800 ca.

EEA cho biết ô nhiễm không khí vẫn là mối đe dọa môi trường lớn nhất với sức khỏe người dân châu Âu.

Bệnh tim và đột quỵ gây ra hầu hết các ca tử vong sớm do ô nhiễm môi không khí, sau đó là các bệnh về phổi gồm cả ung thư. Ở trẻ em, ô nhiễm không khí có thể gây hại cho sự phát triển của phổi, gây nhiễm trùng đường hô hấp và làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn.

Ngay cả khi tình trạng đang được cải thiện, EEA đã cảnh báo vào tháng 9.2021 rằng mức ô nhiễm ở hầu hết quốc gia EU vẫn ở trên giới hạn được khuyến nghị,  dù đó là các hướng dẫn của châu Âu hoặc các mục tiêu tham vọng từ WHO.

Theo WHO, ô nhiễm không khí gây ra 7 triệu ca tử vong sớm hàng năm trên toàn cầu, ngang ngửa với số người chết vì thuốc lá và chế độ ăn kém.

Vào tháng 9, số liệu thống kê đáng báo động khiến WHO lần đầu tiên thắt chặt các giới hạn khuyến nghị với các chất gây ô nhiễm không khí lớn lần đầu kể từ năm 2005.

Giám đốc EEA - Hans Bruyninck nói: “ Đầu tư vào hệ thống sưởi, giao thông, nông nghiệp và công nghiệp sạch giúp cải thiện sức khoẻ, năng suất làm việc và chất lượng cuộc sống cho tất cả người dân châu Âu, đặc biệt là những người có sức khoẻ yếu, dễ bị tổn thương”.

EU muốn giảm ít nhất 55% số ca chết sớm do ô nhiễm không khí vào năm 2030 so với 2005.

Nếu ô nhiễm không khí tiếp tục giảm với tốc độ hiện tại, EEA ước tính mục tiêu này sẽ đạt được vào 2032. Tuy nhiên, dân số già hóa và tốc độ đô thị hóa có thể khiến điều đó trở nên khó khăn.

Báo cáo cho biết: “Dân số già nhạy cảm hơn với ô nhiễm không khí và tốc độ đô thị hóa cao hơn đồng nghĩa với việc nhiều người tiếp xúc với bụi mịn PM 2.5 có xu hướng cao hơn ở các thành phố”.