Ngày 24.10, cho ý kiến về dự thảo Luật tổ dự án Bộ luật dân sự (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII, nhiều đại biểu cho rằng, vấn đề chuyển giới tính ở góc độ vừa là quyền con người, vừa là thực tiễn xã hội đặt ra, vì vậy, để bảo đảm tính thận trọng, hợp lý, đề nghị Quốc hội cho tách việc chuyển đổi giới tính thành một điều riêng.
Thảo luận về nội dung này, đại biểu Nguyễn Trung Thu- Long An chỉ ra, dự thảo luật trình Quốc hội kỳ họp trước không công nhận quyền chuyển đổi giới tính nhưng người đã chuyển đổi giới tính thì được thay đổi hộ tịch và các quyền nhân thân khác kèm theo giới tính mới. Nhiều đại biểu Quốc hội không tán thành về quy định như vậy, vì không thể nào vừa không công nhận việc chuyển giới lại vừa thừa nhận việc đã chuyển giới, pháp luật phải minh bạch rõ ràng.
Do đó, đại biểu tán thành với dự thảo Luật lần này và cho rằng nên tách việc chuyển đổi giới tính thành một điều riêng ở Điều 37 và chỉnh lý nội dung này theo hướng xác định: Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật, cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền và nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật hộ tịch, có các quyền nhân thân phù hợp với giới tính theo quy định của bộ luật này và các luật khác có liên quan.
Đại biểu Nguyễn Trung Thu nhấn mạnh, quy định như vậy sẽ đảm bảo tính thận trọng, hợp lý, vì việc chuyển đổi giới tính kèm theo nhiều vấn đề xã hội phát sinh liên quan đến y tế, bảo hiểm, hôn nhân gia đình, các chính sách an sinh xã hội... đồng thời cũng giải quyết được những vấn đề phát sinh đối với những người đã chuyển giới.
 |
| Đại biểu Huỳnh Thành phát biểu tại Hội trường |
Đại biểu cũng chỉ ra rằng, trong thực tiễn người chuyển giới ở nước ta ngày càng hiện diện rõ ràng hơn nhưng vẫn chưa được công nhận. Bản thân người chuyển giới gặp rất nhiều khó khăn trong đời sống, việc làm, tiếp cận y tế, an sinh xã hội, bị chính gia đình họ và xã hội kỳ thị, trong khi các cơ chế hỗ trợ nhất là hỗ trợ pháp lý chưa thực sự hoàn thiện, thực tế một số trường hợp người đã chuyển giới bị xâm hại nhưng không hoặc chưa được bảo vệ một cách thích đáng.
Xuất phát từ việc không được công nhận quyền chuyển giới như trên, việc thực thi pháp luật tố tụng hình sự với những người đã chuyển giới tính cũng gặp rất nhiều khó khăn, như trong quá trình thi hành án hình sự có một số biện pháp cưỡng chế mà khi thực hiện cần căn cứ vào giới tính của đối tượng để áp dụng như khám người, tạm giữ, tạm giam, thi hành án phạt tù có thời hạn, tù chung thân...
Chia sẻ quan điểm về vấn đề giới tính, đại biểu Huỳnh Thành- Gia Lai cho rằng, chúng ta hạnh phúc khi được sinh ra là con người bình thường về giới tính. Nhưng cũng phải thông cảm và quan tâm đến những người không bình thường về giới tính. Do đó, đại biểu đồng ý với dự thảo Luật là việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật bằng một điều luật cụ thể, cá nhân chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch, đồng thời có các quyền nhân thân phù hợp với giới tính theo quy định của bộ luật này và các luật khác có liên quan.
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Thanh phát biểu tại Hội trường |
Tán thành với lập luận trên, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Thanh- TP Hà Nội cho rằng, quyền chuyển đổi giới tính và xác định lại giới tính là quyền con người, quyền công dân khi một người không được sống thực với giới tính của mình họ có quyền thực hiện quyền chuyển đổi. Tuy nhiên, để đảm bảo chặt chẽ, tránh trường hợp lạm dụng dễ thay đổi, đề nghị quy định ngay trong bộ luật này, điều kiện nào thì có thể chuyển đổi giới tính.
Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Thanh nhấn mạnh, cần thiết phải quy định về điều kiện là phải được cơ quan y tế có thẩm quyền xác định có sự mâu thuẫn về giới tính trong một cá nhân, cần có sự can thiệp của y học để chuyển đổi đã được tư vấn về tâm lý và y tế. Đồng thời, cũng bổ sung quy định về các trường hợp cấm chuyển đổi giới tính để người dự định chuyển giới có sự cân nhắc kỹ, tránh lạm dụng.
Ngoài ra, để đảm bảo sự tương thích giữa các quy định trong hệ thống pháp luật, đại biểu đề nghị, Ban soạn thảo cần rà soát một cách kỹ lưỡng quy định về trách nhiệm đăng ký hộ tịch trong trường hợp xác định lại giới tính ở Khoản 3 Điều 36 của dự thảo Bộ luật để đảm bảo tính thống nhất với các quy định ở Điều 2 và Điều 30 của Luật hộ tịch.
Nguyễn Phương - Hồ Hương (theo Quốc Hội)
