Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ tuyệt giao với WHO

Động thái cắt đứt quan hệ với tổ chức mà Mỹ chính thức tham gia vào năm 1948, diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh về sự bùng phát của đại dịch coronavirus. Phát biểu tại Vườn Hồng trong khuôn viên Nhà Trắng, ông Trump cho biết các quan chức Trung Quốc đã phớt lờ nghĩa vụ báo cáo của họ với WHO về vi rút đã khiến hàng trăm ngàn người trên toàn cầu tử vong, và gây áp lực khiến cơ quan này lừa dối thế giới.

“Vì họ đã thất bại trong việc thực hiện các cải cách được đòi hỏi và rất cần thiết, nên hôm nay chúng tôi sẽ chấm dứt mối quan hệ với WHO và chuyển các khoản tiền đó sang các tổ chức y tế cộng đồng toàn cầu khác trên toàn thế giới”. Đồng thời, ông Trump nhấn mạnh Trung Quốc đã hoàn toàn thao túng WHO mặc dù chỉ chi 40 triệu USD mỗi năm, ít hơn rất nhiều so với số tiền mà nước Mỹ đã chi, khoảng 450 triệu USD/năm.

Quyết định của ông Trump đưa ra ngay sau khi có một cam kết vào tuần trước của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hứa sẽ trao 2 tỉ USD cho WHO trong 2 năm tới để giúp chống lại dịch coronavirus. Số tiền này gần như ngang với toàn bộ ngân sách chi tiêu của WHO năm ngoái.

Ông Trump vào tháng trước đã tuyên bố tạm dừng tài trợ cho WHO, rồi sau đó, trong một lá thư gửi vào ngày 18.5, ông đã cho WHO 30 ngày để đưa ra cam kết cải cách.

Vẫn chưa rõ khi nào quyết định của ông Trump sẽ có hiệu lực nhưng theo Nghị quyết chung năm 1948 của Quốc hội Mỹ về tư cách thành viên của WHO, nước này có quyền rút khỏi tổ chức này trong một năm sau thông báo.

WHO chưa đưa ra phản ứng về thông báo của Trump. Trước đây, WHO đã bác bỏ những cáo buộc của ông Trump về việc họ giúp Trung Quốc quảng bá những thông tin sai sự thật về vi rút.

Theo ông Donna McKay, giám đốc điều hành của Tổ chức Các bác sĩ vì quyền con người, WHO là nền tảng hợp tác giữa các quốc gia. Do vậy việc rời khỏi tổ chức quan trọng này giữa đại dịch sẽ ảnh hưởng tới mọi người ở cả Mỹ và trên toàn thế giới.

Theo WHO, Mỹ hiện vẫn chưa cấp cho WHO hơn 200 triệu USD theo trách nhiệm cam kết. Washington cũng cấp cho hàng trăm triệu USD hằng năm tiền tài trợ tự nguyện gắn liền với các chương trình cụ thể của WHO như thanh toán bệnh bại liệt, HIV, viêm gan và bệnh lao.

Amesh A. Adalja, một chuyên gia cao cấp tại Trung tâm An ninh y tế Johns Hopkins, nói rằng trong thực tế, quyết định của Trump không thể làm thay đổi cơ chế hoạt động của WHO.

Adalja phát biểu “Từ quan điểm mang tính biểu tượng hoặc đạo đức, đó là một dạng hành động sai lầm giữa đại dịch và dường như đang né tránh trách nhiệm đối với những gì chúng ta đã không làm ở Mỹ và đổ lỗi cho WHO”.

Khi ông Trump tuyên tạm dừng tài trợ cho WHO vào tháng trước, hai nhà ngoại giao phương Tây nói rằng việc đó chỉ có hại tới danh tiếng của WHO hơn là tới các chương trình đang nhận được tài trợ của cơ quan này.

WHO là một cơ quan quốc tế làm việc độc lập với Liên Hợp Quốc (LHQ). Tháng trước, Tổng thư ký LHQ, ông Antonio Guterres, nói rằng WHO rất quan trọng đối với các nỗ lực của thế giới để giành chiến thắng trong cuộc chiến chống lại dịch COVID-19.

Khi được hỏi về quyết định của Trump, một phát ngôn viên của LHQ nói: Chúng tôi vốn luôn kêu gọi tất cả các quốc gia ủng hộ WHO.

Ông Trump từ lâu đã coi thường chủ nghĩa đa phương. Kể từ khi nhậm chức, ông đã quyết định để Mỹ rời khỏi Hội đồng Nhân quyền thế giới, UNESCO, Thỏa thuận toàn cầu để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và Thỏa thuận hạt nhân Iran. Ông cũng đã cắt giảm tài trợ cho Quỹ dân số LHQ và Cao ủy LHQ về người tị nạn.

Anh Tú (theo Reuters)