Việc Tổng thống Donald Trump thúc đẩy đàn áp nhập cư bất hợp pháp và đại tu hệ thống nhập cư hợp pháp là trọng tâm của chiến dịch tranh cử năm 2016 của đảng Cộng hòa, hiện vẫn nằm vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự của ông ở Nhà Trắng.
Trong 4 năm cầm quyền, chính quyền Trump đã dựng lên vô số rào cản mới với những người nhập cư tìm cách nhập cảnh hoặc ở lại Mỹ thông qua các thay đổi chính sách, bao gồm lệnh hành pháp, quy định và hướng dẫn nội bộ sửa đổi. Những thay đổi đã ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng trăm ngàn người ở Mỹ và trên khắp thế giới, làm dấy lên những lời chỉ trích trong và ngoài nước.
Theo Reuters, sau thất bại trong cuộc bầu cử ngày 3.11 trước chính trị gia Joe Biden, Tổng thống Trump đang thúc đẩy hoàn thiện các hạn chế trong nỗ lực cuối cùng có thể khiến việc đảo ngược chính sách của ông trở nên khó khăn hơn.
Dưới đây là một số hành động quan trọng của ông Trump với vấn đề nhập cư trong 4 năm qua:
Lệnh cấm đi lại
Chỉ vài ngày sau khi nhậm chức vào tháng 1.2017, Tổng thống Trump đã ký lệnh cấm nhập cảnh với người nhập cư từ 7 quốc gia đa số theo đạo Hồi. Đây là động thái bị chỉ trích phân biệt đối xử với người Hồi giáo.
Một tòa án liên bang đã chặn lệnh cấm ban đầu, nhưng vào năm 2018, Tòa án Tối cao đã giữ nguyên một phiên bản sửa đổi, sau đó được mở rộng sang các quốc gia khác. Biden đã nói rằng ông sẽ đảo ngược lệnh cấm.
Những người tị nạn
Chính quyền Trump đã cắt chương trình tị nạn của Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ khi nó bắt đầu vào năm 1980. Mỹ cho biết sẽ chỉ chấp nhận 15.000 người tị nạn trong năm tài chính 2021, bắt đầu vào tháng 10. Trong khi ông Biden đã cam kết tăng giới hạn đó lên 125.000.
"Những kẻ mộng mơ"
Ông Trump đã quyết định chấm dứt chương trình Hành động trì hoãn trục xuất những người nhập cư trái phép vào Mỹ từ khi còn nhỏ (DACA) do chính quyền Barack Obama đưa ra, trong đó Biden giữ chức Phó tổng thống.
DACA bảo vệ những người nhập cư được đưa đến Mỹ khi còn nhỏ nhưng không có tư cách pháp nhân (thường được gọi là Những kẻ mộng mơ).
Vào tháng 6, Tòa án Tối cao Mỹ đã ra phán quyết chống lại chính quyền Trump, cho rằng việc hủy bỏ DACA vào năm 2017 là “độc đoán và thất thường”.
Biden đã cam kết bảo vệ DACA, cấp phép trục xuất và cấp giấy phép lao động cho khoảng 646.000 thanh niên chủ yếu là người gốc Tây Ban Nha, nhưng không cung cấp cho họ con đường trở thành công dân.
Người xin tị nạn
Thông qua một loạt các thay đổi chính sách, bao gồm cả những thay đổi được đưa ra trong đại dịch COVID-19, chính quyền Trump đã chặn một cách hiệu quả hầu hết con đường xin tị nạn ở Mỹ.
Thông qua một trong những chương trình hàng đầu của mình là các nghị định thư bảo vệ người nhập cư, chính quyền Trump đã buộc hàng chục ngàn người xin tị nạn phải chờ đợi ở Mexico để các vụ án của họ được xét xử.
Chính quyền Trump cũng ban hành các quy định thắt chặt những người đủ điều kiện nộp đơn xin tị nạn và các thỏa thuận thương lượng cho phép Mỹ gửi những người xin tị nạn Trung Mỹ đến các nước láng giềng.
Ông Biden đã hứa sẽ “khẳng định lại cam kết của Mỹ với những người xin tị nạn”, nhưng các chính sách làm sáng tỏ tại biên giới Mỹ - Mexico sẽ là thách thức.
Người nhập cư bị bắt giữ tăng gấp đôi
Trong những năm cuối tại vị, ông Obama tập trung vào việc trục xuất những người nhập cư có tiền án. Ông Trump đã chuyển trọng tâm đó trong một lệnh hành pháp vào tháng 1.2017, nhấn mạnh rằng không có người vi phạm nhập cư nào sẽ tự động được miễn cưỡng chế.
Trong năm tài chính 2019, tỷ lệ người nhập cư không có tiền án nhưng bị nhân viên nhập cư liên bang bắt giữ đã tăng hơn gấp đôi so với năm tài chính 2016, năm cuối cùng dưới thời Obama.
Phân ly gia đình
Chính sách "không khoan nhượng" năm 2018 của ông Trump nhằm truy tố những vụ vượt biên bất hợp pháp đã dẫn đến việc hàng ngàn trẻ em bị buộc phải tách khỏi cha mẹ và những người giám hộ hợp pháp bị giam giữ tại biên giới Mỹ - Mexico.
Chính sách được chính quyền Trump mô tả là biện pháp răn đe, đã gây ra sự phẫn nộ và phản ứng dữ dội khiến Trump phải ký một sắc lệnh hành pháp để chấm dứt hoạt động này. Chính quyền sắp tới của Biden cho biết sẽ thành lập một lực lượng đặc nhiệm để cố gắng giúp đoàn tụ cho hàng trăm gia đình vẫn còn ly tán.
Tường biên giới Mỹ - Mexico
Những lời hứa của Trump về việc xây dựng một bức tường dọc biên giới Mỹ - Mexico là trọng tâm trong bài hùng biện về nhập cư cứng rắn của ông trong chiến dịch tranh cử năm 2016. Hơn 644 km của tường (chủ yếu thay thế hàng rào hiện có) đã được xây dựng cho đến nay và chính quyền Trump vẫn đang tìm cách thu hồi đất để làm hàng rào.
Trang web chiến dịch của Biden gọi bức tường là " sự lãng phí tiền bạc" và ông thề sẽ ngừng xây dựng.