Vì tính chất nghiêm trọng của vụ thu giữ 40.000 cuốn sách giả vào ngày 8.1.2021 vừa qua, Phòng An Ninh nội bộ, Công an Thành phố Hà Nội đã xác minh việc tàng trữ và tiêu thụ sách giả của nhiều NXB ở Việt Nam tại Đường Láng, Hà Nội có dấu hiệu vi phạm Bộ Luật Hình sự 2015.
Trước đó, ngày 8.1.2021, thông qua các thông tin được cung cấp từ First News - Trí Việt, phòng An ninh Chính trị nội bộ - Công an thành phố Hà Nội đã phối hợp với Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hà Nội, tiến hành kiểm tra nhà số 3 ngõ 89, Ngô Thì Sỹ và kho thuê ở Nhà văn hóa tổ dân phố 9, thuộc phường Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội.
Qua điều tra và khám xét, toàn bộ số tang vật bị thu giữ khoảng gần 15 tấn, với tổng cộng hơn 40.000 cuốn sách bị làm giả, thuộc hơn 50 đầu sách của nhiều đơn vị phát hành tên tuổi như First News - Trí Việt, Alphabooks, Nhã Nam… Được biết, tại thời điểm đó, bà Khoái - chủ của hai kho sách trên - đã không xuất trình được bất kỳ loại giấy tờ nào để chứng minh cửa hàng đủ điều kiện in ấn và phát hành sách. Ngoài ra, bà Khoái cũng không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của số sách nói trên.
Về động thái quyết liệt chống sách giả lần này, ông Nguyễn Văn Phước - nhà sáng lập và là CEO của First News - Trí Việt cho hay: “First News - Trí Việt chúng tôi luôn cố gắng lan truyền văn hoá đọc cho mọi người dân Việt Nam. Trong suốt hơn 10 năm chiến đấu, một trong những điều chúng tôi mong mỏi nhất trên hành trình này là gióng lên hồi chuông cảnh báo cho mọi người về vấn nạn sách giả, sách lậu, và các hành vi vi phạm bản quyền khác. Sản xuất sách giả trái pháp luật và hành vi tiếp tay có hệ thống tiêu thụ số lượng lớn sách giả không chỉ vi phạm Bộ Luật Hình sự 2015, lừa dối bạn đọc, giết chết các tác giả, các NXB chân chính mà còn là nguồn gốc nhiều tiêu cực xã hội, thất thoát ngân sách nhà nước, đứng trên kỷ cương phép nước. Chúng tôi mong bạn đọc và các ban ngành liên quan cũng sẽ đồng hành cùng First News - Trí Việt trước nạn sách giả, sách lậu này”.
Về thực trạng buôn bán sách giả trên thị trường, ông Lê Hoàng - Phó Chủ tịch Hội xuất bản Việt Nam, Trưởng Văn phòng Đại diện phía Nam tại TP. HCM, cho rằng đây là một hành vi vi phạm nghiêm trọng, vì sách giả vi phạm Luật Xuất bản, Luật Sở hữu trí tuệ, làm thất thu ngân sách nhà nước, đồng thời gây tổn hại nặng nề cho tác giả và những người làm sách chân chính.
“Theo tôi để xử phạt thích đáng hành vi in, tàng trữ, lưu hành sách lậu, sách giả, phải kết hợp với các hình thức xử lý hình sự như cải tạo không giam giữ , hay phạt tù đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, theo điều 192 của Bộ luật hình sự 2015; tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan được quy định hướng dẫn tại Điều 225 Bộ Luật hình sự 2015; hay hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ tại Việt Nam tại Điều 226 Bộ Luật hình sự 2015. Phải kết hợp xử lý hình sự theo các điều khoản vừa nêu trên thì mới có khả năng ngăn chặn hữu hiệu hành vi sản xuất, buôn bán sách giả đang ngày càng nghiêm trọng như hiện nay”, ông Hoàng chia sẻ.
Sách giả lộng hành là vấn nạn nhức nhối nhiều năm qua trong ngành xuất bản sách và chưa hề có dấu hiệu suy giảm. Nhiều đơn vị từng bị phát hiện về hành vi kinh doanh và tiêu thụ sách giả, sau khi bị xử phạt hành chính vẫn tiếp tục buôn sách giả, đôi khi với mức độ lớn hơn nhiều lần. Hi vọng vụ việc lần này sẽ được giải quyết thỏa đáng, tạo tiền đề để đủ sức răn đe những ai đang có hành vi tàng trữ và buôn bán sách giả, sách lậu tại thị trường Việt Nam.
Theo thống kê, có hơn 480 đầu sách của First News bị in lậu, làm giả dưới mọi hình thức, đặc biệt là các đầu sách best-seller như “Muôn kiếp nhân sinh”, “Đắc nhân tâm”, "Thay đổi cuộc sống với nhân số học", “Quẳng gánh lo đi và vui sống”, “Hành trình về phương Đông”, “Nghĩ giàu làm giàu”, “Dám nghĩ lớn”, “Chất Michelle”, “Hạt giống tâm hồn”… Thậm chí, có những đầu sách bị 17 nơi in lậu, làm giả cùng một lúc.
Sách giả thường được đánh máy, scan, nên chất lượng in xấu: Bìa sách mờ, chữ in không sắc nét, mực in không đều giữa các trang, gáy sách lệch và không vuông vức, nhìn mỏng và èo uột... Cũng có những nhà in sách lậu tinh vi đến nỗi giống đến 90% so với sách thật, chỉ có người trong nghề mới có thể nhận ra. Sách giả thường được treo giá cao hơn sách thật từ 30%, sau đó được quảng cáo giảm giá mạnh. Tuy nhiên, khi rao bán sách giả, các cơ sở thường sử dụng hình ảnh của sách thật để đánh lừa bạn đọc.