Từ một thông tư ‘lạ’ của Bộ NN-PT-NN: Bộ Tư pháp vào cuộc

Theo đó, danh mục sản phẩm thức ăn chăn nuôi theo tập quán và danh mục được phép lưu hành tại Việt Nam của Thông tư 02/2019 có hiệu lực từ 11.2.2019 liệt kê thức ăn có nguồn gốc từ thực vật, thức ăn có nguồn gốc từ động vật; sữa và sản phẩm từ sữa; sản phẩm dầu, mỡ.

Thức ăn có nguồn gốc từ thực vật chỉ bao gồm: ngô, thóc, lúa mì, gluten, đậu tương, khô dầu, sắn, hạt các loại; thức ăn thô như cỏ khô, cỏ tươi, rơm, vỏ trấu; phụ phẩm của ngành sản xuất cồn ethylic từ hạt cốc; mía; các loại củ: khoai tây, khoai lang, khoai môn, khoai sọ và các loại bã…

Danh mục này không đề cập tới nhiều loại nguyên liệu mà người dân, trong tập quán vốn vẫn sử dụng cho việc chăn nuôi. Chẳng hạn, cho thỏ ăn khoai tây, lá khoai, sắn, rau muống; cho lợn ăn bèo tây, thân chuối… rồi đào trùn quế để nuôi gà, nuôi cá.

Quy định này có thể hiểu những loại thức ăn chăn nuôi nằm ngoài danh mục trên sẽ bị cấm lưu hành.

Ông Nguyễn Xuân Dương - Quyền Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PT-NT) cho biết thực chất Thông tư 02 ban hành là nhằm gia hạn Thông tư 26 (ban hành từ năm 2012). Thông tư 02 hầu như giữ nguyên toàn bộ nội dung của Thông tư 26.

Ông cho biết, thức ăn chăn nuôi lưu hành trên 3 nhóm: nhóm thức ăn đậm đặc, nhóm thức ăn bổ sung như viatmin, khoáng và nhóm thứ 3 là nhóm thức ăn truyền thống.

Theo đó, 2 nhóm trên đều phải được công bố, thẩm định, còn nhóm thứ 3 này không ai đăng ký vì lúa, ngô… không của riêng ai nên Bộ NN-PT-NT sẽ công bố sản phẩm lưu hành để sản xuất, kinh doanh có cơ sở thực hiện.

Ông Dương khẳng định, những thức ăn không có trong danh mục như bèo, thân chuối, cà rốt… vẫn là thức ăn nguyên liệu được người chăn nuôi sử dụng từ xưa đến nay, những nguyên liệu này vẫn được sử dụng bình thường. Thời gian tới Cục sẽ tiếp tục cập nhật, hoàn thiện và đưa ra quy định, kỹ thuật tối thiểu để người chăn nuôi sử dụng đáp ứng đúng yêu cầu đưa ra.

Ví dụ không đưa cà rốt, cà chua, khoai tây thối… để sử dụng cho gà, lợn; khuyến cáo không thả bèo ở vùng dịch, nguy cơ nhiễm ecoli… Khuyến cáo người chăn nuôi sử dụng nguyên liệu phải đủ điều kiện. Tất nhiên quy định này sẽ không áp dụng ngay bây giờ được”, ông Dương cho hay.

Bình luận về quy định này, ông Nguyễn Minh Đức thuộc Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam khẳng định, Thông tư 02.2019 của Bộ NN-PT-NT rất bất hợp lý bởi đang áp dụng phương pháp quản lý “chọn cho”, tức là người dân chỉ được làm những gì pháp luật cho phép.

Trong khi đó, theo lý giải của ông Đức, thức ăn chăn nuôi theo tập quán là thứ người dân vẫn sử dụng từ trước đến nay, không cần bất kỳ một cơ quan nhà nước nào cho phép cả. Nếu việc sử dụng thức ăn chăn nuôi theo tập quán của người dân có vấn đề gì ảnh hưởng đến xã hội thì Nhà nước chỉ nên hạn chế hoặc cấm đúng loại thức ăn đó thôi.

“Rất khó hiểu vì sao Bộ NN-PT-NT lại ban hành danh mục những thức ăn chăn nuôi được phép lưu hành. Vậy chẳng lẽ toàn bộ trí tuệ xã hội bị đóng khung trong hiểu biết của nhà làm luật?”, ông Đức bình luận.

“Trong trường hợp này, tôi cho rằng thay vì danh mục các sản phẩm thức ăn chăn nuôi theo tập quán được phép lưu hành, ban soạn thảo chỉ cần đưa ra danh mục thức ăn chăn nuối cấm được phép lưu hành. Như vậy, với danh mục cấm này, người dân sẽ chỉ phải tránh những thức ăn bị cấm, còn lại họ sẽ được thoải mái sử dụng”, ông Đức nói thêm.

Đáng chú ý, chuyên gia pháp chế này còn chỉ ra một điểm bất thường của Thông tư 02/2019. Đó là dự thảo thông tư được đăng trên website của Bộ NN-PT-NT từ ngày 10.1.2019, sau 60 ngày, tức 11.3.2019 mới hết hạn lấy ý kiến, vậy mà 11.2.2019 Bộ đã ký ban hành.

Lam Thanh