Thoả thuận Xanh châu Âu tác động đến ngành hàng xuất khẩu tỉ USD của Việt Nam

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy – Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm Bắc Âu ngày 24.7 đã chia sẻ với báo chí về xu hướng thu mua và tiêu dùng tại Khu vực Bắc Âu đã tạo nên những thay đổi lớn sau COVID-19, tác động trực tiếp tới chuỗi cung ứng quốc tế theo cả hướng tiêu cực và tích cực.

Tại thị trường châu Âu nói chung và Bắc Âu nói riêng, Thỏa thuận xanh châu Âu là một chính sách mới, dự kiến sẽ tác động đến hoạt động giao thương với khu vực này, đồng thời mở ra các khả năng mới cho hoạt động kinh doanh cả trong và ngoài EU. 

Một số chính sách/chiến lược có thể nhìn thấy ngay việc ảnh hưởng đến xuất khẩu sang châu Âu (EU) là Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), Chiến lược từ Trang trại đến bàn ăn (Farm to Fork), Kế hoạch Hành động kinh tế tuần hoàn, hay Chiến lược đa dạng sinh học đến năm 2030.

Đây là một kế hoạch toàn diện để đạt được sự trung hoà về khí hậu, cũng là một chiến lược để phát triển. Đối với các doanh nghiệp, sẽ có những yêu cầu mới về tính bền vững đòi hỏi sự điều chỉnh trong hoạt động sản xuất.

Bà Thuý cho biết về cơ bản EU sẽ yêu cầu các sản phẩm lưu thông trên thị trường phải có tính bền vững, có thể tái sử dụng, sửa chữa, tái chế và tiết kiệm năng lượng. Hay, thực phẩm bền vững phải đáp ứng các định nghĩa chung, nguyên tắc chung, yêu cầu, chứng nhận và kế hoạch ghi nhãn. Các sửa đổi đang diễn ra và một khung pháp lý mới sẽ được đề xuất ngay trong năm 2023.

Là một trong những đối tác quan trọng của EU, Thỏa thuận Xanh châu Âu có khả năng ảnh hưởng đến một số ngành công nghiệp của Việt Nam, tùy thuộc vào bản chất của ngành và các biện pháp cụ thể được đưa ra theo thỏa thuận.

Dệt may và giày dép những ngành có thể bị ảnh hưởng bởi Thỏa thuận này. EU là thị trường lớn xuất khẩu hàng dệt may và giày dép của Việt Nam. Thỏa thuận Xanh EU, cụ thể là Kế hoạch hành động nền kinh tế tuần hoàn, sẽ yêu cầu các sản phẩm dệt may phải được sản xuất bằng các vật liệu và quy trình thân thiện với môi trường, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững và dán nhãn sinh thái nghiêm ngặt. Các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực này sẽ cần điều chỉnh quy trình sản xuất và đầu tư vào công nghệ mới để duy trì tính cạnh tranh.

Trong ngành bao bì, bao bì phải được làm bằng vật liệu thân thiện với môi trường và có thể tái chế hoàn toàn. Điều này sẽ tác động đến các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất bao bì cũng như các doanh nghiệp sử dụng bao bì cho các sản phẩm xuất khẩu.

Một lĩnh vực khác có thể bị ảnh hưởng bởi Thỏa thuận Xanh EU là nông sản và thủy sản. Thỏa thuận Xanh đặt ra một cách tiếp cận nông nghiệp bền vững và thân thiện với môi trường hơn, điều này sẽ yêu cầu các doanh nghiệp Việt Nam phải đáp ứng các tiêu chuẩn mới về thực hành canh tác và sản xuất lương thực bền vững, đồng thời đầu tư vào công nghệ mới và thay đổi quy trình sản xuất để giảm thiểu chất thải và giảm sử dụng hóa chất độc hại.

Ngành sắt thép cũng có khả năng bị ảnh hưởng do Thỏa thuận Xanh đặt ra mục tiêu giảm sử dụng các vật liệu sử dụng nhiều năng lượng và chuyển sang sử dụng các vật liệu bền vững hơn.

Tóm lại, Thỏa thuận xanh của EU đặt ra những thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam đồng thời cũng tạo ra các cơ hội phát triển mới. Các doanh nghiệp cần nhận thức rõ những thay đổi mà Thỏa thuận sẽ mang lại và sẵn sàng thích ứng với những thách thức để duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường EU, đồng thời đón đầu các xu hướng mới để tạo ra các sản phẩm bền vững và thân thiện với môi trường hơn để được hưởng lợi trong dài hạn.

Thỏa thuận xanh châu Âu là một kế hoạch toàn diện để đạt được sự trung lập về khí hậu. Đó cũng là một chiến lược để phát triển. Đối với các doanh nghiệp, sẽ có những yêu cầu mới về tính bền vững đòi hỏi sự điều chỉnh trong hoạt động sản xuất của họ. Chiến lược này cũng sẽ cung cấp những khả năng mới cho hoạt động kinh doanh cả trong và ngoài EU.

Nhu cầu gia tăng từ EU đối với các công nghệ và sản phẩm mới sẽ tạo cơ hội cho xuất khẩu sang EU. Trong khi các nước EU có thể gặp khó khăn trong việc chuyển đổi từ các phương pháp sản xuất cũ và không bền vững, thì một lợi thế cụ thể cho các nền kinh tế đang phát triển có thể là khả năng khởi động nền kinh tế xanh bằng cách duy trì và mở rộng các phương pháp bền vững đã có.

Mặc dù thiếu kiến thức, công nghệ và chi phí điều chỉnh có thể là những thách thức ban đầu đối với các doanh nghiệp, nhưng lợi nhuận cuối cùng của việc trở thành một phần của quá trình chuyển đổi xanh, tìm kiếm cơ hội kinh doanh và sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn có thể vượt xa những thách thức.

Thỏa thuận xanh châu Âu là một quá trình chính trị và lập pháp đang diễn ra và vẫn chưa rõ nó sẽ dẫn đến những hành động và luật pháp cụ thể nào. Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp xuất khẩu, sẽ rất hữu ích nếu làm quen dần để xác định các phần có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp của mình. 

Một số ví dụ cụ thể ảnh hưởng đến xuất khẩu sang EU bao gồm: Giá carbon đối với hàng hóa nhập khẩu vào EU bắt đầu từ xi măng, sắt thép, nhôm, phân bón và điện. Bắt đầu triển khai từ năm 2022, có hiệu lực hoàn toàn vào năm 2026; Yêu cầu đối với các sản phẩm bền vững hơn, có thể tái sử dụng, sửa chữa, tái chế và tiết kiệm năng lượng.