Các loài cộng sinh cùng tiến hóa nhanh để duy trì sự hợp tác

Theo tạp chí Nature Communications, nhà sinh học tiến hóa Corrie Moreau ở Viện bảo tàng lịch sử tự nhiên mang tên Field ở Chicago (Mỹ) và nghiên cứu sinh Benjamin Rubin đã sắp xếp được hệ gen của 7 loài kiến Pseudomyrmex. 3 loài trong số đó sống sót nhờ cộng sinh với các loài cây keo, cây Fallopia japonicavà cây Tachigali. Chẳng hạn, cây keo tiết ra mật ngọt để nuôi kiến Pseudomyrmex flavicornis và thậm chí mọc ra các gai rỗng để kiến làm tổ. Đáp lại, kiến lại bảo vệ cây keo khỏi các loài động vật ăn cỏ. Còn 4 loài kiến khác không cộng sinh với thực vật, trong đó 3 loài gần gũi với kiến myrmecophilous, 1 loài tiến hóa xa hơn cả.

Các nhà khoa học đã tiến hành so sánh hệ gen của kiến cộng sinh cùng thực vật với các loài kiến có họ hàng gần và xa để xác định tốc độ tiến hóa của chúng. Họ từng nghi ngờ rằng tốc độ tiến hóa của kiếnchậm lại do cộng sinh với thực vậtnhưng kết quả thì ngược lại. Hệ gen của các loài kiến cộng sinh phát triển nhanh hơn các loài cùng họ hàng. Hơn nữa, các nhà khoa học đã phát hiện thấyở 3 loài kiến sống cộng sinh với thực vật đều có những thay đổi ở những gen quyết định cách xử thế của chúng. Nhà sinh học tiến hóa Corrie Moreau giải thích rằng những thay đổi đó là cần thiết để kiến và cây tiếp tục cộng sinh bất chấp những thay đổi diễn ra trong môi trường.

Nhà sinh học Jacobus Boosma ởĐại học Copenhagen, Đan Mạch, cũng thu được kết quả tương tự khi nghiên cứu sự tiến hóa hệ gen ở loài kiến nuôi nấm ăn được tại tổ. Nhà sinh học cũng xác định được rằng những loài cộng sinh với nấm có hệ gen phát triển nhanh hơn. Trong khi đó, nhà nghiên cứu François Lutzoni ở Đại hoc Duke cũng phát hiện ra một hiện tượng tương tự ở loài địa y vốn gồm những sinh vật cộng sinh là nấm và tảo.

Vũ Trung Hương